Od 1 stycznia 2021 r. zmienią się zasady korygowania faktur, więcej czasu będzie na odliczenie VAT, natomiast wiążąca informacja stawkowa będzie ważna tylko przez pięć lat. Pojawi się też centralna rejestracja akcyzowa.
Wynika to z przyjętych w ubiegłym tygodniu dwóch ustaw nowelizujących. Jedna wprowadzi zmiany do przepisów o podatku od towarów (potocznie określane jako SLIM VAT od angielskich słów: simple, local and modern), a druga do ustawy o podatku akcyzowym.
Obie nowelizacje zostały przyjęte przez Senat bez poprawek. Czekają już tylko na podpis prezydenta i opublikowanie w Dzienniku Ustaw.
Korekta faktur
Pierwsza nowelizacja ma w założeniu znacznie uprościć rozliczenia VAT, ale niektóre jej rozwiązania już wywołały wiele kontrowersji. Chodzi o nowe zasady korygowania faktur. Zasadniczo podatnik, który wystawi taką korektę in minus (zmniejszającą podstawę opodatkowania), nie będzie musiał czekać na potwierdzenie jej odbioru przez nabywcę. Będzie mógł obniżyć podstawę opodatkowania i VAT należny już za okres wystawienia faktury korygującej.
Warunkiem będzie jednak:
- posiadanie przez sprzedawcę dokumentacji, z której będzie wynikać, że uzgodnił on z nabywcą warunki obniżenia podstawy opodatkowania określone w fakturze korygującej i
- że warunki te zostały spełnione.
W czasie sejmowych prac nad nowelizacją zmiana ta wywołała wiele kontrowersji i obaw, że nie uprości ona rozliczeń, a wręcz przeciwnie, skomplikuje je. Ostatecznie jednak ani Sejm, ani Senat nie zdecydowały się na doprecyzowanie nowych przepisów.
Wątpliwości w tym zakresie sygnalizowali również eksperci podatkowi, o czym pisaliśmy w artykule „Sejm znacznie ograniczył prawo do korekty VAT” (DGP nr 236/2020). Wiceminister finansów Jan Sarnowski zapewnił, że wszystkie wątpliwe kwestie w zakresie korygowania faktur zostaną wyjaśnione w objaśnieniach podatkowych.
Usługi pośrednictwa
Uchwalona została też inna kontrowersyjna zmiana – polegająca na usunięciu przepisu odnoszącego się do transakcji łańcuchowych. Z art. 7 ustawy o VAT zostanie wykreślony ust. 8, z którego obecnie wynika, że „w przypadku gdy kilka podmiotów dokonuje dostawy tego samego towaru w ten sposób, że pierwszy z nich wydaje ten towar bezpośrednio ostatniemu w kolejności nabywcy, uznaje się, że dostawy towarów dokonał każdy z podmiotów biorących udział w tych czynnościach”.
Przepis ten funkcjonował w ustawie przez 16 lat i regulował rozliczenia transakcji, w których biorą udział co najmniej trzy podmioty. Zakładał, że w przypadku pośrednictwa (gdzie pośrednik nie dostaje fizycznie towaru) mamy nadal do czynienia z dostawą towarów. Ministerstwo Finansów uznało jednak, że jest to regulacja nadmiarowa i zaproponowało jej usunięcie.
Zmiana może wprowadzić wiele zamieszania i niepewności, na co zwracaliśmy uwagę w artykule „Powstanie chaos w rozliczaniu VAT od pośrednictwa” (DGP nr 209/2020).
W tym zakresie w nowym roku zdezaktualizują się interpretacje indywidualne wydane na podstawie art. 7 ust. 8 ustawy o VAT. Podobnie może być z orzecznictwem sądów administracyjnych w tym zakresie.
Wiążące informacje
Zmiany nastąpią też w przepisach o wiążącej informacji stawkowej. WIS mają być ważne pięć lat, potem podatnik będzie mógł wystąpić o kolejną informację w tym samym zakresie. Obecnie WIS-y mogą wygasnąć tylko w razie zmiany przepisów, mogą też być uchylone bądź zmienione w ściśle określonych przypadkach, np. w związku ze zmianami Nomenklatury Scalonej.
W odniesieniu do dotychczas wydanych WIS pięcioletni termin ważności będzie liczony od dnia wejścia w życie zmian, czyli od 1 stycznia 2021 r. (zgodnie z przepisami przejściowymi).
Podobna zmiana ma dotyczyć wiążących informacji akcyzowych (WIA), z tym że nowelizacja, która to zakłada, jest dopiero na etapie projektu.
Natomiast uchwalona już nowelizacja przewiduje również inne zmiany w zakresie WIS. Pojawi się możliwość otrzymywania WIS dla towarów klasyfikowanych według Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU), np. dla towarów objętych mechanizmem podzielonej płatności. Obecne przepisy tego nie przewidują.
Informacje nie będą natomiast wydawane, gdy w sprawie, o którą pyta podatnik, będzie się toczyło postępowanie podatkowe lub sprawa zostanie rozstrzygnięta w decyzji lub postanowieniu organu podatkowego.
Tax Free
Zmiany będą też w procedurze zwrotu VAT podróżnym z krajów trzecich (Tax Free). Obecnie zdarza się, że jest ona wykorzystywana do wyłudzeń, na co zwróciła uwagę Najwyższa Izba Kontroli (patrz „NIK: za dużo nieprawidłowości w systemie Tax Free”, DGP nr 209/2020).
W związku z tym wprowadzone zostaną: elektroniczny system obiegu dokumentów i ich rejestracji oraz elektroniczne potwierdzanie wywozu towarów w procedurze zwrotu VAT dla podróżnych (na Platformie Usług Elektronicznych Skarbowo-Celnych PUESC).
Natomiast sklepy sprzedające towary podróżnym w systemie Tax Free będą musiały najpóźniej od 1 stycznia 2022 r. stosować kasy online.
Split payment
Nowelizacja doprecyzowuje, że mechanizm podzielonej płatności (z ang. split payment) dotyczy faktur o wartości 15 tys. zł brutto lub większej (a nie tylko przy fakturach o wartości 15 tys. zł brutto). Natomiast z art. 108a ust. 1d ustawy o VAT będzie wprost wynikać, że podzielonej płatności nie stosuje się do potrąceń pozakodeksowych, np. w drodze tzw. nettingu.
Z rachunku VAT
Pojawi się możliwość opłacania z rachunku VAT zobowiązań podatkowych i celnych z tytułu importu na rzecz agencji celnych. Na brak takiej możliwości i wynikające z tego problemy z regulowaniem należności importowych zwracaliśmy uwagę w artykule „Będzie łatwiej regulować zobowiązania importowe” (DGP nr 156/2020).
Małe prezenty
Od 1 stycznia 2021 r. zwiększony zostanie z 10 zł do 20 zł limit prezentów o małej wartości, czyli takich, od których nie nalicza się VAT. Obecny obowiązuje już ponad 11 lat (w 2009 r. podwyższono go z 5 zł do 10 zł). Podwyżka do 20 zł ma przybliżyć limit jednorazowych prezentów do średniej unijnej.
Na etapie prac sejmowych posłowie proponowali podwyższenie tego limitu nawet do 50 zł, ale nie zgodził się na to przedstawiciel rządu.
Bez zmiany pozostanie natomiast kwota 100 zł, którą określa roczny limit prezentów o małej wartości. Zostanie jedynie doprecyzowane, że w tym przypadku chodzi o kwotę bez podatku. Dotychczas budziło to wątpliwości.
Centralny rejestr
Druga uchwalona już nowelizacja – ustawy o podatku akcyzowym przewiduje, że do końca czerwca 2021 r. podatnicy handlujący wyrobami akcyzowymi będą musieli zarejestrować się w specjalnym wykazie, który będzie prowadził dyrektor Izby Administracji Skarbowej w Poznaniu. Sam rejestr powstanie już 1 lutego 2021 r. i zastąpi 44 lokalne wykazy prowadzone przez naczelników urzędów skarbowych.
Co do zasady zgłoszenie rejestracyjne do CRPA trzeba będzie złożyć przez Platformę Usług Elektronicznych Skarbowo-Celnych.
O zmianach przewidzianych tą nowelizacją pisaliśmy w artykule „Sejm zgodził się na centralną rejestrację akcyzową” (DGP nr 243/2020 r.). ©℗
Inne istotne zmiany
Wskutek uchwalenia tzw. SLIM VAT od 1 stycznia 2021 r. nastąpi też wiele innych zmian:
• przy zaliczkach w eksporcie zostanie wydłużony – z dwóch do sześciu miesięcy – czas na wywóz towarów poza Polskę dla celów zastosowania stawki 0 proc. VAT,
• podatnicy rozliczający się miesięcznie będą mieli nie trzy, ale cztery miesiące na odliczanie VAT naliczonego. W przypadku podatników rozliczających się kwartalnie nic się w tym zakresie nie zmieni, nadal będą mogli odliczać VAT naliczony w okresie rozliczeniowym, w którym nabywają to prawo, lub w dwóch następnych okresach rozliczeniowych.
• będzie można odliczać VAT naliczony przy zakupie usług noclegowych w celu ich odsprzedaży,
• będzie jasne, że faktury korygujące in plus (tj. zwiększające podstawę opodatkowania) rozlicza się na bieżąco w okresie ich wystawienia,
• podatnik będzie mógł wybrać do celów VAT zasady przeliczenia kursu walut tak jak dla przeliczenia przychodu w podatku dochodowym (z tym że będzie musiał stosować tę metodę przez co najmniej 12 miesięcy).
Etap legislacyjny
Nowelizacja z 27 listopada 2020 r. ustawy o VAT oraz niektórych innych ustaw tzw. SLIM VAT (druk senacki nr 284) – czeka na opublikowanie w Dz.U.
Nowelizacja z 10 grudnia 2020 r. ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw (druk senacki nr 287) – czeka na opublikowanie w Dz.U.
