Jednostka samorządu ma prawo odliczyć podatek naliczony przy zakupie węgla, który sprzedaje na rzecz gospodarstw domowych, jeśli wykorzystuje zakupy w całości do czynności opodatkowanych – potwierdził dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej.

Sprawa dotyczyła gminy, która realizuje obowiązki wynikające z ustawy z 27 października 2022 r. o zakupie preferencyjnym paliwa stałego dla gospodarstw domowych (Dz.U. poz. 2236). Zgodnie z tą ustawą jednostki samorządu terytorialnego (JST) kupują węgiel od podmiotów wprowadzających go do obrotu za cenę nie wyższą niż 1,5 tys. zł brutto za tonę (nie wlicza się do niej kosztów transportu), a następnie sprzedają go mieszkańcom za nie więcej niż 2 tys. zł brutto.
Gmina poinformowała, że planuje zawrzeć umowę z podmiotem prywatnym, który w jej imieniu będzie zajmował się transportem, składowaniem i dystrybucją węgla.
Surowiec będzie sprzedawany mieszkańcom gminy po cenie nie wyższej niż 2 tys. zł brutto za tonę w celu zaspokojenia potrzeb własnych gospodarstw domowych. Każda sprzedaż będzie dokumentowana fakturą z wykazaną kwotą VAT. Natomiast wydatki ponoszone przez gminę będą potwierdzone fakturami wystawionymi przez dostawców.

Wolała się upewnić

Gmina chciała się upewnić, że będzie mogła odliczyć wynikający z nich VAT. Argumentowała, że kupiony przez nią węgiel będzie w całości wykorzystywany do czynności opodatkowanych, bo realizując ustawowe zadanie, sama występuje w charakterze podatnika VAT.
Dyrektor KIS się z nią zgodził. Stwierdził, że w tej sytuacji spełnione zostaną obydwa warunki, o których mowa w art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, czyli gmina jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem VAT, a towary i usługi nabywane w związku z realizacją zadania – jak wynika z opisu sprawy – będą służyły wyłącznie działalności opodatkowanej VAT.
To oznacza, że zakupy węgla dokonywane przez gminę, jeśli będą związane wyłącznie ze sprzedażą na rzecz gospodarstw domowych, będą uprawniały gminę do pełnego odliczenia podatku naliczonego.

Skąd ta wątpliwość

Gmina złożyła wniosek o interpretację z związku w wątpliwościami co do tego, jak należy rozliczyć VAT, gdy dystrybucją i składowaniem węgla zajmuje się w imieniu gminy podmiot prywatny. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej nie odniósł się jednak do tego wątku w swojej odpowiedzi.
Przypomnijmy, że Ministerstwo Finansów wydało 3 listopada komunikat, w którym potwierdza, że gminy mają prawo do odliczenia VAT. Problem polega na tym, że resort przyjął w nim prosty model, w którym JST kupuje węgiel od państwowych spółek i sprzedaje go bezpośrednio mieszkańcom. W praktyce jest inaczej; gminy korzystają z usług innych podmiotów – spółek komunalnych i lokalnych firm prowadzących składy opału, ponieważ same nie mają infrastruktury niezbędnej do dystrybucji i składowania węgla.
Doradca podatkowy Joanna Rudzka ostrzega, że w takiej sytuacji gmina może być uznana za pośrednika, czyli podmiot, który finansuje przedsięwzięcie – płaci spółce Skarbu Państwa i otrzymuje zapłatę od mieszkańca – ale fizycznie nie posiada towaru. A to może oznaczać brak prawa do odliczenia VAT.
Jej zdaniem ministerstwo powinno jak najszybciej wyjaśnić, jak rozliczyć podatek, gdy w procesie dystrybucji występuje też inny podmiot, ponieważ jest to obecnie najbardziej palący problem podatkowy samorządów. Pisaliśmy o tym w artykule „VAT od węgla kłopotem dla gmin. Co, jeśli korzystają z pośredników przy sprzedaży surowca?” (DGP nr 234/2022).©℗
Interpretacja indywidualna dyrektora KIS z 19 grudnia 2022 r., sygn. 0112-KDIL3.4012.440.2022.1.NS