Kontynuujemy cykl poświęcony pakietowi VAT e-commerce, który został wdrożony ustawą z 20 maja 2021 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1163). Omawiamy w nim szczegółowo nowe zasady opodatkowania VAT handlu elektronicznego, pokazujemy, jak funkcjonują one w praktyce, a także wyjaśniamy wątpliwości interpretacyjne.

Dotychczas w ramach cyklu ukazał się tekst:

• „Od 1 lipca jest nowy limit dla wewnątrzwspólnotowej sprzedaży towarów na odległość” – dodatek Podatki i Księgowość z 26 lipca 2021 r. (DGP nr 142)
Zgodnie z regulacjami obowiązującymi od 1 lipca 2021 r. co do zasady po przekroczeniu progu dla sprzedaży wysyłkowej towarów na odległość w wysokości 10 000 euro – odnoszącego się do sprzedaży do konsumentów (transakcje B2C) łącznie do wszystkich krajów UE – dostawca jest zobowiązany do rozliczenia dostawy ze stawką VAT obowiązującą w kraju członkowskim konsumpcji. Można więc powiedzieć, że w stosunku do poprzednich regulacji, to wcześniejsze zrealizowanie się obowiązku rejestracji na VAT w kraju konsumpcji jest dla wielu podatników raczej niedogodnością. Do końca czerwca 2021 r. (ze względu na nieprzekroczenie progu obrotu 35 tys. – 100 tys. euro dla danego kraju) wybrani podatnicy mogli bowiem prowadzić sprzedaż do konsumentów w innych krajach unijnych i rozliczać transakcję według polskiej stawki VAT.

Przekształcenie MOSS

Przypomnijmy, iż przed wejściem w życie pakietu VAT e-commerce przedsiębiorca, rozliczając usługi telekomunikacyjne, nadawcze lub świadczone drogą elektroniczną (TBE) na rzecz osób fizycznych z zagranicy nieprowadzących działalności gospodarczej (dla których to usług miejsce świadczenia dla VAT to kraj konsumenta), mógł rozliczyć VAT za pomocą małego punktu kompleksowej obsługi (ang. Mini One Stop Shop, dalej: MOSS). W przypadku skorzystania z procedury MOSS świadczący usługi mieli możliwość rozliczenia VAT należnego z tytułu świadczenia usług TBE na rzecz konsumentów w państwach członkowskich, w których nie mieli siedziby działalności gospodarczej, za pośrednictwem państwa członkowskiego identyfikacji. Do końca czerwca 2021 r. procedura MOSS pozwalała uniknąć rejestracji oraz obowiązków związanych z rozliczeniem VAT w poszczególnych państwach członkowskich usługobiorców. Z 1 lipca 2021 r. mały punkt kompleksowej obsługi (MOSS) uległ rozszerzeniu i stał się punktem kompleksowej obsługi (ang. One Stop Shop, dalej: OSS), w ramach którego można rozliczać nie tylko usługi TBE. One Stop Shop – analogicznie do procedury – ma pozwolić podatnikom na rozliczanie VAT należnego m.in. z WSTO za pośrednictwem jednego państwa członkowskiego identyfikacji (dla podatników z siedzibą w Polsce – krajem identyfikacji jest co do zasady Polska).
Co istotne – i co potwierdza opublikowany przez Ministerstwo Finansów projekt objaśnień do zmian wprowadzanych pakietem e-commerce – przedsiębiorcy korzystający z procedury unijnej lub nieunijnej w MOSS zostali automatycznie przeniesieni od 1 lipca 2021 r. do procedury OSS. Oznacza to brak konieczności ponownej rejestracji i składania zgłoszenia aktualizacyjnego.

Procedura unijna a nieunijna

Z procedury unijnej OSS mogą skorzystać następujące grupy podmiotów:
  • podatnicy posiadający siedzibę działalności gospodarczej na terytorium UE w celu deklarowania i płacenia podatku VAT za: (i) świadczone przez nich usługi na rzecz podmiotu niebędącego podatnikiem w państwie członkowskim, w którym usługodawca nie ma siedziby, (ii) dokonywane przez nich dostawy w ramach WSTO;
  • podatnicy nieposiadający siedziby działalności gospodarczej w UE w celu deklarowania i płacenia podatku VAT za dokonywane przez nich dostawy w ramach WSTO;
  • podmioty ułatwiające dokonywanie dostaw do konsumentów za pomocą interfejsów elektronicznych, a więc np. platformy handlowe w przypadku: (i) dokonywanych dostaw w ramach WSTO oraz (ii) krajowych dostaw towarów.
Procedura nieunijna OSS jest natomiast przewidziana dla podatników, którzy nie mają siedziby ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium UE. Niemniej w procedurze nieunijnej OSS możliwe jest jedynie rozliczanie usług.

Zgłoszenie

W celu dokonania rejestracji do procedury unijnej – co potwierdza opublikowany przez Ministerstwo Finansów 1 lipca 2021 r. dokument „Zasady rozliczania podatku VAT w punkcie kompleksowej obsługi OSS. Procedura unijna” – należy:
1) wypełnić zgłoszenie VIU-R – Zgłoszenie informujące w zakresie unijnej procedury szczególnej rozliczania VAT, zaznaczając cel zgłoszenia: „Rejestracja”;
2) przesłać zgłoszenie za pomocą systemu e-Deklaracje do naczelnika Drugiego Urzędu Skarbowego Warszawa-Śródmieście. Nie jest możliwe przesłanie zgłoszenia w innej formie niż elektroniczna;
3) w przypadku działania przez pełnomocnika złożyć pełnomocnictwo PPS-1 w oryginale. W przypadku niedostarczenia oryginału pełnomocnictwa bądź złożenia pełnomocnictwa ogólnego urząd wezwie podatnika do uzupełnienia braków. Może to skutkować wydłużeniem procesu rejestracji dla celów OSS.
Dla dokonania rejestracji podatnika dla celów procedury unijnej wykorzystywany jest numer (identyfikator podatkowy NIP), za pomocą którego podatnik został już zidentyfikowany na potrzeby podatku od towarów i usług w związku z posiadaną w Polsce siedzibą działalności gospodarczej lub stałym miejscem prowadzenia działalności gospodarczej. W związku z rejestracją dla celów procedury OSS nie jest więc nadawany nowy numer identyfikacyjny przez naczelnika Drugiego Urzędu Skarbowego Warszawa-Śródmieście.
W zgłoszeniu VIU-R (OSS) znajduje się oświadczenie, że dane adresowe przekazane w ramach zgłoszenia rejestracyjnego w zakresie podatku od towarów i usług VAT-R są aktualne, a także zgoda na otrzymywanie pism (informacji) drogą elektroniczną. W przypadku więc kiedy dane w zgłoszeniu VAT-R nie są aktualne, przed złożeniem formularza VIU-R należy najpierw zaktualizować informacje wykazane w formularzu VAT- R.
Podatnicy działający jako platformy handlowe (interfejsy elektroniczne) ułatwiające dokonywanie WSTO do konsumentów dokonują zgłoszenia dla celów OSS na tym samym formularzu co pozostali podatnicy, lecz są zobowiązani zaznaczyć swój status interfejsu elektronicznego w polu B1 formularza.
Jaki VAT naliczy gmina, sprzedając osobie fizycznej udział w działce budowlanej
Jaki VAT naliczy gmina, sprzedając osobie fizycznej udział w działce budowlanej

Zobacz również

Kontakt z urzędem

Urząd nie prowadzi ogólnodostępnego rejestru, w którym można sprawdzić status zgłoszenia do procedury OSS, jak również nie wydaje decyzji w przypadku pozytywnego rozpatrzenia wniosku. Informacja o zarejestrowaniu podatnika dla celów procedury OSS jest przekazywana drogą elektroniczną na podany w zgłoszeniu adres e-mail.
Natomiast w sytuacji, kiedy podatnik nie spełnia warunków niezbędnych do korzystania z procedury OSS, naczelnik Drugiego Urzędu Skarbowego Warszawa-Śródmieście informuje za pomocą środków komunikacji elektronicznej o wydaniu postanowienia o odmowie przyjęcia zgłoszenia. Na otrzymane postanowienie przedsiębiorcy służy zażalenie w terminie siedmiu dni od dnia doręczenia.
Czas oczekiwania na rejestrację będzie zależał od kompletności złożonego zgłoszenia. Ponieważ wciąż napływa duża liczba zgłoszeń do procedury OSS, Drugi Urząd Skarbowy Warszawa-Śródmieście nie wskazuje widełek czasowych, w jakich taka rejestracja może się dokonać. Nawiązanie kontaktu z urzędem już po zgłoszeniu, jak również brak konieczności wzywania podatnika do uzupełnienia zgłoszenia powinny jednak przyspieszyć procedurę rejestracyjną. Warto więc na bieżąco monitorować status złożonego wniosku.
Termin na złożenie
Co do zasady rejestracja w ramach procedury unijnej lub procedury nieunijnej OSS stanie się skuteczna od pierwszego dnia kwartału kalendarzowego następującego po kwartale, w którym podatnik poinformował państwo członkowskie identyfikacji, że chce rozpocząć korzystanie z procedury. Przykładowo: jeśli podatnik poinformuje państwo członkowskie identyfikacji o chęci rozpoczęcia korzystania z procedury i złoży wymagane formularze 20 sierpnia 2021 r., to będzie mógł zacząć korzystać z procedury od 1 października 2021 r., czyli w odniesieniu do dostaw realizowanych począwszy od 1 października 2021 r.
Problem pojawia się w przypadku podatników, którzy nie złożyli zgłoszenia rejestracyjnego przed 30 czerwca 2021 r., a którzy już na moment 1 lipca 2021 r. przekroczyli próg 10 000 euro i chcieliby skorzystać z procedury OSS. Dotychczas Ministerstwo Finansów (również na prośbę DGP) potwierdzało, że w takiej sytuacji podatnik może rozpocząć korzystanie z procedury OSS już z dniem realizacji tej pierwszej dostawy, pod warunkiem że poinformował państwo członkowskie identyfikacji o rozpoczęciu czynności w ramach danej procedury do dziesiątego dnia miesiąca następującego po tej pierwszej dostawie. Dopiero w przypadku niedotrzymania tego terminu podatnik zobowiązany jest do zarejestrowania się i rozliczenia z VAT bezpośrednio w państwie członkowskim (państwach członkowskich) konsumpcji. Z powyższego więc by wynikało, że można korzystać z procedury OSS pomimo braku zarejestrowania na moment 1 lipca 2021 r., a formularz VIU-R należy złożyć w terminie do 10 sierpnia 2021 r. Nie ma jednak oficjalnego potwierdzenia takiego rozumienia przepisów w projekcie objaśnień podatkowych do zmian wprowadzanych pakietem e-commerce. Natomiast opublikowane 29 lipca 2021 r. przez Ministerstwo Finansów odpowiedzi na najczęściej zadawane przez podatników pytania z webinarium „VAT e-commerce w praktyce polskich firm” wskazują, że w sytuacji, gdy na moment wejścia w życie przepisów podatnik już przekroczył limit 10 000 euro, należało zarejestrować się do 30 czerwca 2021 r. Jak dalej wskazują odpowiedzi, w przypadku niezłożenia zgłoszenia rejestracyjnego w tym terminie, podatnik może rozpocząć rozliczanie VAT poprzez OSS dopiero od kolejnego kwartału, tj. od IV kwartału 2021 r. (jeżeli złoży zgłoszenie rejestracyjne do procedury szczególnej do końca III kwartału). Dotychczas nie zostało więc wypracowane jednolite stanowisko, które potwierdziłoby możliwość skorzystania z procedury OSS od 1 lipca 2021 r. poprzez złożenie zgłoszenia do 10 sierpnia 2021 r.

O czym należy pamiętać, uzupełniając formularz VIU- R

W przypadku zgłoszenia dla celów procedury unijnej OSS poza standardowymi danymi – takimi jak dane kontaktowe czy numer rachunku bankowego – podatnicy powinni wskazać państwa członkowskie UE, w których prowadzą działalność gospodarczą oraz z których dokonują wysyłek towarów, jeśli WSTO dokonywane jest nie tylko z państwa członkowskiego identyfikacji. Przykładowo: jeśli podatnik posiada miejsce prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce i we Francji i w obu tych państwach jest zarejestrowany dla celów VAT, a jako państwo identyfikacji wybiera Polskę, wskaże Francję w części B4 formularza VIU-R. Pole znajdujące się w części B4: „Podatnik posiada stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej w tym państwie członkowskim” należy zaznaczyć, jeżeli podatnik posiada stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej poza państwem członkowskim identyfikacji. W przypadku gdyby towary były wysyłane z innego państwa członkowskiego, a podatnik nie posiadał tam stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej, nie zaznaczamy powyższego pola, lecz należy odpowiednio uzupełnić rubryki od 19 do 28. Jeżeli podatnik jest zarejestrowany dla celów VAT w innych państwach członkowskich, nie ma jednak na terenie tych państw siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej oraz nie wysyła z tych państw towarów w ramach WSTO, wskazuje te numery w części B5 formularza VIU- R.
Jeżeli przed złożeniem zgłoszenia do procedury OSS w Polsce jako państwie identyfikacji podatnik zarejestrował się dla celów procedury unijnej OSS, nieunijnej OSS bądź importowego OSS, powinien wskazać nadane numery wraz z państwem członkowskim identyfikacji dla ich celów w części B6 formularza.

Aktualizacja danych

Przedsiębiorcy korzystający z procedury OSS są zobowiązani do aktualizacji danych wskazanych w zgłoszeniu rejestracyjnym VIU-R. Zgłoszenie aktualizujące należy przesłać naczelnikowi Drugiego Urzędu Skarbowego Warszawa-Śródmieście do 10. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym wystąpiła okoliczność wymagająca zawiadomienia.
Aktualizacji zgłoszenia VIU- R wymagają w szczególności:
  • zmiany w zakresie danych rejestracyjnych, które zostały podane w zgłoszeniu rejestracyjnym VIU-R (m.in. adres e-mail lub wykaz stałych miejsc prowadzenia działalności w innych państwach członkowskich);
  • zmiany w zakresie działalności objętej procedurą unijną, w wyniku których podatnik przestał spełniać warunki umożliwiające stosowanie procedury unijnej OSS;
  • zaprzestanie dokonywania dostaw towarów lub świadczenia usług objętych procedurą unijną.
Składając zgłoszenie aktualizacyjne jako cel złożenia formularza w części A w polu 5 należy podać aktualizację.