Działalność finansowana z budżetowych subwencji nie jest opodatkowana. Telewizja nie może więc odliczyć podatku z faktur dokumentujących zakupy, które służą finansowanej w ten sposób działalności misyjnej.
Tak uważa Maciej Szpunar, rzecznik generalny Trybunału Sprawiedliwości UE. Jego opinia dotyczy wprawdzie bułgarskiej telewizji publicznej, ale ma znaczenie dla innych nadawców działających w Unii Europejskiej, więc także dla TVP. Nie jest ona wprawdzie wiążąca dla sędziów unijnego trybunału, ale w praktyce często przy wydawaniu wyroków kierują się oni wskazówkami rzeczników generalnych TSUE.
W takiej sprawie Maciej Szpunar uznał, że odliczenie podatku naliczonego jest możliwe wyłącznie w zakresie, w jakim nadawca publiczny prowadzi działalność komercyjną, na którą składają się zarówno usługi odpłatne (np. reklamowe), jak i nieodpłatne, lecz sfinansowane z przychodów komercyjnych. Innymi słowy nadawca może odzyskać VAT z faktur zakupowych, ale nie w całości, lecz tylko według odpowiedniej proporcji (prewspółczynnika).
Z abonamentu…
Nie od dziś nadawcy publiczni spierają się z fiskusem o zakres odliczenia VAT z faktur dokumentujących zakupy m.in. kamer, mikrofonów, innego niezbędnego sprzętu. Twierdzą, że mogą odliczać go w całości. Skarbówka z kolei uważa, że odliczenie jest możliwe tylko w takim zakresie, w jakim nadawcy prowadzą działalność komercyjną, a nie misyjną.
W odniesieniu do nadawców publicznych finansowanych z abonamentu (takich jak Telewizja Polska) TSUE już się wypowiedział w wyroku z 22 czerwca 2016 r. w sprawie czeskiego radia (sygn. akt C-11/15). Orzekł, że działalność misyjna nie podlega VAT, a więc nadawcy muszą stosować prewspółczynnik przy odliczaniu podatku naliczonego.
Tezy płynące z tego orzeczenia potwierdziły też już polskie sądy, w tym Naczelny Sąd Administracyjny, w wyrokach z 12 lipca 2018 r. (sygn. akt I FSK 1312/16, I FSK 1662/16, I FSK 1613/16, I FSK 1491/16, I FSK 1552/16, I FSK 1710/16, I FSK 1194/16).
Uzasadniając te orzeczenia, sędzia Małgorzata Fita wyjaśniła, że skoro opłata abonamentowa jest przymusowa, to nie jest wynagrodzeniem, a tym samym realizowane dzięki niej czynności są poza VAT.
…i z subwencji
Źródłem finansowania telewizji bułgarskiej nie jest abonament, tylko subwencje budżetowe i dochody z reklam. Telewizja powołała się na wyrok tamtejszego sądu administracyjnego, z którego wynikało, że działalność misyjna bułgarskiej telewizji jest odpłatną działalnością gospodarczą podlegającą VAT. Sędziowie wskazali w tym wyroku na art. 25 lit. c unijnej dyrektywy VAT, zgodnie z którym opodatkowane jest także świadczenie usług na podstawie nakazu wydanego przez organ władzy, w jego imieniu lub z mocy prawa. Sędziowie uznali, że publiczny nadawca prowadzi taką działalność, więc mógłby odliczać cały podatek, a nie według prewspółczynnika.
Gdy spór ponownie trafił aż do sądu administracyjnego, ten zawiesił postępowanie i spytał unijny trybunał, czy audycje sfinansowane przez subsydia budżetowe można uznać za odpłatne świadczenie usług w rozumieniu unijnej dyrektywy VAT i czy telewizja ma prawo odliczyć całość podatku naliczonego.
Według prewspółczynnika
Rzecznik TSUE zgodził się w swojej opinii z bułgarskim fiskusem. Jego zdaniem wnioski płynące z wyroku TSUE w sprawie czeskiego radia (sygn. akt C-11/15) są uniwersalne, a więc dotyczą także sytuacji, w której nadawca utrzymuje się z subwencji budżetowych.
– Mamy tu do czynienia z działaniem państwa, które organizuje usługę publiczną w postaci radia lub telewizji, powierzając jej wykonywanie publicznemu nadawcy, i jednocześnie zapewnia finansowanie tej usługi w postaci na przykład subwencji udzielanej temu nadawcy. Z tego punktu widzenia nadawca taki nie różni się zasadniczo od takich instytucji publicznych jak szkoły, wojsko czy policja – wyjaśnił Maciej Szpunar.
Dodał, że opodatkowane VAT jest, zgodnie z art. 132 ust. 1 lit. q dyrektywy, nadawanie programów w takim zakresie, w jakim jest ono finansowane z przychodów z działalności gospodarczej. Tylko w tym zakresie telewizji publicznej przysługuje prawo do odliczenia – podsumował.
Odliczenie przysługuje tylko w takim zakresie, w jakim nadawanie programów jest finansowane ze źródeł komercyjnych
Opinia rzecznika generalnego TSUE z 25 marca 2021 r., sygn. C-21/20
