Subskrybuj nas na Youtube
W poniedziałek 7 grudnia został opublikowany wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE w polskiej sprawie dotyczącej ulgi na złe długi. Trzeba się spieszyć, by odzyskać daninę.
/>
Wyrok zapadł 15 października br. (w sprawie C-335/19), ale dopiero teraz został opublikowany w Dzienniku Urzędowym UE (2020/C 423/10).
O odzyskanie VAT można było ubiegać się już po samym ogłoszeniu tego wyroku, bez konieczności czekania na jego publikację. Jednak teraz, gdy orzeczenie pojawiło się w Dzienniku Urzędowym UE, trzeba się spieszyć, aby termin nie przepadł.
– Podatek od niezapłaconych należności mogą odzyskać po wyroku TSUE potencjalnie wszyscy podatnicy, którzy dotychczas nie mogli tego robić albo którym wprost tego odmówiono na podstawie polskiej ustawy o VAT – tłumaczy Adam Bartosiewicz, doradca podatkowy, radca prawny i wspólnik w EOL.
Dodaje, że wyrok stwarza także możliwość korekty deklaracji przez tych, którzy do tej pory nie wykazali ulgi na złe długi, a którym wciąż jeszcze to prawo przysługuje.
Co wynika z wyroku TSUE
Orzeczenie TSUE ma istotne znaczenie wierzycieli, którzy nie dostali zapłaty od dłużnika. Wynika z niego, że wyrejestrowanie, upadłość, restrukturyzacja dłużnika, a nawet jego likwidacja nie przeszkadzają w odzyskaniu VAT przez wierzyciela, który nie otrzymał zapłaty. W tym zakresie więc trybunał uznał polskie przepisy za niezgodne z dyrektywą VAT.
Polska ustawa daje bowiem wierzycielowi możliwość skorzystania z ulgi na złe długi m.in. pod warunkiem, że na dzień poprzedzający złożenie przez niego korekty deklaracji dłużnik nie znajduje się w trakcie postępowania restrukturyzacyjnego, upadłościowego ani w trakcie likwidacji.
Trybunał orzekł też, że niezgodne z dyrektywą są również inne polskie wymogi:
- by w dniu dostawy towaru lub świadczenia usług, a także w dniu poprzedzającym dzień złożenia korekty deklaracji podatkowej przez wierzyciela dłużnik był zarejestrowany jako czynny podatnik VAT, oraz
- by wierzyciel w dniu poprzedzającym złożenie deklaracji był nadal zarejestrowany jako czynny podatnik VAT.
Zdaniem Adama Bartosiewicza, z wyroku TSUE można wysnuć wniosek, że także inne warunki skorzystania z ulgi przewidziane w polskiej ustawie naruszają unijne regulacje. Chodzi np. o wymóg korekty przed upływem dwóch lat.
– Polskie przepisy dotyczące ulgi na złe długi powinny się zmienić. To oczywiste i tego wymaga praworządność. Niepokoi całkowite milczenie MF w kontekście zapadłego wyroku – komentuje Bartosiewicz.
Kto może ubiegać się o korektę
Dla kogo więc w praktyce wyrok TSUE może być podstawą do korekty rozliczeń? Krystian Łatka, doradca podatkowy i starszy konsultant w Instytucie Studiów Podatkowych, wylicza:
- wierzycieli, będących czynnymi podatnikami VAT, których dłużnicy utracili status podatnika VAT czynnego, zostali zlikwidowani lub objęci postępowaniem restrukturyzacyjnym lub upadłościowym, a nawet już nie istnieją,
- byłych podatników – wierzycieli, którzy utracili status czynnego podatnika VAT, a nie skorzystali dotychczas z ulgi na złe długi wobec swoich dłużników (czynnych podatników VAT lub wykreślonych, a także takich, którzy ogłosili upadłość lub są w trakcie restrukturyzacji).
– Ponadto podatnik musi uprawdopodobnić, że wierzytelność jest nieściągalna. Będzie tak, jeśli minęło 90 dni od upływu terminu płatności – dodaje Łatka.
Wznawianie postępowań
Działania, które należy podjąć, zależą od tego, czy wierzyciel występował już wcześniej (jeszcze przed wyrokiem TSUE) o ulgę na złe długi i na jakim etapie zakończyły się jego starania, czy tego w ogóle jeszcze nie robił.
– Jeśli występował o ulgę, ale otrzymał negatywną decyzję organu, która się uprawomocniła lub uprawomocnił się wyrok sądu administracyjnego, w którym sąd przyznał rację skarbówce, to wierzyciel musi wystąpić z wnioskiem o wznowienie postępowania – wyjaśnia Arkadiusz Łagowski, doradca podatkowy i partner w Martini i Wspólnicy.
Na wznowienie postępowania podatkowego podatnik ma miesiąc od daty publikacji wyroku TSUE (art. 241 par. 2 pkt 2 ordynacji podatkowej). Termin upływa więc 7 stycznia 2021 r. To oznacza, że wnioski składane od 8 stycznia 2021 r. będą już nieskuteczne (po terminie).
W przypadku wierzycieli, którzy przegrali w sądach, w grę wchodzi wznowienie postępowania sądowoadministracyjnego. Tutaj termin jest dłuższy, bo 3-miesięczny. Zasadniczo powinien upłynąć 7 marca 2021 r. (art. 272 par. 3 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 2325), ale w praktyce upływa 8 marca 2021 r., bo 7 marca wypada w niedzielę, więc termin przesuwa się na poniedziałek 8 marca (art. 83 par. 2 prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi).
Nic nie muszą robić podatnicy, których sprawy czekają dopiero na rozstrzygnięcie w sądach administracyjnych pierwszej lub drugiej instancji. Sądy same wznowią zawieszone postępowania i orzekną zgodnie z orzeczeniem TSUE.
Korekta już w nowym JPK
Co, jeśli wierzyciel nie korzystał dotychczas z ulgi na złe długi? Powinien, jak mówi Arkadiusz Łagowski:
- znaleźć niezapłacone faktury wystawione na rzecz podatników czynnych,
- sprawdzić, czy należność nie została zbyta,
- sprawdzić, czy upłynęło już 90 dni od terminu płatności,
- sprawdzić, czy nie upłynęły dwa lata od końca roku, w którym faktury zostały wystawione,
- dokonać korekty w nowym JPK_V7.
Możliwość skorygowania rozliczeń dotyczy również tych podatników, którzy otrzymali od fiskusa negatywną interpretację i na niej poprzestali lub przegrali sprawę interpretacyjną w sądzie. Jeśli bowiem nie dostali decyzji odmawiającej zwrotu podatku, to nie ma potrzeby wznawiania postępowania.
Zwrot nadpłaty
Jak mówi Katarzyna Sadowska, doradca podatkowy w RSM Poland, niezbędne jest także sprawdzenie, czy złożenie korekty nie spowoduje powstania nadpłaty podatku, a więc również konieczności złożenia wniosku o stwierdzenie nadpłaty i jej zwrot. Ci, który złożą taki wniosek w ciągu 30 dni od dnia publikacji wyroku TSUE (a więc w terminie do 6 stycznia 2021 r.) dostaną pełne oprocentowanie, tj. od dnia zapłaty podatku do dnia, w którym zostanie on im zwrócony.
Jeżeli natomiast wniosek zostanie złożony później, wówczas oprocentowanie zostanie naliczone jedynie do 30. dnia od daty publikacji wyroku (zgodnie z art. 78 par. 5 pkt 1 i 2 ordynacji podatkowej).
/>
| Warunki skorzystania z ulgi na złe długi przez wierzycieli po wyroku TSUE | |
| Warunki z ustawy o VAT | Uwagi TSUE |
| Nieściągalność wierzytelności musi być uprawdopodobniona. Jest tak, gdy:• dłużnik nie zapłacił należności,• wierzyciel jej nie zbył, a• od dnia upływu terminu płatności określonego w umowie lub na fakturze minęło 90 dni. | Warunek nie budzi wątpliwości. |
| Dostawa towaru lub świadczenie usługi musiały być dokonane na rzecz zarejestrowanego podatnika VAT czynnego, który nie był w trakcie postępowania upadłościowego, restrukturyzacyjnego ani w trakcie likwidacji. | To jest niezgodne z dyrektywą VAT (wyrok TSUE). |
| Na dzień poprzedzający dzień złożenia korekty deklaracji VAT przez wierzyciela on sam i dłużnik:• muszą być podatnikami zarejestrowanymi jako podatnicy VAT czynni,• dłużnik nie może być w trakcie postępowania upadłościowego, restrukturyzacyjnego ani w trakcie likwidacji. | To jest niezgodne z dyrektywą VAT (wyrok TSUE). |
| Wierzyciel ma na skorzystanie z ulgi dwa lata, licząc od końca roku, w którym została wystawiona faktura dokumentująca wierzytelność. | To budzi wątpliwości. TSUE nie wypowiedział się wprost co do tego warunku, ale eksperci uważają, że i on jest niezgodny z dyrektywą.TSUE wskazał bowiem, że ograniczenia wprowadzane przez państwo członkowskie powinny dotyczyć jedynie uprawdopodobnienia braku zapłaty za wystawioną fakturę. |
| Zasadniczo z ulgi mogą skorzystać jedynie wierzyciele, którzy sprzedali towar lub wykonali usługę na rzecz innego podatnika VAT. | To budzi wątpliwości. Eksperci wskazują, że zgodnie z wyrokiem TSUE ulga na złe długi nie może być ograniczona do transakcji pomiędzy podatnikami VAT czynnymi. Mogą z niej skorzystać również wierzyciele sprzedający towary i usługi konsumentom. |
OPINIA
Trzeba się przygotować na kolejne spory
Mikołaj Ratajczak doradca podatkowy w TPA Poland
Wyrok TSUE odnosił się bezpośrednio jedynie do warunków związanych ze statusem stron transakcji (rejestracja jako podatnicy VAT czynni, objęcie dłużnika postępowaniem upadłościowym lub likwidacyjnym).
Argumentację przedstawioną przez TSUE można jednak odnieść także do innych kryteriów przewidzianych wpolskich przepisach. Wkonsekwencji ulga na złe długi wVAT powinna mieć zastosowanie np. także wprzypadku, gdy upłynie 2-letni okres, atakże –co może bardziej istotne dla wierzycieli –także gdy dłużnikiem nie będzie podatnik VAT, ale np. konsument.
Oczywiście należy liczyć się ztym, że organy podatkowe mogą zakwestionować takie podejście. Prawdopodobnie kwestie te zostaną ukształtowane przez sądy administracyjne, chyba że ustawodawca, dostosowując przepisy ustawy oVAT do orzeczenia TSUE, zdecyduje się na korzystne dla podatników uregulowanie także tej materii.