Posłowie zajmą się e-papierosami i nowatorskimi wyrobami tytoniowymi. Kolejny projekt z tzw. Pakietu Tytoniowego trafił do Sejmu RP

Kształt przyszłych regulacji będzie miał decydujące znaczenie dla rynku obu kategorii nowych wyrobów, jako że z jednej strony Państwo chce być beneficjentem obrotu substytutami tradycyjnych wyrobów tytoniowych, z drugiej natomiast nie można wylać dziecka z kąpielą poprzez zbyt wysokie opodatkowanie, które może przynieść efekt w postaci wzrostu szarej strefy zamiast dodatkowych wpływów do budżetu. Trudno także pominąć potencjał redukcji szkodliwości tych wyrobów w porównaniu do tradycyjnych papierosów.

Czym są e-papierosy i wyroby nowatorskie?

Od strony prawnej, papierosy elektroniczne to urządzenia służące do spożywania za pomocą ustnika pary powstającej ze specjalnego płynu, zarówno z nikotyną, jak i bez nikotyny. Wyroby nowatorskie są bardzo podobne w działaniu do e-papierosów z tym, że podgrzewają mieszaniny, w których składzie znajduje się tytoń lub susz tytoniowy, które mogą zawierać odrębnie płyn do papierosów elektronicznych, i dostarczają aerozol bez spalania mieszaniny.

Z praktycznego natomiast punktu widzenia są to wyroby, szczególnie wyroby nowatorskie, będące realnymi substytutami tradycyjnych papierosów, które według najnowszych badań cechują się o wiele mniejszą ilością szkodliwych substancji niż tradycyjne papierosy Przykładowo, w ostatnim czasie szerokie badania w tym obszarze przeprowadził Instytutu Biologii Doświadczalnej im. Marcelego Nenckiego PAN PoNaukowcy stwierdzili, że podgrzewania tytoniu bez jego spalania w znacznie mniejszym stopniu negatywnie wpływa na na komórki organizmu (zwłaszcza mitochondria) niż dym ze spalanego tytoniu..

Co przewiduje kolejny projekt z Pakietu Tytoniowego?

Procedowany projekt zakłada objęcie nowych kategorii wyrobów obowiązkami akcyzowymi zbliżonymi do obowiązków dotyczących papierosów, w tym m.in. obowiązkiem ich produkcji w zakładach posiadających status składu podatkowego oraz oznaczania ich opakowań jednostkowych znakami akcyzy. W przypadku papierosów elektronicznych opodatkowaniu podlega płyn używanych w tych papierosach według stawki 0,5 zł za każdy mililitr. Dla nowatorskich wyrobów przewidziano, iż podstawą opodatkowania jest ich ilość wyrażona w kilogramach według stawki 141,29 zł za każdy kilogram i 31,41% średniej ważonej detalicznej ceny sprzedaży tytoniu do palenia, co po przeliczeniu daj ok. 300 zł. za kg.

Od początku procedowania nad projektem trwają dyskusje na temat poziomu opodatkowania. Początkowo Ministerstwo Finansów proponowało wyższe stawki, przykładowo dla papierosów elektronicznych proponowano 70 groszy od mililitra. Na ostatniej prostej sam resort zdecydował się obniżyć opodatkowanie papierosów elektronicznych do 50 groszy, przy czym wydaje się, iż powinien także rozważyć obniżenie sposobu obliczania stawki na wyroby nowatorskie..

Czy będą jeszcze zmiany w Pakiecie Tytoniowym?

Nie dziwi, że projekt jest szeroko komentowany, ponieważ nowe kategorie wyrobów nie są z perspektywy akcyzy opodatkowane na poziomie całej UE. Innymi słowy, chociaż część z krajów Unii już takie opodatkowanie wprowadziła, nie uzgodniono jeszcze zasad tzw. zharmonizowanej akcyzy od tych wyrobów (jako chociażby od papierosów, alkoholu czy paliw). Dlatego też wobec projektu w dalszym ciągu podnoszone są zastrzeżenia, m.in. co do różnego rodzaju mechanizmów stosowanych do obu kategorii (m.in. przy wyrobach nowatorskich przewidziano sankcyjną stawkę za brak oznaczenia wagi na opakowaniu, a przy opakowaniach płynu do papierosów elektronicznych już nie, w projekcie nie ujęto także niezbędnych przepisów przejściowych, a konstrukcja stawki akcyzy na wyroby nowatorskie jest zbyt skomplikowana - prostsza byłaby zwykła stawka kwotowa).

Sam poziom opodatkowania nowych kategorii wydaje się zbliżony, wziąwszy pod uwagę, iż z perspektywy przeciętnego użytkownika zużycie płynu do papierosów elektronicznych jest mniejsze niż tytoniu zawartego w wyrobach nowatorskich (zgodnie z szacunkami największego krajowego dostawcy papierosów elektronicznych paczce papierosów odpowiada ok. 3,1 ml takiego płynu, a kwartalna jednostkowa konsumpcja to ok. 200 ml). W przypadku wyrobów nowatorskich paczce papierosów odpowiada ok. 6,4 g tytoniu (ok. 20 sztuk po średnio 320 mg tytoniu na sztukę).

Ministerstwo powinno rozważyć, czy nawet obniżony poziom opodatkowania nie jest zbyt wysoki. W przypadku tych kategorii wyrobów, właśnie ze względu na brak ich opodatkowania na poziomie ogólno-unijnym może powodować łatwości w nielegalnym ich sprowadzaniu do kraju (chociażby w Czechach wyroby takie nie podlegają żadnemu opodatkowaniu, a zarówno płyny do e-papierosów jak i małe opakowania wyrobów nowatorskich są z praktycznego punktu widzenia nietrudne do przemycenia.

Obecnie płyn do e-papierosów opodatkowany akcyzą jest we Włoszech, Portugalii, Finlandii, na Węgrzech, w Słowenii, Rumunii, Grecji, Serbii, Łotwie i na Chorwacji. Z kolei wyroby nowatorskie opodatkowano w Grecji, Wielkiej Brytanii, Słowenii, Rumunii, Portugalii, na Chorwacji i Łotwie, we Włoszech, Serbii, Francji i na Węgrzech.

Zatem rząd powinien wziąć pod uwagę, że większość sąsiadujących z nami Państw UE, podobnie jak Ukraina, z której obecnie pochodzi większość przemycanych do Polski papierosów - wprowadziła opodatkowanie wyrobów nowatorskich stawka ok. 19 EUR za 1 kg W związku z tym zbyt wysokie opodatkowanie może stwarzać pokusę i relatywną łatwość w obszarze nadużyć.

Ostateczny poziom opodatkowania powinien uwzględniać nasze położenie geograficzne, siłę nabywczą społeczeństwa oraz fakt, że są to nowe wyroby z potencjałem obniżenia szkodliwości, a więc ich rozwój może w przyszłości wpływać na na koszty opieki zdrowotnej.

Kiedy mają zacząć obowiązywać nowe przepisy?

Zgodnie z Pakietem, jego wejście w życie zapowiadane jest na 1 stycznia 2018 r. Biorąc pod uwagę determinację rządu, termin ten wydaje się realny, przy założeniu iż w listopadzie zostanie uchwalony przez Parlament. Kalendarz posiedzeń Sejmu i Senatu daje taką perspektywę.