Jeżeli przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi otrzymano część należności, w szczególności: przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w tej części. Co to oznacza?
Literalne brzmienie przepisów mogłoby sugerować, że przy otrzymaniu każdej płatności przed wydaniem towaru lub wyświadczeniem usługi powstaje obowiązek podatkowy, nawet, jeśli w momencie płatności zakupy, na poczet których dokonano płatności, nie były skonkretyzowane. Takie podejście jest błędne. Przy ryczałtowych płatnościach na poczet przyszłych dostaw czy świadczeń, które w momencie płatności nie są skonkretyzowane, obowiązek podatkowy nie powstaje.
Stanowisko takie zostało potwierdzone w wyroku Trybunału Sprawiedliwości UE w sprawie C-419/02 BUPA Hospitals Ltd i Goldsborough Developments. Trybunał wskazał, że obowiązek podatkowy powstaje w przypadku płatności na poczet przyszłych dostaw, gdy wszelkie okoliczności mające znaczenie dla zaistnienia zdarzenia podatkowego, tzn. przyszła dostawa lub przyszłe świadczenie usług, muszą już być znane, a zatem w szczególności w momencie dokonania takiej zapłaty, towary i usługi powinny być szczegółowo określone.
Trybunał wskazał również, że opodatkowaniu VAT podlegają dostawy towarów i świadczenie usług, a nie płatności dokonane z tytułu tych. Tym samym opodatkowaniu VAT nie powinny podlegać zapłaty za dostawy towarów i świadczenie usług, które nie zostały dotychczas określone w sposób wyraźny.
Z tego względu nie można uznać za wywołującą obowiązek podatkowy np. sprzedaż bonu uprawniającego do skorzystania z pewnych świadczeń. W momencie sprzedaży bonu przyszłe świadczenia nie są jeszcze skonkretyzowane. Jeśli nie można określić w momencie sprzedaży bonu, z jakich świadczeń skorzysta nabywca, płatność otrzymana za bon, jest neutralna w VAT. Natomiast obowiązek podatkowy powstanie na zasadach ogólnych – z chwilą wykonania usługi czy dokonania dostawy.