"W powtarzających się schematach działania spółki dokonywały zbycia kluczowych składników majątku (np. zabudowanych nieruchomości komercyjnych), bezpośrednio po czym cały dochód ze sprzedaży przekazywały jako darowiznę do spółki powiązanej" - wyjaśnia mechanizm agresywnej optymalizacji podatkowej resort finansów.
Zauważono, że transakcji towarzyszą w takich przypadkach dodatkowe operacje polegające na wymianie udziałów, utworzeniu podatkowej grupy kapitałowej (PGK) i zbyciu udziałów otrzymanych z tej wymiany skutkujące rozwiązaniem nowoutworzonej PGK.
"W rezultacie tych operacji, dokonanych w krótkich odstępach czasu, dochody zrealizowane na sprzedaży wskazanego majątku nie zostały opodatkowane CIT. Przeanalizowane przez Ministerstwo Finansów transakcje, zrealizowane z wykorzystaniem tej optymalizacji, obejmowały majątek o wartości wielu miliardów złotych w skali kraju" - wskazano w ostrzeżeniu.
Według Ministerstwa opisane transakcje mogą podlegać ocenie z punktu widzenia przepisów o klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania. Sekwencja operacji przeprowadzonych w krótkim okresie czasu (np. kilku miesięcy) oraz ich okoliczności mogą bowiem wskazywać, że były one dokonane przede wszystkim w celu osiągnięcia korzyści podatkowej, sprzecznej z przedmiotem i celem ustawy podatkowej, a sposób działania uczestniczących w niej podmiotów był sztuczny.
Zaznaczono, że w każdym indywidualnym przypadku analiza będzie należała do organów kontrolnych, a jeśli okaże się, że transakcje były dokonywane w sposób sztuczny, przedsiębiorcę można pozbawić nienależnie uzyskanej korzyści podatkowej.
Dodano, że klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania może mieć też zastosowanie w odniesieniu do wypłat dokonywanych na rzecz zagranicznego udziałowca po zakończeniu optymalizacji. Pozwala ona na wyłączenie zwolnienia podatkowego dla wypłat przychodów z udziału w zyskach osób prawnych, które następowały jako skutek operacji dokonywanych bez uzasadnionych przyczyn ekonomicznych.
"Dodatkowo należy wskazać, że wypłaty te miały swoje źródło w sprzedaży nieruchomości położonej w Polsce. Na gruncie postanowień dwustronnych umów o unikaniu podwójnego opodatkowania oraz przepisów prawa krajowego zyski ze zbycia majątku nieruchomego powinny być opodatkowane w Polsce. W przypadku zakwestionowania skutków podatkowych czynności dokonanych pomiędzy spółkami (...) mogą zachodzić podstawy do uznania, że wypłaty dokonane na rzecz zagranicznego Udziałowca były zyskami z przeniesienia własności nieruchomości położonej w Polsce, podlegające tu opodatkowaniu" - wskazało MF.
W połowie czerwca dyrektor departamentu podatków dochodowych w MF Maciej Żukowski powiedział PAP, że resort będzie kontynuował ostrzeżenia przed agresywną optymalizacją podatkową. "Dopóki nie zajmiemy się wszystkimi schematami optymalizacyjnymi, które funkcjonują na rynku, a jest ich jeszcze sporo, to na pewno będziemy praktykować publikacje takich ostrzeżeń" - poinformował.
Według niego w ofercie firm podatkowych jest przynajmniej kilkanaście schematów agresywnej optymalizacji podatkowej. "Uszczelnianie systemu podatkowego polega również na zamykaniu optymalizacji. Wiemy, że niektóre ze spółek doradczych otworzyły niemal supermarkety ze schematami optymalizacji podatkowych, które naszym zdaniem nie mają racji bytu" - powiedział dyrektor w MF.
W maju br. resort finansów zaczął ostrzegać przedsiębiorców w komunikatach opublikowanych na stronie internetowej MF, że wykorzystanie przez firmy określonych schematów agresywnej optymalizacji podatkowej może prowadzić do zastosowania klauzuli przeciw unikaniu opodatkowania i pozbawienia przedsiębiorstwa nienależnej korzyści podatkowej.
W pierwszej kolejności Ministerstwo Finansów zwróciło uwagę na próby obniżenia opodatkowania w CIT z użyciem obligacji nabywanych w ramach grupy podmiotów powiązanych, w których uczestniczą fundusze inwestycyjne zamknięte (FIZ).
W drugim ostrzeżeniu zwrócono uwagę na wykorzystywane do obniżenia opodatkowanie transakcji dokonywanych na majątku przedsiębiorstwa, prowadzących do ujawnienia się tzw. wartości firmy. Wkrótce po tym komunikacie giełdowa spółka CCC poinformowała o wstrzymaniu amortyzacji podatkowej wartości firmy. Wskazano, że decyzja dotyczyła kwoty 251,1 mln zł. Wyjaśniono, że w 2014 r. spółka rozpoznała wartość firmy w wysokości 2,08 mld zł, który zamierzała amortyzować w okresie 10 lat, do roku 2024. Z komunikatu spółki wynikało, że decyzja była związana z postępowaniem kontrolnym i kontrolą podatkową dotyczącą lat 2014-2015 w zakresie CIT.
W ostatnim ostrzeżeniu MF poinformowało, że wykorzystanie zarejestrowanych za granicą podmiotów - głównie spółek kapitałowych - w sytuacji, gdy są one faktycznie polskimi podatnikami i są zarządzane z terytorium Polski, może być uznane za agresywną optymalizacją podatkową. Zaznaczono, że chodzi w szczególności o sytuację, w której polscy podatnicy prowadzący działalność gospodarczą w Polsce i osiągający tutaj dochody, "są kuszeni" propozycjami oszczędności podatkowych wynikających z tzw. przeniesienia działalności do innego kraju.