Opodatkowanie na zasadach ogólnych, częściej nazywa jako „skalą podatkową” to zgodnie z treścią Ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 z późn. zm.) (dalej zwana „Ustawa o PIT”) podstawowa forma rozliczenia się z należnego podatku przez osoby prowadzące działalność gospodarczą. Wskazanie, iż skala podatkowa stanowi podstawową formę opodatkowania oznacza, że w przypadku braku wyboru innej formy opodatkowania przez podatnika, dochód z działalności gospodarczej będzie opodatkowanym właśnie na zasadach ogólnych.

Jak wskazuje art. 27 Ustawy o PIT podatnicy rozliczają się na zasadach ogólnych muszą mieć świadomość występowania tzw. dwóch progów podatkowych tzn. kryterium wysokość osiąganych dochodów, w stosunku do których zapłacą różną stawkę podatku.

Dochód do 120 000 12 proc. minus 3 600 zł (kwota zmniejszająca podatek)
Dochód ponad 120 000 10 800 zł (tj. 120 000 zł x 12 proc. - 3 600 zł) (kwota należnego podatku wynikająca z I progu pomniejszona o kwotę zmniejszającą podatek) + 32 proc. nadwyżki ponad 120 000 zł

Przy obliczeniu wysokości należnego podatku, należy pamiętać:

O uwzględnieniu kwoty zmniejszającej podatek, która wynika z obecnie ustanowionej kwoty wolnej od podatku w wysokości 30.000,00 zł (trzydzieści tysięcy złotych), co przekłada się na kwotę 3.600,00 (trzy tysiące sześćset złotych) – 30.000,00 zł x 12 % = 3.600,00 zł.Zgodnie z zaprezentowaną w tabeli skalą podatkową, stawce 32 % podatku podlega jedyna nadwyżka ponad kwotę 120.000,00 zł (sto dwadzieścia tysięcy).Opodatkowaniu podlega suma dochodów przedsiębiorcy uzyskiwana w związku z prowadzoną działalnością gospodarczej, co oznacza, iż do katalogu przychodów możemy zakwalifikować zgodnie z art. 14 ust. 2 Ustawy o PIT m.in. przychody ze zbycia środków trwałych przedsiębiorstwa, kary umowne czy przedawnione zobowiązania.Do wysokości należnego podatku, należy zaliczyć inne dochody które wystąpiły u podatnika rozliczającego się według skali podatkowej, wynikają m.in. z umowy o pracę, umowy zlecenia czy umowy o dzieło a nawet wynagrodzenia z tytułu powołania w przypadku pełnienia funkcji członka zarządu.Przychodem dla celów podatkowych dla czynnego podatnika podatku VAT jest tylko kwota netto sprzedaży.

Ulgi i odliczenia w ramach opodatkowania na zasadach ogólnych

Poczynając od art. 26e Ustawy o PIT, podatnik rozliczający się według opodatkowania na zasadach ogólnych może skorzystać ze wskazanych ulg i odliczeń podatkowych, które finalnie wpływają na wysokość należnego podatku:

ulga na dziecko,ulga dla rodzin 4+,odliczenie z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne,ulgi na zatrudnienie innowacyjnych pracowników,ulgi na prototyp,ulgi na robotyzację,ulgi na ekspansję lub rozwój,ulgi na konsolidację,ulgi na nabycie terminala płatniczego,ulgi na działalność badawczo-rozwojową,ulgi IP BOX,odliczenia wpłat na Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego,odliczenie darowizn na cele kultu religijnego oraz na rzecz działalności sportowej, kulturalnej, wspierającej szkolnictwo wyższe i naukę,ulgi rehabilitacyjnej,ulgi internetowej,ulgi termomodernizacyjnej,ulgi z tytułu działalności w specjalnej strefie inwestycyjnej,ulga z tytułu krwiodawstwa,odliczenia składek członkowskich zapłaconych na rzecz związków zawodowych,ulga dla wspierających sport, kulturę i edukację,ulga na zabytki.

Ważne!

Od 2022 r. składka na ubezpieczenie zdrowotne nie podlegają odliczeniu od podatku. Osoby prowadzące działalność gospodarczą posiadają jednak nadal możliwość odliczenia od podatku składki na ubezpieczenie społeczne, w sytuacji, gdy nie zaliczą ich do kosztów uzyskania przychodów.

Z kolei składkę na Fundusz Pracy, składkę na Fundusz Solidarnościowy czy składki na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych opłacone przez przedsiębiorcę można zaliczyć jako koszt uzyskania przychodów.

Wspólne rozliczenie z małżonkiem

Możliwość wspólnego rozliczenia wraz z małżonkiem możliwa jest w przypadku:

  • gdy małżonek w roku podatkowym nie uzyskał przychodów opodatkowanych według skali podatkowej

albo

  • uzyskał przychody opodatkowane według skali podatkowej, lecz w wysokości niepowodującej obowiązku uiszczenia podatku np. w sytuacji uzyskania dochodów poniżej kwoty wolnej od podatku tj. 30 tys. zł.

Co więcej, aby skorzystać z rozliczenia wspólnie z małżonkiem, małżonkowie muszą pozostać
w związku małżeńskim i wspólności majątkowej przez okres:

  • całego roku podatkowy

albo

  • od dnia zawarcia związku małżeńskiego do ostatniego dnia roku podatkowego - w przypadku, gdy związek małżeński został zawarty w trakcie roku podatkowego

Wspólne rozliczenie z małżonkiem, z uwagi na podział wspólnie osiągniętych dochodów powoduje uzyskanie znaczących korzyści podatkowych, szczególnie w sytuacji znaczących dysproporcji w dochodach pomiędzy małżonkami.

Ważne!
W sytuacji prowadzenia działalności gospodarczej przez małżonka opodatkowanego podatkiem liniowym, ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych lub kartą podatkową który z tego tytuł osiągnął przychód lub koszt albo skorzystał z ulgi bądź odliczenia nie będziemy mogli skorzystać ze wspólnego rozliczenia podatku.

Termin na złożenie rozliczenia rocznego

Podatnicy opodatkowani według skali podatkowej, w tym osoby prowadzące działalność gospodarczą dokonując rozliczenia w terminie do 30 kwietnia 2023 r., choć z uwagi, iż 30 kwietnia 2023 r. przypada w niedzielę, termin na złożenie rozliczenia rocznego minie z dniem 02 maja 2023 r.

Przedsiębiorcy dokonują złożenia zeznania podatkowego na formularzu PIT-36 wraz z załącznikiem PIT-36/B. Zeznanie zaś składa się do urzędu skarbowego właściwego według miejsca zamieszkania.

Oczywiście elektronizacja nie ominęła również składania powyższych formularzy, dzięki czemu oprócz złożenia ich w formie papierowej, przedsiębiorstwa deklarację PIT-36 może złożyć w formie elektronicznej za pośrednictwem usług e-PIT lub e-Deklaracje.

Ważne!
Osoby prowadzące działalność gospodarczą osiągające przychody z innych źródeł np. umowy pracę muszą pamiętać o wykazaniu przychodów z innych źródeł na formularzu PIT-36.

Wybór lub zmiana formy opodatkowania na skalę podatkową

Zmianę formy opodatkowania według skali podatkowej można dokonać na parę sposobów:

  • W sytuacji rozpoczęcia działalności gospodarczej, opodatkowanie na zasadach ogólnych jest podstawową i domyślną formą opodatkowania, w związku z tym nie trzeba czynić żadnych obowiązków zgłoszeniowych.
  • W przypadku jednak, gdy chcemy dokonać zmiany formy opodatkowania w trakcie prowadzenia działalności gospodarczej np. na podatek liniowy bądź ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, należy złożyć Naczelnikowi Urzędu Skarbowego właściwemu według miejsca zamieszkania przedłożyć pisemne oświadczenie o zmianie formy opodatkowania, które składa się zgodnie z art. 9a Ustawy o PIT:
  • do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym uzyskano pierwszy w danym roku przychód z działalności gospodarczej,
  • do końca roku - gdy pierwszy przychód został osiągnięty w grudniu danego roku.

Zgłoszenie formy opodatkowania można złożyć poprzez zmianę wpisu w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej.

Ważne!
Na chwilę obecną ustawodawca nie przewidział możliwości tzw. wstecznej zmiany formy opodatkowania ze skali podatkowej na inną formę opodatkowania np. na podatek liniowy czy ryczałt od przychodów ewidencjonowanych. Zgodnie z zapisami Polskiego Ładu, wyjątkowo w 2023 r. dopuszczono możliwość z mocą wsteczną za cały 2022 r. zmiany formy opodatkowania odwrotnego tzn. z podatku liniowego lub ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych właśnie na skale podatkową.

Autor: r.pr. Piotr Aleksiejuk, prawnik Paweł Żujewski

Wojarska Aleksiejuk & Wspólnicy