PRZEMYSŁAW SKORUPA: Rok 2011 przyniesie wiele zmian w opodatkowaniu VAT. Nowelizacji jest tak dużo, że łatwo będzie można o czymś zapomnieć
Zmianą mającą duże znaczenie zwłaszcza dla osób prowadzących działalność gospodarczą będzie modyfikacja zasad odliczania podatku naliczonego przy nabyciu nieruchomości, jeżeli ma ona być wykorzystywana zarówno do celów działalności, jak i prywatnych.
To prawda. W takim przypadku podatnik nie będzie mógł odliczyć całości podatku naliczonego, lecz jedynie część, wynikającą z procentowego udziału, w jakim dana nieruchomość ma być wykorzystywana do celów działalności gospodarczej. Jeżeli jednak stopień wykorzystania danej nieruchomości do celów biznesowych zmieni się w ciągu 120 miesięcy od momentu oddania nieruchomości (budynku) do używania, to podatnik będzie zobowiązany do skorygowania odliczonego wcześniej podatku naliczonego w odniesieniu do okresu, który pozostał do końca okresu korekty.
Dla kogo ta zmiana będzie ważna?
Zwłaszcza dla takich podatników, którzy prowadzą działalność gospodarczą w budynkach wykorzystywanych przez nich jednocześnie jako mieszkanie. Wynika ona z nowelizacji ustawy wprowadzającej ograniczenia w odliczaniu VAT przy nabyciu samochodów uchwalonej przez Sejm 3 grudnia 2011 r.
Do Sejmu zostanie skierowany jeszcze jeden projekt nowelizacji. Jakie modyfikacje zawiera?
Wśród wielu szczegółowych zmian zawiera on kilka propozycji, które mogą skomplikować rozliczenia VAT przedsiębiorców. Warto zwrócić uwagę np. na zmiany dotyczące odliczania podatku naliczonego na podstawie tzw. współczynnika. Z jednej strony projekt zakłada, że podatnicy, którzy osiągają poziom sprzedaży dający prawo do odliczenia na poziomie nieprzekraczającym 2 proc., będą mogli skorzystać z prawa do odliczenia podatku naliczonego. Do tej pory podatnicy tacy byli na mocy ustawy tego prawa pozbawieni. Ta zmiana jest zatem korzystna, choć w istocie uwzględnia dotychczasowe orzecznictwo sądowe w tej kwestii stwierdzające, że obecne przepisy nie są zgodne z prawem wspólnotowym. Z drugiej jednak strony Ministerstwo Finansów planuje, że podmioty, których współczynnik wynosi ponad 98 proc., będą mogły odliczyć całość podatku naliczonego wyłącznie wówczas, gdy kwota podatku naliczonego niepodlegającego odliczeniu, wynikająca z zastosowania współczynnika, w skali roku będzie mniejsza niż 500 zł. W obecnie obowiązujących przepisach takie ograniczenie kwotowe nie występuje.
Co to może oznaczać w praktyce?
W przypadku dużych podmiotów, nawet w niewielkim zakresie dokonujących transakcji zwolnionych z VAT, zmiana ta może prowadzić do konieczności rozliczenia VAT na podstawie proporcji sprzedaży. Wiązać się to może ze zwiększeniem obciążeń podatkowych, ale przede wszystkim ze znacznymi nakładami administracyjnymi wynikającymi z konieczności prowadzenia corocznych korekt podatku naliczonego.
Kolejną zmianą planowaną przez ministerstwo jest wprowadzenie obowiązkowego rozliczenia podatku przez nabywców towarów w ramach transakcji dokonywanych w kraju, jeżeli dostawcą towaru jest podmiot niemający w Polsce siedziby, miejsca zamieszkania lub stałego miejsca prowadzenia działalności. Co nowego będzie w tym zakresie?
Do tej pory w przypadku takich transakcji możliwe było rozliczenie podatku zarówno przez sprzedawcę, jak i nabywcę, a strony mogły swobodnie wybrać sposób rozliczenia transakcji. W praktyce jednak najczęściej podatek taki rozliczany był przez zagraniczne podmioty, które były zarejestrowane dla celów VAT w Polsce. Jeżeli przedmiotowa zmiana wejdzie w życie, wówczas podmiot zagraniczny zarejestrowany dla celów VAT w Polsce nie będzie mógł wystawić faktury z polskim VAT w ramach transakcji krajowej, lecz podatek ten będzie musiał zostać rozliczony przez nabywcę towarów. Tym samym polski podatnik, który przyjmie fakturę z VAT od zagranicznego podmiotu z naliczonym na niej podatkiem VAT, nie będzie mógł odliczyć VAT z takiej faktury.