ANNA SIEMIENIUK o nowych zasadach prowadzenia kontroli skarbowych - Od dziś podatnicy nie będą ponosić negatywnych konsekwencji opóźniania przy wydawaniu decyzji przez urzędy kontroli skarbowej. Jeśli urzędnicy będą działać opieszale, podatnik w pewnych sytuacjach będzie zwolniony z płacenia odsetek za zwłokę.
ROZMOWA
EWA MATYSZEWSKA:
1 lipca 2010 r. wchodzi w życie ustawa z 5 marca 2010 r. o zmianie ustawy o kontroli skarbowej. Jakie zmiany czekają podatników?
ANNA SIEMIENIUK*:
Nowelizacja wprowadziła dwie, istotne zmiany. Ich celem jest zrównanie praw podatników kontrolowanych przez organy podatkowe i organy kontroli skarbowej w zakresie naliczania odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych. Po pierwsze, do ustawy o kontroli skarbowej została wprowadzona regulacja mówiąca o tym, że odsetek za zwłokę nie nalicza się za okres od dnia wszczęcia postępowania kontrolnego do dnia doręczenia decyzji wydanej w I instancji, jeżeli decyzja nie została doręczona w terminie 6 miesięcy od dnia wszczęcia postępowania kontrolnego. Jednak to wyłączenie naliczania odsetek nie znajduje zastosowania, jeżeli do opóźnienia w wydaniu decyzji przyczynił się kontrolowany lub jego przedstawiciel albo opóźnienie powstało z przyczyn niezależnych od organu. Druga zmiana polega na rozszerzeniu możliwości posiłkowego stosowania przepisów Ordynacji podatkowej, w zakresie nieuregulowanym w ustawie o kontroli skarbowej, o art. 54 tej ustawy – regulujący sytuacje, w których nie nalicza się odsetek za zwłokę.
Jak jest dziś?
W obecnym stanie prawnym postępowanie podatkowe o charakterze weryfikacyjnym może być prowadzone zarówno przez organy podatkowej I instancji (według reżimu określonego w Ordynacji podatkowej), jak i przez organy kontroli skarbowej (według reżimu określonego w ustawie o kontroli skarbowej z posiłkowym stosowaniem regulacji zawartych w Ordynacji podatkowej). Od 2003 roku aż do wczoraj, stosowanie art. 54 Ordynacji podatkowej, który minimalizuje konsekwencje przedłużenia postępowania przez organy, było wyłączone w stosunku do podatników, wobec których postępowanie podatkowe prowadziły organy kontroli skarbowej. W rezultacie, podatnicy, u których zjawili się inspektorzy z urzędu kontroli skarbowej, odpowiadali nie tylko za własne działania skutkujące nieuzasadnionym przedłużaniem postępowania, lecz również za opieszałość samych organów kontroli skarbowej. W doktrynie już od dłuższego czasu zwracano uwagę, że takie różne traktowanie podatników tylko ze względu na fakt, że postępowanie wobec nich prowadzi organ kontroli skarbowej, a nie organ podatkowy I instancji, nie znajdowało uzasadnienia i godziło w konstytucyjne zasady sprawiedliwości i równości.
Czyli wprowadzone zamiany są korzystne?
Zmiany oceniam zdecydowanie pozytywnie.
Jakie są różnice między postępowaniem podatkowym prowadzonym przez organy podatkowe I instancji a postępowaniem organów kontroli skarbowej?
Zarówno zakres podmiotowy, jak i przedmiotowy kontroli skarbowej jest szerszy niż kontroli prowadzonej przez organy podatkowe I instancji. Ponadto, organy kontroli skarbowej koncentrują się zazwyczaj na wybranych obszarach, w których najczęściej dochodzi do nadużyć ze strony podatników, np. handel złomem, paliwami, nieujawnione źródła przychodów, kontrole podmiotów wystawiających „puste faktury”, przerzucanie dochodu do podmiotów powiązanych.
*Anna Siemieniuk
konsultant w Deloitte Doradztwo Podatkowe