MACIEJ GÓRSKI o rozliczeniach VAT - W ustawie o VAT wprowadzono definicje podatnika dla potrzeb określenia miejsca świadczenia usług. Nowe przepisy są jednak na tyle nieprecyzyjne, że podatnicy nie wiedzą, jak z nich korzystać.
ROZMOWA
EWA MATYSZEWSKA:
Od 1 stycznia 2010 r. obowiązują nowe przepisy VAT dotyczące miejsca świadczenia usług. Zmiany zostały wprowadzone w związku z Dyrektywą Rady 2008/8/WE dotyczącą miejsca świadczenia usług. Jakie zasady wynikają z regulacji unijnych?
MACIEJ GÓRSKI:*
Generalną zasadą przewidzianą w dyrektywie jest rozróżnienie usług na świadczone dla przedsiębiorców i dla konsumentów oraz opodatkowanie usług świadczonych dla przedsiębiorców w państwie siedziby przedsiębiorcy. Rozróżnienie nabywców na będących przedsiębiorcami i tych, którzy przedsiębiorcami nie są, nabrało więc znaczenia.
Co zmieniło się w polskiej ustawie?
W ustawie o VAT dodano art. 28a, który ma definiować obie kategorie nabywców usług. Artykuł 28a pkt 1 lit. a) zawiera definicję podatnika dla potrzeb określenia miejsca świadczenia usług. Podatnikiem jest podmiot, który wykonuje samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 2 ustawy o VAT lub działalność gospodarczą odpowiadającą tej działalności, bez względu na cel czy rezultat takiej działalności. Artykuł 28a wyłącza z zakresu podatników organy władzy publicznej oraz urzędy obsługujące te organy, w takim zakresie, w jakim realizują zadania nałożone odrębnymi przepisami prawa (z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych). Zgodnie z art. 28a pkt 1 lit. b) podatnikiem jest także osoba prawna niebędąca podatnikiem wymienionym wyżej, która jest zidentyfikowana do celów podatku lub podatku od wartości dodanej.



Czy podatnicy mają kłopoty ze stosowaniem nowych definicji?
Tak. Definicja budzi wiele wątpliwości dotyczących tego, kto jest podatnikiem dla potrzeb określenia miejsca świadczenia usług. Artykuł 28a ustawy o VAT definiuje pojęcie podatnika, a nie przedsiębiorcy. Może to spowodować wątpliwości podczas stosowania przepisów ustawy o VAT, ponieważ podatnik został zdefiniowany w art. 15 tej ustawy.
Poważniejsze problemy wiążą się jednak z art. 28a pkt 1 lit. b), który zalicza do podatników również osoby prawne zidentyfikowane dla celów podatku lub podatku od wartości dodanej, które nie prowadzą działalności gospodarczej. Przepis ten dotyczy m.in. organizacji pozarządowych bądź spółek z. o.o. nieprowadzących działalności gospodarczej, zarejestrowanych dla potrzeb VAT. W polskim systemie podatkowym możliwe jest zarejestrowanie się jako podatnik zwolniony z VAT. Status ten oznacza, że podatnik nie musi składać deklaracji VAT oraz że w pewnych sytuacjach nie musi prowadzić rejestrów VAT.
Skoro definicja nie przesądza, czy traktować taki podmiot jako podmiot zidentyfikowany dla celów VAT, pojawia się problem z określeniem miejsca świadczenia usług nabywanych przez np. stowarzyszenie zarejestrowane jako podatnik zwolniony z VAT.
To prawda. Biorąc pod uwagę to, że przepisy podatkowe niektórych państw członkowskich Unii Europejskiej dopuszczają rejestrację jako podatnik zwolniony z VAT, problem ten może dotyczyć nie tylko polskich organizacji nabywających usługi z zagranicy, ale również polskich podatników sprzedających usługi na rzecz tego typu nabywców za granicą. Gdy nabywcą będzie podmiot posiadający jedynie numer VAT, może pojawić się wątpliwość, czy usługa jest opodatkowana w państwie członkowskim nabywcy. Miejmy nadzieję, że zostanie wykształcona praktyka traktowania przez organy podatkowe tego typu podmiotów jako podatników dla potrzeb określenia miejsca świadczenia usług.
*Maciej Górski
doradca podatkowy w BDO