Rozmawiamy z KAMILEM LEWANDOWSKIM z kancelarii Parulski i Wspólnicy - Obowiązek zapłaty VAT przez komornika jest niezgodny z prawem UE. Komornicy, powołując się bezpośrednio na to prawo, powinni wymagać od organów podatkowych oraz sądów administracyjnych stosowania prawa wspólnotowego.
EWA MATYSZEWSKA
Sprzedaż nieruchomości w trybie egzekucji stanowi odpłatną dostawę towarów opodatkowaną VAT. Czy komornik powinien być płatnikiem VAT?
KAMIL LEWANDOWSKI*
Zarówno Ministerstwo Finansów, jak i organy podatkowe wypowiadają się jednoznacznie w tej sprawie – bez względu na przedmiot egzekucji komornik jest płatnikiem VAT.
Zgodnie z art. 18 ustawy o VAT komornicy sądowi są płatnikami VAT w przypadku dostawy towarów dokonywanej w trybie egzekucji. Przepis przysparza trudności szczególnie przy egzekucji z nieruchomości, kiedy komornicy muszą często finansować VAT, gdyż ze względu na przebieg procedury egzekucyjnej, nie dysponują pieniędzmi z zapłaty ceny.
Sprawa budzi kontrowersje, gdyż obecnie jest przedmiotem zapytania do Trybunału Konstytucyjnego, skierowanego przez WSA w Poznaniu (postanowienie z 28 czerwca 2007 r., sygn. akt I SA/Po 357/06). Sąd miał wątpliwości co do zgodności z art. 2 konstytucji przepisów nakładających na komornika obowiązki płatnika od dostawy nieruchomości w trybie egzekucji.



Jakie rozwiązania przewiduje dyrektywa VAT?
Dyrektywa określa, jakie podmioty mogą być zobowiązane do zapłaty VAT. Ze względu na obowiązki płatnika wynikające z Ordynacji podatkowej, komornika można uznać za podmiot zobowiązany do zapłaty podatku w rozumieniu dyrektywy VAT. Zgodnie z dyrektywą, podmiotem zobowiązanym do zapłaty VAT jest podatnik dokonujący czynności opodatkowanej. Przepisy dyrektywy VAT wyraźnie wskazują, kiedy państwa UE mogą ustanowić podmiotem zobowiązanym do zapłaty VAT inny podmiot niż podatnika. Wśród rozwiązań przewidzianych nie ma przepisu pozwalającego na ustanowienie podmiotem zobowiązanym do zapłaty VAT organu egzekucyjnego przeprowadzającego czynności egzekucyjne, w ramach których dochodzi do dostawy towarów (tzn. czynności opodatkowanej VAT). Można jedynie wskazać na art. 199 ust. lit. g) dyrektywy, który daje państwom członkowskim możliwość ustanowienia podmiotem zobowiązanym do zapłaty VAT podatnika – odbiorcy (nabywcy) nieruchomości zbywanych przez dłużnika z tytułu wyroku w ramach procedury przymusowej licytacji. Jednak przepis ten wyraźnie wskazuje nabywcę, a nie inny podmiot.



Czy zatem przepisy polskiej ustawy o VAT naruszają regulacje unijne?
Tak. Artykuł 18 ustawy o VAT w zakresie, w jakim nakłada obowiązek zapłaty VAT na komornika, jest niezgodny z prawem UE i nie powinien mieć zastosowania. Polska nie miała prawa ustanowić komornika (jako organu postępowania egzekucyjnego) podmiotem zobowiązanym do zapłaty VAT z tytułu dostaw towarów dokonywanych w trybie postępowania egzekucyjnego (w tym egzekucji z nieruchomości).
Co mogą zrobić komornicy?
Zgodnie z zasadą bezpośredniej skuteczności prawa wspólnotowego, komornicy mogą powoływać się na wskazaną niezgodność prawa polskiego z unijnym i wymagać od organów podatkowych oraz sądów administracyjnych stosowania prawa UE. W konsekwencji, ani organy podatkowe, ani sądy administracyjne nie mogą skutecznie powoływać się na art. 18 ustawy o VAT, jako podstawę do zapłaty VAT przez komorników.
*Kamil Lewandowski
doradca podatkowy z kancelarii Parulski i Wspólnicy