Rozmowa z RAFAŁEM CHMIELEWSKIM, ekspertem podatkowym - Polak, który otrzyma spadek zza granicy, powinien sprawdzić, czy nie został on już opodatkowany w kraju zamieszkania zmarłego. Polska też opodatkowuje taki majątek.
EWA MATYSZEWSKA
W związku z coraz częstszymi wyjazdami Polaków za granicę, znaczenia nabiera problem opodatkowania w Polsce spadku otrzymanego po zmarłym z zagranicy. Kiedy powstanie obowiązek zapłaty podatku?
RAFAŁ CHMIELEWSKI*
Podstawowe znaczenie dla ustalenia obowiązku podatkowego osoby, która otrzymała zagraniczny spadek, ma art. 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Nabycie własności rzeczy znajdujących się za granicą lub praw majątkowych wykonywanych za granicą, podlega podatkowi, jeżeli w chwili otwarcia spadku nabywca był obywatelem polskim lub miał miejsce stałego pobytu w Polsce.
A co w sytuacji, gdy spadek opodatkuje państwo, w którym zmarły mieszkał?
Może dojść do podwójnego opodatkowania majątku otrzymanego w drodze spadku.
Co zrobić w takiej sytuacji?
Pomocne będą umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania. Niektóre z nich, np. umowa z Norwegią, Holandią, Niemcami, zawierają wykaz podatków, do których ich postanowienia znajdują zastosowanie. Z reguły jest to art. 2, mówiący o tym, że za podatki od dochodu i majątku dana umowa uważa również podatki od przyrostu majątku, a więc od nabycia spadku.



Zdaniem organów podatkowych umowy podatkowe nie mają zastosowania do spadku i obarczały podatników podwójnym podatkiem. Czy to prawda?
Tak, ale na szczęście takie stanowisko uległo zmianie po wyroku WSA w Gdańsku (sygn. akt I SA/Gd 393/04), zgodnie z którym zawarta w umowie z Kanadą reguła, że jej przepisy stosuje się także do podatków od przyrostu majątku oznacza, że dotyczy to również podatków spadkowych, gdyż taka była wola obu umawiających się państw, jak również, że stanowią one typowy przykład podatków obciążających przyrost majątku uzyskanego w spadku.
Czy wszystkie umowy zawierają taki przepis?
Nie. Wówczas może dojść do podwójnego opodatkowania tego samego spadku.
Czy nie można tej sytuacji rozwiązać na podstawie ustawy o podatku od spadków i darowizn?
Ustawa o podatku od spadków i darowizn zawiera wiele zwolnień od opodatkowania. Najważniejsze z nich to zwolnienie nabycia własności rzeczy przez najbliższą rodzinę, jeżeli spadkobiercy spełnią określone w tej ustawie warunki.
Dodatkowo art. 16 stanowi o tym, że – mówiąc w skrócie – do podstawy opodatkowania nie wlicza się nabycia własności budynku lub lokalu mieszkalnego do łącznej wartości nieprzekraczającej 110 mkw. powierzchni użytkowej budynku lub lokalu.
Podsumowując, otrzymanie spadku z zagranicy może być obciążone podwójnym podatkiem, jednak taka sytuacja będzie rzadkością.
* Rafał Chmielewski
prawnik, specjalista w zakresie międzynarodowego prawa podatkowego