Rozmawiamy z HENRYKIEM ŚWINIARSKIM, dyrektorem Departamentu Administracji Podatkowej w Ministerstwie Finansów - Z roku na rok wzrasta liczba urzędów skarbowych wyróżnionych w różnego typu rankingach czy konkursach, a dobre relacje z podatnikami w wyróżnionych urzędach promują osiągnięty w nich wysoki poziom obsługi, upowszechniają dobre praktyki w administracji podatkowej na terenie całego kraju.
ROZMOWA
Czy można dziś powiedzieć, że administracja skarbowa jest przyjazna dla podatników?
- Urzędy skarbowe nieustannie podejmują działania mające na celu uczynienie administracji skarbowej przyjaznej podatnikowi. Działania te przynoszą oczekiwane efekty.
Dowodem tego są przeprowadzane różnego typu rankingi i ankiety, kierowane do podatnika. Ocenie w tych rankingach podlega najczęściej jakość obsługi oraz łatwość komunikacji i kompetencje pracowników urzędu.
Jakie są wyniki tych badań?
- Z przeprowadzonych badań wynika, że znaczna większość urzędów skarbowych wyposażona jest w sale obsługi podatników, a osoby przychodzące do urzędu mogą tam m.in. otrzymać niezbędne druki, złożyć wnioski i uzyskać zaświadczenia, zarejestrować działalność gospodarczą, dokonać aktualizacji danych, a także uzyskać informacje o obowiązujących przepisach podatkowych. Prawie we wszystkich urzędach skarbowych funkcjonują punkty informacyjne, wydzielone konkretnie do tych celów informacje telefoniczne. Praktycznie we wszystkich urzędach skarbowych wystawiona jest skrzynka, do której podatnik ma możliwość wrzucać dokumenty niewymagające potwierdzenia. Urzędy zostały przeorganizowane w taki sposób, że wszystkie punkty, w których podatnik może załatwić bieżące sprawy (kasy, kancelarie, sale obsługi podatnika, wydawanie zaświadczeń), znajdują się na najniższej kondygnacji lub jak najbliżej wejścia.
A co z internetem? Czy administracja podatkowa działa w sieci?
- Tak. Informacje można też znaleźć na stronach internetowych. Coraz więcej informacji upowszechnianych jest przez pocztę elektroniczną.
Zatem dróg kontaktu podatnika z urzędem skarbowym jest wiele.
- Tak. I to nie koniec. W trosce o dzieci oraz mając na względzie pomoc rodzicom, którzy przychodzą do urzędu z dziećmi, urzędy organizują kąciki, w których mogą zostawić swoje pociechy.
A udogodnienia dla osób niepełnosprawnych?
- Nie zapomniano również o udogodnieniach dla osób niepełnosprawnych. W tym celu likwiduje się bariery architektoniczne, tak aby osoby niepełnosprawne ruchowo, na wózkach inwalidzkich, poruszające się za pomocą laski, kul mogły bez przeszkód dotrzeć na salę obsługi klienta. Tam, gdzie jest potrzeba, oddaje się do użytku windy oraz przystosowuje się toalety dla potrzeb tych osób. W urzędach skarbowych pracuje też coraz więcej osób znających język migowy. Prowadzone są również kursy językowe oraz nauka języka migowego.
Jakie inicjatywy urzędów skarbowych pomagają w poprawie wizerunku?
- Na lepszą poprawę wizerunku fiskusa wśród podatników od wielu już lat pracują sami urzędnicy. Najbardziej jest to widoczne podczas akcji rozliczeń rocznych PIT. W tym okresie urzędnicy organizują dodatkowe dyżury, punkty konsultacyjne, udzielają informacji, jak wypełnić zeznania. Dużą popularnością cieszą się także organizowane corocznie w ostatnich dniach kwietnia dni otwarte w urzędach skarbowych. Taki dzień przypada na ogół w sobotę i ma na celu zapoznanie podatnika ze strukturą organizacyjną urzędu oraz różnorodnością wykonywanych zadań, uświadomienie podatnikom, że urząd skarbowy pełni względem nich rolę usługową oraz że podatnik ma prawo oczekiwać pomocy i rzetelnej informacji w sprawach podatkowych.
Pojawia się też wiele inicjatyw wpływających na wizualizację aparatu skarbowego.
- To prawda. Warto tu wymienić tworzenie stron internetowych, na których zamieszczane są m.in. informacje o systemie podatkowym w Polsce, teksty przepisów prawnych z zakresu prawa podatkowego oraz ich interpretacje, raporty, analizy i statystyki, odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania, broszury informacyjne, formularze do pobrania, opisy aktualnych wydarzeń. W celu stosowania jednolitych interpretacji do przepisów podatkowych stworzono System Informacji Podatkowej (SIP). Udostępniono system e-Podatki, który pozwoli na usprawnienie obsługi podatników oraz podniesienie jakości i wydajności pracy administracji skarbowej. Działają regionalne centra informacji podatkowej, zajmujące się przygotowaniem broszur informacyjnych oraz telefoniczną obsługą informacyjną podatników.
Jakie działania podejmują urzędnicy w celu zwiększenia zaufania podatników do fiskusa?
- Poziom zaufania do administracji podatkowej jest wypadkową kilku istotnych elementów: odpowiedniego zorganizowania administracji podatkowej, aby w sposób jak najbardziej ekonomiczny realizowała nałożone na nią zadania; zapewnienia sprawnej i kompetentnej obsługi w urzędach; promowania w przyjazny sposób dobrowolnego wypełniania obowiązków podatkowych; obiektywnego i zgodnego z prawem rozstrzygania spraw; udzielania szybkiej i profesjonalnej informacji w zakresie prawidłowego stosowania przepisów podatkowych.
Istotne jest przede wszystkim takie zorganizowanie administracji podatkowej, aby w sposób jak najbardziej ekonomiczny można było realizować zadania w zakresie wpływów budżetowych, a jednocześnie zaspokajać oczekiwania podatników.
Jeśli chodzi o budowanie zaufania, to nie są to akcje jednorazowe. Na wizerunek przyjaznego urzędu pracuje się latami.
Co należałoby zrobić w administracji skarbowej, aby poprawić komfort pracy samych urzędników?
- Niezbędnym elementem poprawiającym poziom i wydajność pracy urzędników skarbowych jest potrzeba wdrażania nowych projektów informatycznych. Usprawnienie wykonywania zadań w dużej mierze uzależnione jest bowiem od wykorzystywania nowoczesnych technik informatycznych, które z jednej strony przyczyniają się do wzrostu wydajności, a z drugiej do poprawy warunków pracy urzędników i ich współpracy z obywatelem. Mając to na uwadze, podjęto prace nad programem rządowym e-Podatki, który w sposób istotny poprawi komfort pracy urzędników, zwłaszcza w zakresie obsługi podatnika.
A co z wynagrodzeniami?
- W zakresie spraw płacowych najistotniejsze jest kontynuowanie zmian dotyczących poziomu wynagradzania. Obciążenie pracą pracowników administracji podatkowej jest bardzo duże i wymaga odpowiedniej rekompensaty poziomem wynagrodzenia. Pracownicy oczekują przede wszystkim przyjaznego środowiska pracy, gdzie urzędnik, któremu stawia się duże wymagania - zwłaszcza merytoryczne - jest przez swego pracodawcę godnie wynagradzany, a jego pozycja w strukturach charakteryzuje się stabilizacją, gdy pracę wykonuje w sposób prawidłowy.
Bardzo istotna jest też dbałość o odpowiednie przygotowanie i szkolenie kadry zatrudnionej w urzędach skarbowych do obsługi merytorycznej podatników, z uwagi na szczególną złożoność zagadnień pojawiających się w pracy urzędu.