Niektóre stacje benzynowe twierdzą, że paragon za paliwo jest fakturą VAT. Z taką interpretacją nie zgadzają się eksperci i Ministerstwo Finansów. Podatnik, mając tylko paragon, może mieć kłopot z rozliczeniami z fiskusem.
Tankując paliwo na stacji benzynowej w Morawicy koło Kielc, podatnik poprosił o fakturę VAT. W zamian otrzymał paragon fiskalny, na którego odwrocie jest informacja, że ten format faktury jest zgodny z decyzją ministra finansów.
– Pani odmówiła wystawienia faktury. Powiedziała, że wydruk, który otrzymałem, jest fakturą. Sprawa jest co najmniej dziwna, bo z wydruku wynika, że jest to paragon fiskalny, na którym nie ma np. danych odbiorcy – żali się w rozmowie z nami pan Piotr.
Andrzej Pośniak, prawnik, doradca podatkowy w Kancelarii CMS Cameron McKenna, komentując sprawę, stwierdza, że wystawiony dokument nie jest fakturą VAT. Nie spełnia bowiem wymogów, które powinny zostać spełnione przez prawidłową fakturę VAT. W szczególności (poza pewnymi wyjątkami) faktura VAT musi obowiązkowo zawierać m.in.: imiona i nazwiska lub nazwy bądź nazwy skrócone sprzedawcy i nabywcy oraz ich adresy.
– W omawianej sytuacji podatnik nie może zatem posługiwać się otrzymanym dokumentem jak fakturą VAT – ostrzega Andrzej Pośniak.
Sytuacją zdziwione jest także Ministerstwo Finansów, które zauważa, że opisany dokument potwierdzający dokonanie sprzedaży na stacji, przekazany jako faktura, nie zawiera chociażby danych nabywcy. Resort zastrzegł, że czasem inne dokumenty mogą być uznane za fakturę. W katalogu tym nie znajdują się paragony.

Dane na fakturze

Elementem istotnym w fakturze VAT jest m.in. określenie w niej nie tylko podmiotu dostarczającego towar lub świadczącego usługi, ale również danych dotyczących nabywcy, których oczywiście na paragonach z kas fiskalnych nie ma.
Tomasz Siennicki, partner w kancelarii Kolibski, Nikończyk, Dec & Partnerzy, tłumaczy, że obowiązek zamieszczania danych nabywcy na fakturze wynika nie tylko z przepisów krajowych, ale także z przepisów prawa UE. Dyrektywa 112 wskazuje, jakie elementy powinna zawierać faktura VAT. Do elementów tych należą m.in. NIP nabywcy, jego nazwa i adres.
– Bez tych elementów nie można mówić, że sprzedawca w ogóle wystawił prawidłową fakturę VAT. Wyjątkiem są sytuacje, w których doszło do wystawienia dokumentu uznanego w przepisach za fakturę (np. niektóre bilety, dowody zapłaty za przejazd autostradami) – stwierdza Tomasz Siennicki.

Nie ma mowy o odmowie

Podatnik VAT czynny nie może odmówić wystawienia faktury VAT z tego powodu, że wystawił paragon fiskalny. Na ten aspekt zwraca uwagę Andrzej Nikończyk, doradca podatkowy, partner w kancelarii Kolibski, Nikończyk, Dec & Partnerzy. Jego zdaniem dopiero po trzech miesiącach od wydania towaru podatnik nie ma obowiązku wystawienia faktury, jednak może to zrobić i dbając o klientów, powinien. Termin wystawienia faktury dla osoby nieprowadzącej działalności to siedem dni od żądania jej wystawienia, jednak jeśli żądanie zostało złożone przed wydaniem towaru, termin ten biegnie dopiero od dnia jego wydania.
– Faktura wystawiana osobie fizycznej nieprowadzącej działalności może nie zawierać tylko NIP. Zaś paragon fiskalny nie może zastąpić faktury – wyjaśnia Andrzej Nikończyk.

Poniesione wydatki

Zgodnie z art. 86 ustawy o VAT (Dz.U. z 2004 r. nr 54, poz. 535 z późn. zm) podstawą do odliczenia naliczonego VAT jest wyłącznie faktura VAT. Tomasz Bałdyga, radca prawny w Firmie Doradczej KPMG, podkreśla, że faktura powinna zawierać dane nabywcy (imię i nazwisko lub nazwę, adres i NIP). Paragon pozbawiony tych danych nie może być uznany za fakturę VAT dającą prawo do odliczenia naliczonego VAT.
– Jeśli chodzi o możliwość zaliczenia wydatków udokumentowanych paragonem do kosztów podatkowych, dominuje pogląd, że podstawą uznania danego wydatku za koszt może być wyłącznie dokument mający walor dowodu księgowego, a zgodnie z ustawą o rachunkowości dowód księgowy powinien zawierać określenie stron operacji (nazwy, adresy) – przypomina Tomasz Bałdyga.



Ekspert dodaje, że istnieje też pogląd, zgodnie z którym poniesienie wydatku może być udowodnione każdym dowodem, ponieważ ustawy o podatkach dochodowych nie przewidują wymogów co do formy dokumentów, które są podstawą do zaliczania wydatków do kosztów.
– W praktyce, nawet zakładając, że tylko dokument spełniający cechy dowodu księgowego może być podstawą do zaliczenia wydatku do kosztów, podatnicy stosują rozwiązanie polegające na uzupełnieniu paragonu o dane nabywcy w postaci odpowiedniej pieczęci. Trudno jednak stwierdzić, że jest to rozwiązanie pozbawione ryzyka – argumentuje nasz rozmówca z KPMG.
Również Tomasz Siennicki stwierdza, że posiadanie faktury VAT przez nabywcę jest jednocześnie jednym z warunków skorzystania z prawa do odliczenia podatku naliczonego. Zwrócił na to uwagę Trybunał Sprawiedliwości UE w wyroku Terra Baubedarf-Handel GmbH (C-152/02).
– Orzecznictwo sądów administracyjnych wskazuje, że brak faktury nie stanowi przeszkody do zaliczenia danego wydatku do kosztów w przypadku podatników prowadzących księgi rachunkowe, o ile są oni w stanie udowodnić poniesienie wydatku w celu uzyskania przychodów innymi dokumentami wewnętrznymi – cytuje Tomasz Siennicki.
Problem mają podatnicy prowadzący księgę przychodów i rozchodów. Tomasz Siennicki podkreśla, że przepisy wskazują, jakie dowody mogą stanowić podstawę dokonywania w niej zapisów.
Zakup w jednostkach handlu detalicznego materiałów, środków czystości i bhp oraz materiałów biurowych może być (z małymi wyjątkami) dokumentowany paragonami zaopatrzonymi w datę i stempel (oznaczenie) jednostki wydającej paragon – określającymi ilość, cenę jednostkową oraz wartość, za jaką dokonano zakupu. Na odwrocie paragonu podatnik musi uzupełnić jego treść, wpisując nazwisko (nazwę zakładu), adres oraz rodzaj (nazwę) zakupionego towaru. Podobnie mogą być dokumentowane wydatki poniesione za granicą na zakup paliwa i olejów.

Odpowiedzialność karna

Odmowa wystawienia faktury na żądanie osoby fizycznej powoduje odpowiedzialność karną skarbową i to nie tylko pracownika, który odmawia jego wydania, ale również osób go nadzorujących.
Andrzej Pośniak podkreśla, że zgodnie z przepisami kodeksu karnego skarbowego, kto nie wystawia faktury lub rachunku za wykonanie świadczenia, wystawia je w sposób wadliwy albo odmawia ich wydania lub nawet wystawia fakturę, lecz czyni to w sposób nierzetelny, popełnia w zależności od wagi sprawy przestępstwo lub wykroczenie skarbowe i może podlegać karze grzywny. Kara grzywny za wykroczenie skarbowe może wynieść od 131,70 zł do 26 340 zł. Z kolei stawka dzienna za przestępstwo skarbowe może być wymierzona w kwocie od 43,90 zł do 17 560 zł.
Sprzedaż na rzecz podatnika VAT powinna być udokumentowana fakturą

Wiesława Dróżdż, Ministerstwo Finansów

Kiedy podatnik ma obowiązek wystawienia faktury VAT?
Podatnicy VAT są zobowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy. Taki obowiązek nie wystąpi przy transakcjach na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej. Jednak na żądanie tych osób podatnicy są zobowiązani do wystawienia faktury.
Jakie dane muszą się znaleźć na fakturze dokumentującej sprzedaż paliwa?
Gdy faktura dokumentuje sprzedaż paliw silnikowych benzynowych, oleju napędowego oraz gazu, wlewanych do baku samochodu i innych pojazdów samochodowych, powinna poza wszystkimi danymi zawartymi na fakturach zgodnie z rozporządzeniem ministra finansów z 28 listopada 2008 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług, zawierać także numer rejestracyjny tego samochodu.
Czy podatnik, który zamiast faktury otrzymał paragon za zakup paliwa, może odliczać VAT?
Kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia towarów i usług stanowi suma kwot podatku określonych w fakturach otrzymanych przez podatnika. Jednak obniżenia kwoty podatku należnego nie stosuje się do nabywanych przez podatnika paliw silnikowych, oleju napędowego oraz gazu, wykorzystywanych do napędu samochodów osobowych i innych pojazdów samochodowych o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony.
DGP