Niezłożenie w terminie spisu z natury nie powinno skutkować brakiem prawa do odliczenia VAT.
Przedsiębiorcy, którzy w trakcie roku rezygnują lub tracą prawo do zwolnienia podmiotowego z VAT, mogą odliczyć podatek naliczony wynikający z faktur dokumentujących zakupy dokonane przed dniem utraty zwolnienia.
Zgodę na takie odliczenie musi jednak wyrazić naczelnik urzędu skarbowego. Aby ją uzyskać, trzeba złożyć w urzędzie skarbowym spis z natury zapasów posiadanych towarów w terminie 14 dni, licząc od dnia utraty prawa zwolnienia.

Wymóg dotyczący spisu z natury odnosi się jedynie do nabytych przez podatnika towarów.
Nie dotyczy on środków trwałych – w tym zakresie podatnicy mają prawo do odliczenia VAT na podstawie przepisów dotyczących korekty VAT od środków trwałych w przypadku zmiany przeznaczenia.

Paweł Fałkowski, doradca podatkowy, partner w FL Tax, wskazuje, że w celu kontroli prawidłowości rozliczeń kraje członkowskie UE mogą nakładać na podatników określone wymogi formalne i ewidencyjne.
– Stąd też zamieszczenie w krajowych przepisach wymogu sporządzenia spisu z natury jest zgodne z dyrektywą VAT – mówi ekspert FL Tax.
Obowiązek ten jest jednak nadmiernym utrudnieniem dla podatników.
– Nieuzasadnione jest natomiast wymaganie, aby spis z natury przedstawiony był w ciągu 14 dni od dnia utraty lub rezygnacji ze zwolnienia pod rygorem utraty prawa do odliczenia – twierdzi Paweł Fałkowski.
Ekspert przypomina, że podatnik może odliczyć VAT od towarów nabytych w okresie zwolnienia dopiero po sporządzeniu spisu. Nie ma więc ryzyka, że zbyt późne sporządzenie i złożenie do urzędu spisu z natury spowoduje ryzyko niezgodnego z prawem odliczenia VAT.
– W takiej sytuacji podatnik po prostu później zrealizowałby swe prawo do odliczenia VAT naliczonego – stwierdza Paweł Fałkowski.
Podatnikom, którzy spóźnili się ze sporządzeniem spisu z natury, pozostaje walka o swoje prawa przed sądami administracyjnymi, które w swych rozstrzygnięciach w znacznie większym zakresie opierają się na orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości UE oraz przepisach unijnych.
– Skarżąc negatywne decyzje organów podatkowych, podatnicy powinni zarzucić im naruszenie naczelnych zasad VAT, a więc zasady neutralności i proporcjonalności – radzi Paweł Fałkowski.
Zdaniem eksperta korzystne orzeczenie w podobnej sprawie wydał ostatnio NSA (sygn. akt I FSK 1514/10), wskazując, że podatnicy nie będą w takim sporze z fiskusem pozbawieni szans.