Firma z innego kraju, która tworzy filię na terytorium Polski, staje przed pytaniem o rejestrację do celów VAT. Czy podlega jej tylko oddział, czy sama spółka jako zagraniczny podatnik?
W praktyce dylemat ten nie powinien mieć znaczenia dla rozliczeń VAT takiej spółki w Polsce. Może się jednak okazać, że rejestracja oddziału zamiast spółki zmienia właściwość organu podatkowego.
Zgodnie z art. 5 pkt 4 ustawy z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz.U. z 2010 r. nr 220, poz. 1447 z późn. zm.) oddział jest wyodrębnioną i samodzielną organizacyjnie częścią działalności gospodarczej, wykonywaną przez przedsiębiorcę poza jego siedzibą lub głównym miejscem prowadzenia działalności.
Na podstawie przepisów tej ustawy organy podatkowe wymagały w przeszłości, aby oddział spółki zagranicznej podlegał rejestracji VAT. Traktowały go bowiem jako „jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej” w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2011 r. nr 177, poz. 1054 z późn. zm.), który wskazuje, jakie podmioty są podatnikami VAT.
Problem ostatecznie rozstrzygnęło Ministerstwo Finansów w piśmie do dyrektorów izb skarbowych oraz naczelników urzędów skarbowych (znak AP15/0683/17/2012/4935). Resort wyjaśnił, że to przedsiębiorca zagraniczny – jako jednostka macierzysta – podlega obowiązkowi rejestracji do celów VAT, a nie jego polski oddział. Ministerstwo zwraca uwagę, że jest to sytuacja analogiczna do rozliczeń polskich podmiotów. W aktualnym stanie prawnym podatnikiem VAT jest osoba prawna, niezależnie od liczby posiadanych oddziałów i stopnia ich samodzielności. Zdaniem MF dotyczy to również przedsiębiorców zagranicznych, którzy prowadzą działalność gospodarczą w Polsce za pośrednictwem oddziału.
Utworzenie oddziału w Polsce skutkuje natomiast dla zagranicznego przedsiębiorcy obowiązkiem wskazania go jako miejsca prowadzenia działalności gospodarczej w zgłoszeniu identyfikacyjnym.