Rozliczenie PIT za 2022 r. Kto może skorzystać z podatku liniowego

Jedną z podstawowych form opodatkowania PIT jest podatek liniowy. W przeciwieństwie do skali podatkowej, w której funkcjonują dwie stawki podatkowe 12 proc. i 32 proc., przy opodatkowaniu liniowym istnieje tylko jedna stawka, bez względu na wielkość osiągniętego dochodu – 19 proc. Z drugiej strony, podatnicy opodatkowani podatkiem liniowym nie skorzystają z kwoty wolnej od podatku.

Zgodnie z ustawą o PIT, podatkiem liniowym mogą zostać opodatkowane dochody z pozarolniczej z pozarolniczej działalności gospodarczej (prowadzonej jednoosobowo jak również w formie spółki cywilnej, jawnej i partnerskiej) lub działów specjalnych produkcji rolnej. Z uwagi na stałą stawkę oprocentowania, ten sposób opodatkowania jest wybierany przede wszystkim przez osoby osiągające wysokie dochody ze wspomnianych źródeł.

Termin rozliczenia za 2022 r.

Podatnicy opodatkowani podatkiem liniowym w 2022 r. są zobowiązani po zakończeniu roku podatkowego, w terminie do 2 maja 2023 r. złożyć zeznanie roczne i rozliczyć się z zaliczek opłacanych w trakcie roku. Formularzem właściwym dla tych podatników jest PIT-36L.

Ulgi i odliczenia

Opodatkowanie podatkiem liniowym wyklucza możliwość skorzystania z niektórych popularnych ulg: ulgi na dziecko oraz ulgi internetowej. Podatnicy opodatkowani liniowo nie mają również możliwości wspólnego rozliczenia z małżonkiem czy też z dzieckiem - w przypadku rodziców samotnie wychowujących dziecko. Ponadto, w przypadku tej formy opodatkowania nie można odliczyć od dochodu darowizn przekazanych na cele krwiodawstwa czy ulgi rehabilitacyjnej. Możliwe jest natomiast odliczenie od dochodu składek na ubezpieczenia społeczne i skorzystanie z następujących ulg:

• ulgi badawczo-rozwojowej,
• ulgi IP BOX,
• ulgi termomodernizacyjnej,
• ulgi na zatrudnienie innowacyjnych pracowników,
• ulgi na prototyp,
• ulgi na robotyzację,
• ulgi na ekspansję/ rozwój,
• ulgi na konsolidację
• ulgi na nabycie terminala płatniczego,
• odliczenia na rzecz działalności sportowej, kulturalnej, wspierającej szkolnictwo wyższe i naukę,
• odliczenia od dochodu składek na ubezpieczenie społeczne,
• odliczenia wpłat na Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego,
• odliczenia darowizn przekazanych na cele kształcenia zawodowego publicznym szkołom prowadzącym kształcenie zawodowe, z tym że odliczenie wynosi wyłącznie 6% dochodu.

Składka zdrowotna

W przeciwieństwie do opodatkowania według skali, podatnicy opodatkowani liniowo mają prawo do odliczenia od podstawy opodatkowania (lub zaliczenia w koszty podatkowe) zapłaconej składki na ubezpieczenie zdrowotne, przy czym limit tego uprawnienia wynosił w 2022 r. - 8 700 zł.

1,5 proc. podatku dla OPP

Polski Ład podwyższył wartość podatku, jaką można przekazać w zeznaniu rocznym na rzecz OPP. Podatnicy opodatkowani liniowo mogą przekazać od 1 stycznia 2023 r. 1,5% podatku na rzecz wybranej organizacji pożytku publicznego. Dotyczy to już rozliczenia rocznego za 2022 r.

Sposób złożenia zeznania rocznego

PIT-36L można złożyć:

• w formie elektronicznej za pośrednictwem usługi e-PIT lub przez system e-Deklaracje - deklaracja podpisywana jest w takim wypadku za pomocą podpisu kwalifikowanego albo danymi autoryzacyjnymi,
•  w formie papierowej. 

Zeznanie w formie papierowej należy złożyć w urzędzie skarbowym właściwym według miejsca zamieszkania lub przesłać pocztą – wówczas istotna jest data nadania deklaracji w placówce pocztowej.

PIT-36L może złożyć w imieniu podatnika również jego pełnomocnik. Wymaga to oczywiście wcześniejszego udzielenia pełnomocnictwa – w przypadku deklaracji elektronicznych UPL-1, w przypadku deklaracji papierowych UPL-1P.

Zwrot ewentualnej nadpłaty podatku

Termin zwrotu nadpłaty PIT wynikającej z zeznania rocznego zależy od daty oraz sposobu jego złożenia:

• w przypadku zeznań złożonych w formie papierowej – nadpłata podlega zwrotowi w terminie 3 miesięcy od dnia złożenia zeznania,
• w przypadku zeznań złożonych w formie elektronicznej – nadpłata zwracana jest w terminie do 45 dni od dnia złożenia zeznania.

Zmiana formy opodatkowania po zakończeniu roku podatkowego

W związku z zamieszaniem jakie w 2022 r. wprowadził Polski Ład i jego kolejne wersje podatnicy, którzy wybrali na początku 2022 r. podatek liniowy jako formę opodatkowania prowadzonej działalności gospodarczej otrzymali szansę zmiany tej formy opodatkowania, ale tylko na opodatkowanie według skali podatkowej – z mocą wsteczną za cały 2022 r. Podatnicy mogą to zrobić wyłącznie przy okazji rozliczenia rocznego za 2022 r. W takim wypadku, w ramach rozliczenia rocznego należy złożyć PIT-36 zamiast PIT-36L. Co ważne, w zeznaniu PIT-36 wykazuje się zaliczki faktycznie wpłacone w trakcie roku czyli obliczone według zasad właściwych dla opodatkowania liniowego. Reszta obliczeń następuje już według skali.

UWAGA! Złożenie zeznania na formularzu PIT-36L zamyka drogę do zmiany formy podatkowania za 2022 r. Innymi słowy, decyzję o ewentualnej zmianie formy opodatkowania z liniowej na skalę należy podjąć przy okazji złożenia zeznania za 2022 r. Wybór formularza PIT-36L lub PIT-36 jest ostateczny.

Wsteczna zmiana formy opodatkowania z liniowej na skalę oznacza również utratę możliwości odliczenia od podstawy opodatkowania (lub zaliczenia w koszty podatkowe) składki zdrowotnej. Korekty w tym zakresie należy dokonać w rozliczeniu rocznym.

UWAGA! Zmiana formy opodatkowania w zeznaniu rocznym za 2022 r. odnosi się wyłącznie do dochodów/przychodów osiągniętych w tym okresie rozliczeniowym. Ewentualna zmiana formy opodatkowania dla 2023 r. i lat następnych wymaga dodatkowego poinformowania naczelnika urzędu skarbowego na zasadach określonych w ustawie o PIT.