Nie każda ulga przysługuje wtedy, kiedy podatnik sądzi, że może z niej skorzystać.
Przy uldze rehabilitacyjnej nie ma znaczenia to, kiedy zostało wydane orzeczenie, ale od kiedy podatnik jest niepełnosprawny. Z kolei aby odliczyć wydatki na termomodernizację, trzeba być właścicielem domu w momencie dokonywania odliczeń, a niekoniecznie w momencie wydawania pieniędzy.
Przepisy sprzyjają osobom uprawnionym do wspólnego rozliczenia, a więc małżonkom, którzy związek zawarli w trakcie roku, oraz samotnym rodzicom, nawet gdy rozwód sfinalizowali w trakcie roku.
Czasem trzeba będzie się cofnąć z odliczeniem kilka lat wstecz. Potrzebna będzie w tym celu korekta zeznania (pod warunkiem że nie doszło do przedawnienia podatkowego).
Ulga rehabilitacyjna
Przykładem jest ulga rehabilitacyjna, bo dla skorzystania z niej liczy się to, kiedy powstała niepełnosprawność, a nie to, kiedy wydano orzeczenie ją potwierdzające.
Dowodzi tego m.in. interpretacja dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 9 grudnia 2022 r. (sygn. 0112 KDWL.4011.953.2022.2.DK). Chodziło o pięcioletnią dziewczynkę, u której w 2019 r. zdiagnozowano autyzm. Miejski zespół ds. orzekania o niepełnosprawności wydał orzeczenie o niepełnosprawności dopiero w 2022 r. Z dokumentu wynikało jednak, że niepełnosprawność datuje się już od wczesnego dzieciństwa.
W tej sytuacji matka spytała dyrektora KIS, czy może odliczyć wydatki na rehabilitację dziecka za lata, kiedy niepełnosprawność już istniała, ale nie była jeszcze potwierdzona orzeczeniem. Dyrektor KIS odpowiedział, że jak najbardziej jest to możliwe i że wystarczy tylko korekta zeznań za tamte lata.
Wyjaśnił, że odlicza się co do zasady wydatki poniesione od daty uzyskania orzeczenia o niepełnosprawności, chyba że w orzeczeniu tym wskazano, że niepełnosprawność powstała wcześniej. Wówczas ulga obejmuje wydatki poniesione po dniu wskazanym w orzeczeniu jako początek niepełnosprawności.
Co więcej, z art. 26 ust. 7d ustawy o PIT nie wynika, by trzeba było dysponować orzeczeniem przez cały rok. Dokument otrzymany w trakcie roku podatkowego również pozwala skorzystać z ulgi za ten rok – dodał dyrektor KIS.
Takie samo rozstrzygnięcie zawiera interpretacja z 11 kwietnia 2019 r. (sygn. 0113-KDIPT2-2.4011.226. 2018.2.SŻ). Dotyczyła ona podatniczki, która w marcu 2018 r. otrzymała orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności. Miało to związek z chorobą nowotworową. Lekarze orzecznicy stwierdzili, że niepełnosprawność istnieje już od 2017 r.
Kobiecie zależało na odliczeniu wydatków na używanie samochodu osobowego również za 2017 r. (wydatki te są limitowane do 2280 zł rocznie). Dyrektor KIS potwierdził, że jeśli poniosła ona wydatki w 2017 r., to może je odliczyć od dochodu osiągniętego w 2017 r., składając korektę zeznania za tamten rok.
Ulga termomodernizacyjna
Inaczej jest przy uldze termomodernizacyjnej. Chcąc z niej skorzystać, trzeba być właścicielem lub współwłaścicielem budynku jednorodzinnego. Ważne jest to, aby podatnik był właścicielem nieruchomości w momencie odliczenia ulgi. Nie ma znaczenia, że wydatki poniósł w czasie, gdy właścicielem jeszcze nie był.
Przykład
W 2022 r. kobieta poniosła wydatki na termomodernizację (wymianę okien, pompę ciepła) budynku, który został wybudowany w latach 90. Sama stała się właścicielką tego budynku dopiero w styczniu 2023 r.
Z wyjaśnień zamieszczonych na stronie internetowej Ministerstwa Finansów (podatki.gov.pl) wynika, że w takiej sytuacji podatniczka może skorzystać z ulgi w rozliczeniu za 2022 r. Na dzień skorzystania z preferencji (czyli dzień złożenia zeznania za rok 2022) będzie bowiem właścicielem budynku mieszkalnego.
Ulga nie przysługuje natomiast podatnikom, którzy są jedynie posiadaczami nieruchomości i nie mają tytułu prawnego, z którego wynikałoby ich prawo własności do nieruchomości.
Z ulgi termomodernizacyjnej nie można też korzystać, gdy budynek jest dopiero w budowie. Odliczenie dotyczy budynków już wybudowanych. Oznacza to, że w momencie ponoszenia przez podatnika wydatków dom nie może być jeszcze w budowie. Musi być już po oddaniu do użytkowania. Nie ma znaczenia to, że jest oddany do użytkowania w momencie, gdy podatnik dokonuje odliczenia w zeznaniu.
Potwierdziło to Ministerstwo Finansów w objaśnieniach podatkowych z 16 września 2019 r. oraz dyrektor KIS w wielu interpretacjach indywidualnych. Przykładowo 14 października 2022 r. (sygn. 0115-KDIT2.4011.437.2022.4.ŁS) stwierdził: „Jeżeli podatnik ponosi wydatki termomodernizacyjne, które tylko w części dotyczą budynku istniejącego, to tylko ta część brana jest pod uwagę przy ustalaniu kwoty odliczenia na zasadach określonych w art. 26h ustawy o PIT”.
Przypomnijmy, że w ramach tej preferencji każdy podatnik może odliczyć 53 tys. zł na wszystkie realizowane przedsięwzięcia termomodernizacyjne w poszczególnych budynkach, których jest właścicielem lub współwłaścicielem.
Jeżeli dochód (przychód) za rok podatkowy, w którym podatnik poniósł wydatki, jest niewystarczający, może je odliczyć w kolejnych latach. Ma na to sześć lat, licząc od końca roku podatkowego, w którym poniósł pierwszy wydatek.
Ulga na powrót
Ci, którzy wrócili do Polski przed 2022 r., nie mają prawa do ulgi do powrót. Z art. 53 ustawy nowelizującej z 29 listopada 2021 r. (Dz.U. z 2021 r. poz. 2105) jasno bowiem wynika, że zwolnienie na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 152 ustawy o PIT ma zastosowanie do podatników, którzy przenieśli miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej po 31 grudnia 2021 r.
Z tego powodu w interpretacji z 19 stycznia 2023 r. (sygn. 0113-KDIPT2-2.4011. 823.2022.3.ACZ) dyrektor KIS odmówił prawa do preferencji podatnikowi, który przyjechał do Polski już w październiku 2021 r., by załatwić tu formalności. Chodziło m.in. o zakup nieruchomości oraz pozwolenie na pobyt stały dla żony, będącej obywatelką innego państwa. W grudniu 2021 r. podjął też aktywność zawodową na podstawie umowy zlecenia.
Fiskus stwierdził, że mężczyzna nie może skorzystać z ulgi ani w latach 2022–2025, ani w latach 2023–2025.
Przypomnijmy, że ulga polega na zwolnieniu z podatku przychodów do limitu 85 528 zł rocznie w czterech kolejno po sobie następujących latach podatkowych.
Ulgi prorodzinne
Dla wspólnego rozliczenia małżonków wystarczy, że ślub został zawarty w sylwestra 2022 r. Jednak aby skorzystać z wyższego limitu dochodów (112 tys. zł) przy uldze na jedno dziecko, trzeba być małżeństwem przez cały rok. Szczegółowo pisaliśmy o tym: „Luka w przepisach komplikuje rozliczenie rodziców” (DGP nr 50/2023).
Również w przypadku preferencyjnego rozliczenia z dzieckiem nie trzeba być samotnym rodzicem przez cały rok. Wynika to z przykładu zamieszczonego w przewodniku „Preferencyjne rozliczenie dochodów osób samotnie wychowujących dzieci” (na stronie podatki. gov.pl).
Przykład
W trakcie roku podatnik się rozwiódł. Była żona nie utrzymuje z ich dzieckiem żadnych kontaktów i od czasu rozwodu sam wychowuje on małoletnie dziecko. Czy w związku z tym podatnik może rozliczyć się preferencyjnie, jeśli przez część roku był żonaty?
Resort finansów przyznał, że tak, jeśli są spełnione pozostałe warunki do preferencyjnego rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dziecko. Dodał, że aby rozliczyć się preferencyjnie, podatnik nie musi być rodzicem samotnie wychowującym dziecko przez cały rok. ©℗