Zwolnienie z VAT stosuje się do świadczenia usługi stanowiącej element usługi finansowej, który sam stanowi odrębną całość i jest właściwy oraz niezbędny do świadczenia usługi finansowej. Wynika to z art. 43 ust. 13 ustawy o VAT. Jak stosować ten przepis?
Od samego początku obowiązywania regulacja ta budzi kontrowersje. Jest to nieprecyzyjne tłumaczenie fragmentu wyroku Trybunału Sprawiedliwości UE w sprawie C-2/95 Sparekassernes Datacenter. Fragment ten należałoby przetłumaczyć tak, że zwolnione z VAT są usługi, które muszą stanowić odróżniającą się całość, spełniającą specyficzne, podstawowe funkcje usługi finansowej korzystającej ze zwolnienia z VAT. Nie chodzi więc o usługi typowe dla danej usługi finansowej, lecz takie, które nadają całej usłudze taki właśnie charakter usługi zwolnionej, czyli są dla niej kluczowe, podstawowe.
Dokonując wykładni pojęć „właściwy” i „niezbędny” na gruncie art. 43 ust. 13 ustawy o VAT, należy pamiętać o tym, aby interpretacja ta w możliwie szerokim stopniu uwzględniała cel wynikający z Dyrektywy i wspomniany wyrok TSUE. Z drugiej strony wykładnia tego przepisu nie może prowadzić do nadawania pojęciom „właściwy” i „niezbędny” znaczenia sprzecznego z ich potocznym rozumieniem.
Warto też zaznaczyć, że polski przepis jest ewidentnie sprzeczny z Dyrektywą VAT w części dotyczącej usług związanych z usługami ubezpieczeniowymi oraz reasekuracyjnymi. Orzecznictwo TSUE wyraźnie wskazuje, że koncepcja Trybunału wyrażona w wyroku w sprawie C-2/95 nie może być stosowana do zwolnienia usług związanych ze świadczeniem usług ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych. Jednocześnie nie jest możliwa taka wykładnia omawianego przepisu, która pozostawałaby w zgodzie z celem Dyrektywy. Oznacza to, że podatnicy mogą stosować zwolnienie z VAT w odniesieniu do usług, które są właściwe – a więc typowe, specyficzne – dla usługi ubezpieczeniowej czy reasekuracyjnej oraz niezbędne do jej świadczenia.