Sprzedaż produktów wielu międzynarodowych korporacji to model, w którym funkcjonuje centrum odrębne od jednostek produkcyjnych. Spółka sprzedażowa zajmuje się sprzedażą produktów również w kraju, w którym siedzibę ma spółka producent. Jak rozliczyć VAT?
W takiej sytuacji dokonywane są dwie transakcje sprzedaży, podczas gdy fizyczna dostawa towaru dokonywana jest przez producenta bezpośrednio do odbiorcy.
Model taki jest problematyczny na gruncie obowiązujących przepisów ustawy o VAT. Ponieważ dostawa towarów dokonywana jest na terytorium Polski, producent nie może zastosować zerowej stawki VAT i jest zobowiązany do naliczenia VAT na rzecz zagranicznej spółki sprzedażowej według właściwej stawki. Z kolei sprzedaż dokonana przez zagraniczną spółkę również podlegać będzie VAT w Polsce, z tym że – o ile spółka sprzedażowa nie posiada w Polsce ani siedziby, ani stałego miejsca prowadzenia działalności – podmiotem zobowiązanym do rozliczenia podatku będzie końcowy odbiorca, co wynika z art. 17 ust. 1 pkt 5 ustawy o VAT. Samonaliczenie VAT przez kupującego ma tutaj zastosowanie bez względu na to, czy spółka sprzedażowa jest zarejestrowana w Polsce do celów VAT.
Ponieważ spółka sprzedażowa nie odprowadza VAT, powstaje pytanie, czy ma ona prawo do odliczenia i zwrotu VAT na zasadach ogólnych. Można spotkać się z poglądem, że podmiot taki będzie uprawniony jedynie do zwrotu VAT na podstawie rozporządzenia w sprawie zwrotu podatku od towarów i usług niektórym podmiotom. Wynikałoby to z par. 3 ust. 1 pkt 2 lit. l wspomnianego rozporządzenia, zgodnie z którym ma ono zastosowanie do podmiotów dokonujących dostawy towarów, dla której zgodnie z art. 17 ustawy o VAT podatnikiem jest ich nabywca.
Jednak pogląd ten nie jest słuszny. Warunkiem prawa do odliczenia podatku od towarów i usług jest związek z czynnościami opodatkowanymi. Druga sprzedaż jest czynnością opodatkowaną, z tym że podatek rozlicza nabywca. Dlatego spółka sprzedażowa powinna być uprawniona do zwrotu VAT na zasadach ogólnych.