Jaki kurs należy stosować w przypadku otrzymania należności lub zapłaty zobowiązań w walucie obcej z rachunku walutowego?
Zgodnie z przepisami ustawy o CIT przy ustalaniu różnic kursowych uwzględnia się kurs faktycznie zastosowany, a jeżeli nie jest możliwe uwzględnienie takiego kursu w danym dniu, przyjmuje się kurs średni ogłaszany przez NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzający dzień dokonania transakcji. Ponieważ ustawa o CIT nie definiuje kursu faktycznie zastosowanego, powstają problemy, jaki kurs należy zastosować, gdy zapłata zobowiązania lub spłata należności następuje z rachunku walutowego podatnika i nie dochodzi do faktycznej wymiany pieniędzy.
Zgodnie z linią interpretacyjną ministra finansów za kurs faktycznie zastosowany należy uznać kurs, po jakim bank dokonuje wyceny waluty w danym dniu.
Problem rozstrzygnął NSA w wyroku z 27 września 2011 r. (sygn. akt II FSK 524/10). Wynika z niego, że jeżeli nie dochodzi do faktycznej realizacji transakcji zakupu lub sprzedaży waluty, dla ustalenia różnic kursowych należy wziąć pod uwagę średni kurs NBP z dnia poprzedzającego dzień dokonania transakcji. NSA zauważył, że przez „kurs faktycznie zastosowany” należy rozumieć kurs zastosowany w rzeczywistości, zgodnie z faktami. Tym samym, cechy faktycznego zastosowania nie można odnieść do sytuacji, gdy nie dochodzi do operacji przewalutowania.
Jeżeli zatem nie ma miejsca operacja wymiany waluty, to można przyjąć jedynie potencjalny, a nie faktyczny kurs, jaki byłby zastosowany, a ten z kolei powinien być jak najbardziej obiektywny. Dlatego też, zgodnie z twierdzeniem NSA, jeżeli do transakcji przewalutowania nie doszło, to brak jest podstaw do stosowania przez podatnika kursu waluty generalnie stosowanego przez bank, w którym podmiot posiada rachunek walutowy, ale niezastosowanego w konkretnej transakcji walutowej z udziałem podatnika.
W konsekwencji dla ustalania różnic kursowych należy przyjąć średni kurs NBP z dnia poprzedzającego dzień dokonania transakcji. Budzące wątpliwości przepisy w zakresie ustalania różnic kursowych będą zmienione od 1 stycznia 2012 r.