Każdy przedsiębiorca wie, że kluczowi pracownicy są podstawową wartością dla firmy. Dlatego też starają się odpowiednio zmotywować i utrzymać talenty w ramach organizacji, oferując dodatkowe świadczenia w ramach pakietu wynagrodzeń. Jednym z takich świadczeń są programy opcji i akcji pracowniczych. Jakie obowiązki podatkowe się z nimi wiążą?
Podstawową zaletą tych programów jest utożsamienie interesów pracowników i akcjonariuszy. Dochód pracownika z tytułu uczestnictwa w planie powstanie wyłącznie, gdy rynkowa wartość walorów spółki wzrośnie. Powiązanie możliwości osiągnięcia indywidualnego dochodu ze wzrostem wartości przedsiębiorstwa skutkuje także zwiększeniem poczucia odpowiedzialności za firmę. Ponadto ze względu na odsunięcie realizacji świadczenia dla uczestników program opcyjny ułatwia utrzymanie kluczowych pracowników i menedżerów. Chcąc zrealizować swoje świadczenie, muszą oni pozostać zatrudnieni w spółce kilka kolejnych lat.
Jak każdy element wynagrodzenia, również dochody uzyskane w ramach programów opcji czy akcji pracowniczych mają swoje określone konsekwencje podatkowe. Jednak w tym przypadku przepisy ustawy o PIT pozwalają w niektórych przypadkach uzyskać również efektywny rezultat podatkowy. Brak jest opodatkowania dochodu uzyskanego w wyniku otrzymania akcji nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie, o ile zostały objęte przez pracownika uczestnika planu na podstawie uchwały walnego zgromadzenia akcjonariuszy. Oznacza to, że dochód jest opodatkowany dopiero w momencie wyjścia z programu, najczęściej w momencie zbycia akcji. Wiele programów akcji i opcji pracowniczych, zarówno tworzonych w Polsce, jak i implementowanych w spółkach córkach międzynarodowych koncernów, korzysta z tej efektywności podatkowej. Niestety, ostatnie interpretacje ministra finansów ograniczają wykorzystanie tego przepisu jedynie do spółek polskich, utworzonych i działających na podstawie kodeksu spółek handlowych. Jest to nieuzasadnione limitowanie możliwości, które wprost wynikają z przepisów. Jeżeli literalna interpretacja przepisów pozwala na jednoznaczne wnioski, nie należy sięgać do innych jej rodzajów.