Czy można obniżyć płacony podatek od nieruchomości z powodu przejściowych trudności finansowych w firmie?
Przepisy ustawy o podatkach i opłatach lokalnych nie przewidują wprost takiej możliwości. Nie ma przepisów, na podstawie których podatnik mógłby wystąpić z wnioskiem do organu podatkowego (prezydenta, burmistrza bądź wójta) o czasowe obniżenie wysokości podatku od nieruchomości z uwagi np. na przejściowe trudności finansowe w jego firmie spowodowane aktualnym kryzysem finansowym. Przepisy tej ustawy są stosunkowo rygorystyczne dla podatników, gdyż zasadniczo muszą oni płacić podatek od nieruchomości będących w ich posiadaniu, nawet niewykorzystywanych (choćby czasowo) do prowadzonej działalności gospodarczej. Ustawa zawiera jednak przepisy, których zastosowanie, w niektórych przypadkach, pozwoli na obniżenie płaconego podatku.
Jakie regulacje pozwalają zatem na zmniejszenie podatku od nieruchomości?
Warto sprawdzić, czy mamy nieruchomości, które nie są i nie mogą być wykorzystywane do prowadzenia działalności gospodarczej ze względów technicznych. W takiej sytuacji nie będziemy zobowiązani do zapłaty podatku od tych nieruchomości według stawek jak za nieruchomości związane z działalnością gospodarczą (przez okres niemożności korzystania z tych nieruchomości ze względów technicznych). Jako przykład można podać budynek, który został już wybudowany, ale nie spełnia wymogów technicznych niezbędnych do rozpoczęcia jego użytkowania.
Przepisy ustawy przewidują również obniżenie podatku, w sytuacji kiedy w trakcie roku zaistniało zdarzenie mające wpływ na wysokość opodatkowania, w szczególności zmiana sposobu wykorzystywania nieruchomości lub jej części. Podatek zostanie obniżony od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiło to zdarzenie. Przykładowo, lokal w budynku mieszkalnym, niestanowiący odrębnej nieruchomości, który przez okres od stycznia do czerwca jest wykorzystywany na sklep, a przez kolejne sześć miesięcy nie jest użytkowany. Wtedy za okres od stycznia do czerwca lokal będzie opodatkowany według stawek związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, zaś za okres od lipca do grudnia cały budynek (wraz z lokalem) według niższych stawek, jako lokal mieszkalny. Pamiętajmy o tym, że o takiej zmianie podatnik sam musi poinformować organ podatkowy.
A czy istnieje sposób na zmniejszenie obciążeń podatkowych podatników, którzy dopiero planują rozpocząć budowę budynków lub budowli?
Tak. W określonych sytuacjach mogą oni nawet oszczędzić podatek należny za cały rok podatkowy. W przypadku nowo wybudowanego budynku lub budowli obowiązek podatkowy powstaje 1 stycznia roku następującego po roku, w którym budowa została zakończona albo w którym rozpoczęto użytkowanie budowli albo budynku (ich części) przed ich ostatecznym wykończeniem. Jeżeli zatem według planów inwestycyjnych budowa ma zostać zakończona w grudniu, jej zakończenie można przesunąć na styczeń. Wtedy podatek od takiej budowli (budynku) będzie płatny dopiero od 1 stycznia następnego roku. Podatnik zaoszczędzi zatem roczną kwotę podatku. W sytuacji, w której budowa zostałaby zakończona w grudniu, podatek musiałby być płacony już od stycznia następnego roku.



Zgodnie z przepisami rada gminy ma możliwość ustalenia niższych od wskazanych w ustawie stawek podatku od nieruchomości, czy taka obniżka może dotyczyć konkretnego podatnika?
Ustalenie przez radę gminy stawek podatku na niższym poziomie musi dotyczyć ogółu podatników, a nie konkretnego podmiotu. Rada gminy może jednak różnicować stawki podatku od nieruchomości dla poszczególnych rodzajów przedmiotów opodatkowania. W zależności od przedmiotu opodatkowania powinna brać pod uwagę m.in. ich lokalizację, rodzaj prowadzonej działalności itp. Jest to tzw. zwolnienie przedmiotowe, które może dotyczyć wyłącznie konkretnych przedmiotów opodatkowania (np. gazociągów, linii telekomunikacyjnych), a nie zaś poszczególnych podatników. W orzecznictwie sądowym podkreśla się, że gmina może obniżyć stawki podatku w ciągu roku (niekonieczne czekając do rozpoczęcia nowego roku), z tym że konieczne jest zapewnienie odpowiednich przepisów przejściowych, tak aby wszyscy podatnicy mieli zapewnione równe traktowanie wobec prawa.
Czy podatnicy podatku od nieruchomości mogą ubiegać się o przyznanie ulg w spłacie tego podatku na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej?
Tak. Zgodnie z przepisami Ordynacji podatkowej podatnik może ubiegać się o: odroczenie terminu płatności podatku lub rozłożenie zapłaty na raty, odroczenie lub rozłożenie na raty zapłaty zaległości podatkowej wraz z odsetkami oraz umorzenie w całości lub w części zaległości podatkowej.
Zatem przedsiębiorca, przewidując, że z powodu złej sytuacji finansowej nie będzie w stanie płacić podatków, w tym podatku od nieruchomości, może zwrócić się o odroczenie terminu płatności podatku lub rozłożenie zapłaty na raty, a w przypadku gdy termin zapłaty już minał i zobowiązanie podatkowe przekształciło się w zaległość podatkową, może również wystąpić o odroczenie lub rozłożenie na raty oraz o umorzenie zaległości w całości lub w części.
Jakie warunki trzeba spełnić, żeby skorzystać z możliwości odroczenia lub zapłaty podatku na raty?
Wniosek o przyznanie jednej z ulg w spłacie podatku musi być uzasadniony ważnym interesem podatnika lub interesem publicznym. W orzeczeniach sądów administracyjnych wskazuje się, że ważny interes podatnika nie musi być związany wyłącznie z zaistnieniem sytuacji nadzwyczajnych. Może on przejawiać się również w trudnej sytuacji ekonomicznej podatnika czy też konieczności ponoszenia wydatków, które mogą spowodować nieodwracalne szkody dla przedsiębiorcy (np. likwidacja części prowadzonej działalności i związane z tym zwolnienia grupowe pracowników).
Trzeba pamiętać, że ulgi w spłacie podatków stanowią wyjątek od zasady powszechności opodatkowania i powinny być stosowane w wyjątkowych okolicznościach. Nie należy się zatem spodziewać, że każdy wniosek o udzielnie ulgi złożony przez podatnika będącego w złej sytuacji finansowej zostanie rozpatrzony pozytywnie. Z mojej praktyki wynika, że organem podatkowym, który najczęściej przyznaje tego rodzaju ulgi podatnikom, jest prezydent miasta w zakresie podatku od nieruchomości (w szczególności dotyczy to odroczenia płatności podatku). Stąd podatnicy, którzy mają przejściowe trudności finansowe, mogą występować o odroczenie płatności podatku od nieruchomości, proponując jednocześnie nowy harmonogram spłat. Wydaje się to być rozwiązaniem do zaakceptowania zarówno dla podatnika (przez jakiś czas nie będzie musiał tego podatku płacić), jak i dla organu podatkowego (uzyska całą kwotę podatku w późniejszym terminie).
Udzielając ulgi podatnikowi prowadzącemu firmę, organ podatkowy powinien brać pod uwagę przepisy o pomocy publicznej. Przyznanie takiej ulgi wiąże się z uprzywilejowaniem podatnika w stosunku do jego kontrahentów, co może naruszać konkurencję.