Doradca podatkowy ustanowiony z urzędu, który uzyskuje przychody za reprezentowanie podatnika przed sądem, rozlicza je w ramach działalności gospodarczej.

Naczelny Sąd Administracyjny wydał korzystny wyrok dla doradców podatkowych, radców prawnych oraz adwokatów udzielających tzw. pomocy prawnej (czyli powołania z urzędu do reprezentowania interesów podatnika przed sądem). Otrzymane przychody za taką usługę powinni oni rozliczać, nie jak chciały organy podatkowe w ramach umów-zleceń, ale w ramach prowadzonych przez nich działalności gospodarczej. Ma to przełożenie na sposób odprowadzenia zaliczek na podatek dochodowy od takich przychodów.

W sprawie rozpoznanej przez NSA wojewódzki sąd administracyjny przyznał doradcy podatkowemu należność z tytułu zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej, udzielonej z urzędu, płatnej z budżetu państwa. Następnie sąd przekazał na rachunek bankowy doradcy kwotę pomniejszoną o pobraną zaliczkę na podatek, jednocześnie doręczając mu informację PIT-11.

Doradca podatkowy uwzględnił tę kwotę w księdze przychodów i rozchodów, w której ewidencjonował przychody z prowadzonej działalności gospodarczej. Od otrzymanej należności od sądu musiał jednak odprowadzić zaliczkę na podatek dochodowy, tak jak dla pozostałych przychodów z działalności. W konsekwencji wystąpił z wnioskiem o stwierdzenie nadpłaty w PIT z powodu kwoty bezpodstawnie pobranej przez płatnika.

Naczelnik urzędu skarbowego odmówił stwierdzenia nadpłaty. Doradca nie zgodził się z tym i złożył skargę do sądu administracyjnego. Według niego, jeśli złożone zostanie oświadczenie, że wykonywane przez niego usługi wchodzą w zakres prowadzonej działalności gospodarczej, to płatnik nie ma obowiązku poboru zaliczek. Zastosowanie ma tu więc art. 41 ust. 2 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2010 r. nr 51, poz. 307 z późn. zm.).

Sąd pierwszej instancji jednak nie przyznał mu racji, stwierdzając, że jeśli sąd wojewódzki dokonał na rzecz doradcy wypłaty za pomoc prawną, to tym samym stał się płatnikiem podatku od tego świadczenia i musiał pobrać zaliczkę na PIT. Dopiero Naczelny Sąd Administracyjny rozstrzygnął problem na korzyść doradcy podatkowego.

Sędzia Małgorzata Wolf-Kałamała podkreśliła, że świadczenie usługi w ramach prawa pomocy sądowej dla stron nie oznacza, że to sąd jest zleceniodawcą dla pełnomocnika i taka usługa jest wykonywana w ramach umowy-zlecenia. Do prowadzenia sprawy jako doradca podatkowy z urzędu został on wyznaczony przez Krajową Izbę Doradców Podatkowych. Wyrok jest prawomocny.

Ważne!
Przychody z tytułu pomocy prawnej udzielonej przez profesjonalnego pełnomocnika ustanowionego z urzędu zaliczają się do przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej