Odstąpienie od realizacji umowy przez przedsiębiorcę powoduje, że wpłacone wcześniej wadium nie może być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów w CIT.
Spółka wzięła udział w nieograniczonym przetargu publicznym dotyczącym zakupu nieruchomości. Wpłaciła wadium w celu ochrony przed odstąpieniem od realizacji umowy. Oferta spółki została wybrana w przetargu. Jednak z uwagi na długie oczekiwanie na zgodę ministra skarbu państwa co do przeniesienia własności nieruchomości spółka odstąpiła od realizacji umowy. W tym czasie, jak argumentowała, zmieniły się również warunki przyznawania kredytów i finansowania zakupu nieruchomości przez banki. Spółka, ze względu na profil działalności i utrzymanie rentowności nie mogła dłużej utrzymywać w gotowości swoich środków pieniężnych na zakup tych nieruchomości.
W ocenie spółki tak wpłacone wadium spełnia kryteria kwalifikacji danego wydatku jako kosztu podatkowego wynikające z art. 15 ust. 1 ustawy o CIT (t.j. Dz.U. z 2011 r. nr 74, poz. 397). Zamiar zakupu nieruchomości w ramach przetargu pozwoli jej zrealizować inwestycję budowlaną, która przyniesie przychód. W wydanej interpretacji przepisów prawa podatkowego minister finansów uznał, że w takiej sytuacji wpłacone wadium nie może być kosztem uzyskania przychodu spółki.
Spółka zaskarżyła interpretację organu do sądu. Jednak sąd pierwszej instancji oraz NSA podzieliły stanowisko organu podatkowego. NSA skupił się na analizie art. 16 ust. 1 pkt 56 ustawy o CIT, zgodnie z którym nie uważa się za koszty uzyskania przychodów strat (kosztów) powstałych w wyniku utraty dokonanych przedpłat (zaliczek, zadatków) w związku z niewykonaniem umowy. Sąd podkreślił przy tym, że przepis ten wymienia zaliczki czy zadatki przykładowo, a zatem obejmuje on również wpłacone wadium. Utrata wpłaconej przedpłaty w postaci wadium powoduje, że powstała w ten sposób strata nie będzie zaliczona do kosztów uzyskania przychodów – jest wprost wyłączona z kosztów podatkowych.
Wadium służy do zabezpieczenia interesów oferenta i zamawiającego. Dzięki temu każda ze stron zabezpiecza się na wypadek zerwania umowy przez drugą stronę. Przedsiębiorca, który nie wykona swojego zobowiązania, traci wpłacone wadium.
Wyrok jest prawomocny.
SYGN. AKT II FSK 2199/09