Każdą zarobioną w wakacje kwotę pieniężną trzeba rozliczyć z fiskusem. Rozliczenia podatkowe dotyczą zarówno pracy wakacyjnej, jak i firmy sezonowej.
Zarobkowanie w okresie letnim przybiera różne formy. Wiele osób dorabia na weselach, gra na ulicy, pracuje na plaży. Z pracą sezonową wiążą się jednak pewne obowiązki podatkowe, które zależą przede wszystkim od formy zatrudnienia. Niestety osoby pracujące tymczasowo nie wiedzą lub nie chcą wiedzieć, jakich obowiązków muszą dopełnić względem urzędu skarbowego. Kontrole fiskusa wskazują na wiele nieprawidłowości w tym zakresie.

Zatrudnienie czasowe

Okazyjnie osiągane przychody z pracy, np. podczas wesel, jako kelner, pomoc kuchenna, są przychodami z umowy-zlecenia, jeżeli zleceniodawcą jest osoba prawna lub przedsiębiorca, np. zawodowo zajmujący się organizowaniem wesel – wyjaśnia Jakub Rychlik, doradca podatkowy.
Ekspert dodaje, że w pozostałych przypadkach będziemy mieli do czynienia z przychodami z innych źródeł. Z tego samego źródła przychodów będą pochodziły zarobki ze sprzedaży surowców wtórnych znalezionych na plaży, jak też uzyskiwane przez ulicznych muzyków.
– Ponieważ przychody są osiągane z aktywności sezonowej, należy się liczyć z tym, że nie przekroczą one limitu powodującego obowiązek zapłaty podatku, lecz mimo to podatnik i tak będzie musiał zadeklarować uzyskany przychód w zeznaniu rocznym PIT-36 – ostrzega Jakub Rychlik.
Niezłożenie zeznania może skutkować poniesieniem odpowiedzialności karnej skarbowej i nałożeniem grzywny w drodze mandatu przez urząd skarbowy.

Rozliczenia uproszczone

Od 1 stycznia 2011 r. zmieniły się zasady rozliczania dochodów z tytułu drobnych usług, do których bardzo często zaliczają się prace wakacyjne, np. roznoszenie ulotek. Dawid Demianiuk, ekspert w Kancelarii Prawniczej Magnusson, podkreśla, że znowelizowany art. 30 ust. 1 pkt. 5a ustawy o PIT (t.j. Dz.U. z 2010 r. nr 51, poz. 307 z późn. zm.) stanowi, że 18-proc. zryczałtowany podatek dochodowy pobiera się m.in. od przychodów z tytułu umów-zleceń bądź umów o dzieło, jeżeli kwota należności określona w umowie zawartej z osobą niebędącą pracownikiem płatnika nie przekracza 200 zł.
– Odmiennie niż dotychczas nie ma już znaczenia łączna wartość umów zawartych z jednym płatnikiem. Zryczałtowany podatek pobiera się od przychodu bez pomniejszenia go o koszty uzyskania. Przychody z tytułu takich umów opodatkowanych ryczałtem nie są wykazywane w zeznaniu rocznym – tłumaczy Dawid Demianiuk.
Ekspert podpowiada, że warunkiem zastosowania ryczałtu jest określenie w umowie należności w formie konkretnej kwoty przysługującej do wypłaty. Jeżeli sposób wyliczenia wynagrodzenia jest np. uzależniony od iloczynu stawki godzinowej i czasu pracy, to zastosowanie ryczałtu nie będzie możliwe.
– W takim przypadku płatnik powinien pobrać zaliczkę na zasadach ogólnych – sugeruje Dawid Demianiuk.
Jeżeli organ podatkowy w toku czynności kontrolnych stwierdzi, że płatnik nie wykonał swoich obowiązków, to zostanie wydana decyzja o odpowiedzialności podatkowej płatnika, w której określa się wysokość należności z tytułu niepobranego lub pobranego, ale niewpłaconego podatku.



Brak częstotliwości

Uzyskiwanie korzyści finansowych prowadzi do powstania obowiązku podatkowego zarówno w podatku dochodowym, jak i w podatku od towarów i usług (VAT). Jednak nie musi być tak w każdym przypadku.
Jakub Rychlik zwraca uwagę, że podstawową przesłanką opodatkowania VAT jest prowadzenie działalności gospodarczej w sposób samodzielny, zorganizowany, stały albo przynajmniej wskazujący na częstotliwość jej wykonywania, bez względu na jej rezultat lub cel.
– Co prawda granie muzyki na ulicy przybiera cechę stałości, to jednak nie będzie ono podlegało VAT – ocenia nasz rozmówca.
Jego zdaniem brak jest transakcji podlegającej opodatkowaniu, gdyż muzyk nie świadczy na rzecz przechodniów usługi. Również poza opodatkowaniem VAT będzie dorabianie na weselach czy zbieranie puszek na plaży z uwagi na ich incydentalny, a nie stały charakter.

Zarobek zagraniczny

Wiele osób postanawia w czasie wakacji zarabiać poza Polską. Nie zwalnia ich to jednak z obowiązków wobec fiskusa w kraju.
– Obowiązek rozliczenia w Polsce dochodów zagranicznych spoczywa wyłącznie na polskich rezydentach podatkowych – wyjaśnia Natalia Banasiewicz, prawnik, doradca podatkowy w Kancelarii White & Case.
Sposób rozliczenia będzie się różnił w zależności od państwa osiągnięcia dochodów. Przede wszystkim będzie zależny od tego, czy Polska podpisała z tym państwem umowę o unikaniu podwójnego opodatkowania.
Jeżeli tak – jak stwierdza Natalia Banasiewicz – należy zakwalifikować konkretny dochód z pracy wakacyjnej do jednej z kategorii dochodów przewidzianych przez taką umowę.
– Jeżeli praca wakacyjna jest wykonywana na podstawie stosunku pracy, dochody z niej osiągane mogą zostać zakwalifikowane jako dochody z pracy najemnej – podpowiada nasza rozmówczyni z White & Case.
Inną kategorią dochodów, która może znaleźć zastosowanie w rozliczaniu pracy wakacyjnej, są dochody z wykonywania wolnego zawodu (np. samodzielnie wykonywanej działalności artystycznej, wychowawczej, literackiej).
Ekspert tłumaczy, że kolejny krok to ustalenie, jakie są zasady opodatkowania danej kategorii dochodów przewidziane w umowie o unikaniu podwójnego opodatkowania.
Umowa może przewidywać opodatkowanie dochodu wyłącznie w państwie źródła, kiedy to podatnik rozliczy się z osiągniętego dochodu zagranicznego tylko w państwie jego osiągnięcia, lub opodatkowanie wyłącznie w państwie rezydencji, kiedy podatnik rozlicza się z osiągniętych dochodów zagranicznych wyłącznie w Polsce. Trzecia możliwa sytuacja to opodatkowanie dochodu w obu państwach.
W ostatnim przypadku, aby zapobiec podwójnemu opodatkowaniu tego samego dochodu, stosuje się jedną z metod unikania podwójnego opodatkowania: metodę wyłączenia z progresją lub metodę proporcjonalnego odliczenia.
– W przypadku gdy z danym państwem, w którym podatnik osiąga dochody z pracy wakacyjnej, Polska nie podpisała umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, oba państwa są uprawnione do opodatkowania tych dochodów – ostrzega Natalia Banasiewicz. Jednocześnie polski ustawodawca umożliwia podatnikowi odliczenie podatku zapłaconego za granicą od podatku należnego w Polsce, na takich samych zasadach jak w przypadku zastosowania metody odliczenia proporcjonalnego.
Zarysowane scenariusze rozliczenia podatkowego mogą ulec modyfikacjom w sytuacjach, gdy podatnik prowadzi działalność gospodarczą w Polsce lub w państwie osiągnięcia dochodów lub gdy w inny sposób doprowadził do powstania tzw. stałej placówki, przez którą wykonuje pracę wakacyjną za granicą.