Wciąż trwają prace nad ustawą budżetową, której projekt w dotychczasowym kształcie zatwierdza obowiązującą wysokość kwoty wolnej od podatku. Oznacza to, że w 2017 roku kwota wolna od podatku utrzyma się na poziomie 3091 złotych przy niezmienionych progach podatkowych. Wiele podmiotów, w tym RPO, wnioskowało o poniesienie tej kwoty. Czy Polaków stać na odprowadzanie podatku od wskazanej kwoty? Warto wiedzieć, jaka kwota zwalnia od uiszczania daniny w innych europejskich krajach.

Rzecznik Praw Obywatelskich mówi wprost: kwota wolna od podatku w Polsce jest za niska. Wskazuje jednak, że w wielu krajach w ciągu stuleci poprawił się standard życia, w tym ludzi ubogich. Obecnie zaś to, co w jednym państwie jest ubóstwem, w innym może uchodzić za dostatek. Przykładowo w Polsce, osoba samotnie prowadząca gospodarstwo domowe w sensie normatywnym jest uznawana za osobę żyjącą w ubóstwie, jeśli jej dochód roczny nie przekracza kwoty 6504 zł, a więc kwoty, która jest ponad dwukrotnie wyższa od kwoty dochodu wolnej od podatku w skali roku. Zatem osoba uznana jako ubogą nie może, w świetle powyższych danych, liczyć na taryfę ulgową. Jest zobligowana uiścić podatek zgodnie z obowiązującymi progami. O tym, jakie są obowiązujące stawki podatkowe przeczytasz tutaj >>

RPO we wniosku do Trybunału Konstytucyjnego pyta więc czy osoby żyjące poniżej granicy ubóstwa są w stanie ponosić ciężary płacenia podatków. Jak problem wysokości kwoty wolnej od podatku rozwiązały inne kraje?

Co do zasady, wysokie kwoty wolne od podatku idą w parze z wysokimi stawkami podatkowymi. W niektórych krajach UE istnieje degresywna kwota wolna, czyli malejąca wraz ze wzrostem dochodów podatnika. Takie rozwiązanie obowiązuje m.in. we Włoszech, w Hiszpanii i na Litwie. Podczas gdy w Polsce kwota wolna utrzymana jest na poziomie 704,30 euro stanowiąc 6 proc. średniej pensji podatnika, Włosi rozliczają się z dochodu przekraczającego 4800 euro, co stanowi 17 proc. ich zarobków. Można domniemywać, że system podatkowy najbardziej sprzyja Hiszpanom. Kwota wolna od podatku stanowi tu bowiem 21 proc. ich pensji i wynosi 5550 euro. Takie rozwiązania są jednak uzależnione od różnych warunków, np. wieku podatnika, stażu jego pracy czy wysokości zarobków.

W krajach tj. Łotwa, Rumunia czy Grecja kwota zwalniająca z uiszczania daniny przewidziana jest wyłącznie dla pracowników najemnych. Na Łotwie kwota ta utrzymana jest na poziomie zbliżonym do Polski tj. 760,26 euro, co stanowi 9 proc. średniej pensji. Aż 46 proc. pensji Greków stanowi kwota wolna utrzymana na poziomie 5000 euro.

W wielu państwach członkowskich UE kwota wolna od podatku to główny element w konstrukcji ulg podatkowych, do którego dodatkiem są jeszcze inne preferencje podatkowe uwzględniające sytuację osobistą bądź rodzinną podatnika. Nie zmienia to jednak faktu, że kwota wolna w polskim systemie podatkowym jest jedną z nominalnie najniższych w Europie. Tym samym uzasadnia swój wniosek RPO wnosząc o podwyższenie kwoty wolnej od podatku. W październiku 2015 roku TK wydał wyrok, zgodnie z którym wysokość obowiązującej dziś kwoty wolnej od podatku miała ulec zmianie w listopadzie 2016 roku. O decyzji TK ws. kwoty wolnej od podatku przeczytasz tutaj>>

MF wskazuje jednak, że na podwyższenie kwoty wolnej od podatku można liczyć dopiero w 2018 roku.

Podstawa prawna: Art.27 Ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Wyrok z dnia 28 października 2015 roku (Sygn. akt K 21/14)