PROCEDURY Właściciel rachunku bankowego nadal będzie wskazywał, czy jest rezydentem Stanów Zjednoczonych, ale już nie pod rygorem odpowiedzialności karnej
Zapewnił o tym wiceminister Wiesław Janczyk w odpowiedzi na wystąpienie rzecznika praw obywatelskich (nr VII.522.4.2016.AG). RPO w swoim piśmie wskazywał na problemy związane z funkcjonowaniem ustawy z 9 października 2015 r. (Dz.U. poz. 1712), która wdrożyła do polskiego prawa postanowienia amerykańskiej ustawy FATCA.
Na jej podstawie instytucje finansowe muszą przekazywać polskiemu fiskusowi informacje o stanie rachunków swoich klientów, którzy są powiązani z USA (amerykańskich rezydentów). Następnie polscy urzędnicy skarbowi przesyłają je swoim amerykańskim odpowiednikom (IRS). RPO wskazywał, że jeden z ważniejszych problemów dotyczy oświadczeń, których na podstawie polskich przepisów wdrażających FATCA żądają od posiadacza rachunku instytucje finansowe. Z ustawy z 9 października 2015 r. (IGA) wynika, że pod rygorem odpowiedzialności karnej każdy właściciel rachunku musi wskazać, czy jest rezydentem Stanów Zjednoczonych. RPO wskazał jednak, że pojęcie rezydenta nie zostało uregulowane w przepisach powszechnie obowiązującego prawa. Tymczasem jeżeli takie oświadczenie nie zostanie złożone do 1 grudnia 2016 r., to instytucja finansowa będzie musiała zablokować rachunek należący do takiej osoby. To zaś zdaniem RPO może być nadmierną sankcją różniącą się od przepisów wynegocjowanych przez USA z innymi krajami np. Szwecją.
W odpowiedzi wiceminister Janczyk zapewnił, że zaproponuje zniesienie rygoru odpowiedzialności karnej w oświadczeniach dotyczących przepisów FATCA. Przyznał, że taki rygor miał się znaleźć również w ustawie o automatycznej wymianie informacji, która wdroży odpowiednie przepisy unijne. – Po konsultacjach zrezygnowano jednak z karnego trybu kontroli prawdziwości składanych oświadczeń – poinformował wiceminister. Podkreślił również, że aby rozwiązania zawarte w IGA i w ustawie o automatycznej wymianie informacji były jednolite, ta pierwsza ustawa powinna zostać znowelizowana. Wiceminister wyjaśnił też, że blokowanie rachunków powiązanych z USA jest rozwiązaniem kompromisowym, korzystniejszym od przepisów innych IGA, gdzie zdecydowano się na zamykanie takich kont.
Wiceminister Janczyk odniósł się także do informacji RPO o tym, że niektóre instytucje finansowe przerzucają na klientów ustalenie, czy mają oni zobowiązania podatkowe w USA. Zapewnił, że jest to postępowanie niezgodne z przepisami polskiej IGA.
– Zakłada ona bowiem, że ostateczne określenie, czy posiadacz rachunku finansowego jest rezydentem Stanów Zjednoczonych dla celów podatkowych, spoczywa na polskiej instytucji finansowej – wyjaśnił wiceminister w piśmie do RPO.
Przyznał też, że widzi potrzebę większej dostępności informacji zarówno o przepisach ustawy IGA (i amerykańskiej FATCA), jak też tych o wymianie informacji. Takie wyjaśnienia mają się pojawić na stronie resortu finansów.
Te zapewnienia cieszą Michała Antoniaka, menedżera w dziale doradztwa prawnopodatkowego w PwC. – Obowiązki związane z amerykańską ustawą FATCA są skomplikowane, a przepisy często odnoszą się do pojęć nieznanych w polskim porządku prawnym – tłumaczy ekspert. To zaś przekłada się na problemy instytucji finansowych, które starają się wprawdzie wypełnić swoje obowiązki, ale mogą je w praktyce różnie interpretować.
Odpowiedź ministra finansów z 21 września 2016 r. na wystąpienie RPO, nr SP1.8020.L2016