Sejm uchwalił ustawę o podatku akcyzowym, która wprowadza nowe zasady opodatkowania energii elektrycznej. Podatkiem nie będą objęte wyroby akcyzowe niezharmonizowane, z wyjątkiem samochodów osobowych. Ustawa określi wszystkie rzeczywiste stawki akcyzy zamiast stawek maksymalnych obniżanych rozporządzeniem.
Sejm uchwalił rządowy projekt ustawy o podatku akcyzowym, która zastąpi obecną ustawę z 24 stycznia 2004 r. Nowy akt prawny wprowadza istotne zmiany wynikające przede wszystkim z konieczności dostosowania polskich przepisów do regulacji tzw. dyrektywy energetycznej. Dotyczy to wprowadzenia nowych reguł opodatkowania akcyzą energii elektrycznej oraz opodatkowania akcyzą niektórych wyrobów akcyzowych, w tym węgla, koksu i gazu ziemnego do celów opałowych.

Opodatkowanie energii

Do najważniejszych regulacji należy zmiana zasad opodatkowania akcyzą energii elektrycznej, przy zachowaniu obecnej stawki podatku. Energia elektryczna nie będzie opodatkowana tak jak dotychczas na etapie jej wydania przez producenta, lecz w momencie przekazania energii przez dystrybutora do ostatecznego konsumenta.
Ustawa realizuje także wynikający z prawa wspólnotowego obowiązek opodatkowania akcyzą węgla i koksu przeznaczonych do celów opałowych. Jednocześnie wprowadza całkowite zwolnienie tych wyrobów z akcyzy do 1 stycznia 2012 r. Akcyzą został objęty także gaz przeznaczony do celów opałowych, z jednoczesnym jego zwolnieniem z podatku do 31 października 2013 r.

Wyroby akcyzowe

Podstawowe zmiany systemowe w zakresie opodatkowania akcyzą dotyczą przede wszystkim rezygnacji ze stosowania podziału wyrobów akcyzowych na zharmonizowane i niezharmonizowane. Projekt zakłada odejście od opodatkowania wyborów akcyzowych niezharmonizowanych, z wyłączeniem samochodów osobowych. Zgodnie z nową definicją, do wyrobów akcyzowych zalicza się: wyroby energetyczne, energię elektryczną, napoje alkoholowe oraz wyroby tytoniowe. Nie będą zatem podlegały opodatkowaniu takie towary jak futra, odzież ze skór futerkowych, urządzenia hazardowe, karty do gry czy broń palna.
W nowej ustawie określono też rzeczywiste stawki akcyzy. Oznacza to zerwanie z dotychczasową zasadą regulowania w ustawie stawek maksymalnych, które następnie były obniżane w rozporządzeniu ministra finansów. Do ustawy wprowadzono obniżoną stawkę akcyzy na biokomponenty paliw oraz zerową stawkę na biogaz, biowodór i wodór oraz na wyroby energetyczne wykorzystywane w przemyśle chemicznym.
Nowe przepisy odchodzą także od stosowania podwójnej klasyfikacji wyrobów akcyzowych na rzecz stosowania klasyfikacji do kodów Nomenklatury Scalonej. Dziś w obrocie krajowym stosuje się Polską Klasyfikację Wyrobów i Usług.

Droższe papierosy

Ustawa wprowadza także zmianę struktury opodatkowania akcyzą papierosów. Polega ona na podniesieniu stawki kwotowej z 91 zł do 138,50 zł za 1000 sztuk i obniżeniu stawki procentowej z 37,92 proc. do 31,41 proc. Wzrośnie także minimalna stawka akcyzy na papierosy z poziomu 90 proc. do poziomu 100 proc. całkowitej kwoty akcyzy naliczonej od najpopularniejszej kategorii cenowej. W wyniku tych podwyżek akcyza na papierosy osiągnie unijne minimum, tj. 64 euro za 1000 sztuk. Cena paczki markowych papierosów wzrośnie o ok. 75 groszy.
Zmienią się także stawki akcyzy na tytoń do palenia, cygara i cygaretki. Sejm przyjął jednak poprawkę (PSL), zgodnie z którą akcyza na te wyroby będzie niższa w stosunku do propozycji rządowej (stawka kwotowa na tytoń do palenia została obniżona z 95 zł za każdy kilogram do 71 zł, a na cygara i cygaretki - z 235 zł na każde 1000 sztuk do 176 zł).

Prace w Sejmie

W trakcie sejmowych prac nad ustawą wprowadzono do projektu rządowego wiele zmian. Zmieniono ilościowe ograniczenia dla importu paliw silnikowych w bakach samochodów, które wyniosą 600 litrów na pojazd albo 200 litrów na pojemnik, w przypadku tzw. pojemników specjalnego przeznaczenia.
Kolejna zmiana dotyczy zapasów znaków akcyzowych. Zdecydowano o zachowaniu na obecnym poziomie ograniczenia ważności dotychczasowych znaków akcyzy przez 6 miesięcy (rząd proponował 12 miesięcy) od wprowadzenia do obrotu nowych wzorów znaków akcyzy. Uregulowano także sankcję za wprowadzenie do obrotu wyrobów akcyzowych bez oznaczenia ich znakami akcyzy, w sytuacjach gdy wyroby te mogą być produkowane poza składem podatkowym.
Sejm w trakcie trzeciego czytania ustawy przyjął także poprawki PO. Pierwsza z nich zwalnia z akcyzy zużycie energii elektrycznej w procesie produkcji energii elektrycznej i ciepła w tzw. skojarzeniu w elektrociepłowniach. Druga wprowadza do ustawy możliwość składania przez podatnika zabezpieczenia akcyzowego w formie weksla.
Nowe przepisy mają zacząć obowiązywać od 1 stycznia 2009 r. Ustawa zostanie teraz skierowana do Senatu.
OPINIE
Krzysztof Stefanowicz
dyrektor, szef Zespołu ds. Cła i Akcyzy, Firma Doradcza KPMG
Nowe przepisy akcyzowe są oczekiwane już od długiego czasu, gdyż pierwsze propozycje kompleksowej zmiany ustawy o podatku akcyzowym były przedstawione przez Ministerstwo Finansów już w 2005 roku. Nowa ustawa przede wszystkim w sposób gruntowny modyfikuje zasady opodatkowania akcyzą energii elektrycznej. Są to zmiany wynikające z obowiązku dostosowania prawa krajowego do przepisów unijnych, w tej chwili już mocno opóźnione, biorąc pod uwagę, że powinny były zostać wprowadzone od 1 stycznia 2006 r. Inne ważniejsze zmiany dotyczą m.in. wyrobów energetycznych.
Katarzyna Feldo
menedżer w dziale doradztwa podatkowego PricewaterhouseCoopers
Nowa ustawa wprowadza wiele zmian w stosunku do obecnych zasad opodatkowania akcyzą określonych kategorii wyrobów. Przede wszystkim zostanie zmieniony system ustalania stawek podatku. Wszystkie stawki akcyzy będą ustalone u ustawie. Z ustawy znika pojęcie wyrobów akcyzowych niezharmonizowanych. Patrząc przez pryzmat wprowadzanych zmian w stosunku do obecnego stanu prawnego, nową ustawę należy ocenić pozytywnie. To, czy dobry trend w zakresie zmian akcyzowych zostanie zachowany i podatnicy rzeczywiście go odczują, jest uzależnione w wielu wypadkach od przepisów wykonawczych, które będą przygotowane przez ministra finansów.
Krzysztof Stefanowicz, dyrektor, szef Zespołu ds. Cła i Akcyzy, Firma Doradcza KPMG / DGP
Nowa ustawa akcyzowa / DGP