Podatnicy mieszkający w Polsce i osiągający dochody za granicą zasadniczo powinni rozliczyć w kraju całość uzyskanych przez siebie dochodów, w szczególności jeżeli ma do nich zastosowanie tzw. metoda proporcjonalnego odliczenia. Dla tych podatników istotnego znaczenia nabiera kwestia przeliczenia dla potrzeb opodatkowania w Polsce kwot podatku wyrażonego w walucie obcej. W jaki sposób tego dokonać?
Sposoby przeliczenia na złote podatku wyrażonego w walucie obcej zostały zawarte w art. 11 ust. 3 i 4 ustawy o PIT. Zgodnie z tymi regulacjami, podatek można przeliczyć albo według kursu kupna ogłoszonego przez bank, z którego usług korzystał podatnik, albo kursu średniego ogłaszanego przez NBP. Nowelizacja ustawy o PIT z 6 listopada 2008 r., która czeka na podpis prezydenta, precyzuje, że w drugim przypadku chodzi o kurs z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień uzyskania przychodu.
Nasuwa się pytanie o dzień, na który należy ustalić kurs waluty dla przeliczenia podatku. Powołanie się ustawy na przepis dotyczący przeliczania przychodów można interpretować w ten sposób, że zastosowanie do przeliczenia podatku znajdzie kurs, po jakim został przeliczony przychód, którego ten podatek dotyczy. A zatem chodzi o dzień, kiedy podatnik otrzymał przychód opodatkowany za granicą lub w którym został mu on pozostawiony do dyspozycji. Taka interpretacja jest uzasadniona, gdyż zapewnia zachowanie konsekwencji w przeliczaniu przychodu i podatku w walucie obcej. Niekoniecznie jednak jest ona słuszna.
Problem z ustaleniem dnia, z którego ma zostać użyty kurs waluty do przeliczenia podatku wyrażonego w tej walucie na złote, pojawia się w przypadku, gdy podatnik uiszcza swoje zobowiązanie podatkowe należne za granicą jednorazowo za dłuższy okres (np. w formie zaliczki kwartalnej lub w formie zapłaty podatku należnego za cały rok). Jeżeli zaliczka na podatek dochodowy była obliczona na podstawie przychodów faktycznie uzyskanych przez podatnika, możliwe jest zastosowanie metody przeliczenia zaliczki według kursu z dnia uzyskania przychodu. Nieco bardziej skomplikowana jest sytuacja, gdy zaliczka na podatek jest ustalana przez zagraniczny organ podatkowy na podstawie prognozowanych danych dotyczących wysokości przychodu podatnika. Wówczas w praktyce dla ustalenia dnia, z którego należy wyznaczyć kurs do przeliczenia zapłaconej zaliczki, przyjmuje się dzień jej zapłaty; nie jest bowiem możliwe precyzyjne ustalenie wysokości zapłaconej zaliczki na podatek przypadającej na uzyskany przez podatnika po zapłacie zaliczki przychód. W przypadku natomiast jednorazowego uiszczania podatku należnego za cały rok podatkowy przyjmuje się niekiedy kurs waluty z ostatniego dnia roku lub z ostatniego dnia pobytu podatnika w danym kraju.
dr JANUSZ MARCINIUK
doradca podatkowy Marciniuk i Wspólnicy