To ważny wyrok, bo postępowania kontrolne często ciągną się miesiącami, a bywa że i latami. Mimo to fiskus żąda za ten czas od podatników oprocentowania od zaległości podatkowej.
Tymczasem ustawa o kontroli skarbowej (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 553 ze zm.) daje inspektorom 6 miesięcy na przeprowadzenie postępowania kontrolnego (art. 24 ust. 3 i 4). Jeśli zmieszczą się w tym terminie, od wymierzonego podatku są naliczane odsetki za zwłokę. Jeśli jednak postępowanie się przedłuża, odsetki mogą być tylko pod warunkiem, że do opóźnienia przyczynił się podatnik, jego pełnomocnik albo miały na to wpływ niezależne okoliczności. Jeżeli wina leży po stronie organu, to odsetki za zwłokę nie powinny być naliczane.
Analogiczne zasady mają zastosowanie do postępowań podatkowych prowadzonych przez urzędy skarbowe, tyle że na doręczenie decyzji fiskus ma tu tylko 3 miesiące (art. 54 par. 1 pkt 7 i par. 2 ordynacji podatkowej). Obie ustawy nie precyzują jednak, kiedy opóźnienie powstaje z przyczyn niezależnych od fiskusa.
W sprawie rozpatrywanej przez Naczelny Sąd Administracyjny urząd zgromadził całe tomy akt, przesłuchał licznych świadków. Postępowanie trwało w sumie aż 4,5 roku. Zakończyło się określeniem podatku i naliczeniem odsetek za cały ten okres.
Kontrolujący nie mieli sobie nic do zarzucenia. Uważali, że do opóźnienia doszło z przyczyn od nich niezależnych. Tłumaczyli, że ich obowiązkiem jest wnikliwe zbadanie sprawy i przeanalizowanie wszystkich dowodów.
Podatnik nie zamierzał jednak płacić odsetek. Uważał, że inspektorzy celowo przeciągali postępowanie. Żądał, by przedstawili chronologiczny opis podjętych czynności. Twierdził, że przez 7 miesięcy nic się nie działo, nie otrzymywał żadnej korespondencji z UKS, nie był wzywany żaden świadek. Dyrektor UKS tłumaczył, że w tym czasie analizował zebrane dokumenty.
WSA w Gdańsku orzekł na korzyść fiskusa. Podkreślił złożony charakter sprawy, konieczność wyjaśnienia wielu faktów oraz przeprowadzenia licznych dowodów. Przypomniał, że znaczną ilość dowodów przeprowadzono na żądanie podatnika, któremu organ jest zobowiązany zapewnić czynny udział w postępowaniu.
NSA orzekł jednak, że UKS nie miał prawa naliczyć oprocentowania. Sąd podkreślił, że skoro ustawodawca daje 6 miesięcy na przeprowadzenie całego postępowania kontrolnego, to przewlekłością jest analizowanie dokumentów przez 7 miesięcy.
ORZECZNICTWO
Wyroki NSA z 14 czerwca 2016 r., sygn. akt II FSK 1148/14, II FSK 1149/14, II FSK 1961/14. www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia