Fiskus bezprawnie pobiera cały podatek od jednego współwłaściciela nieruchomości lub gruntu rolnego, gdy drugi jest zwolniony z podatku – twierdzi rzecznik praw obywatelskich.
Dlatego w wystąpieniu do ministra finansów poprosił o ustosunkowanie się do niewłaściwej praktyki organów podatkowych. Problem dotyczy przepisów o solidarnej odpowiedzialności zarówno w podatku rolnym, jak i od nieruchomości. Chodzi o to, że jeżeli np. nieruchomości stanowią współwłasność, to obowiązek podatkowy ciąży solidarnie na wszystkich współwłaścicielach. Wyjątek od tej zasady dotyczy współwłasności w częściach ułamkowych lokalu użytkowego – garażu wielostanowiskowego.
Problem pojawia się, gdy jeden ze współwłaścicieli jest np. zwolniony z podatku. Wówczas bowiem organ podatkowy żąda całego podatku od tego, który nie korzysta z preferencji. Potwierdza to przykład spółdzielni mieszkaniowej, która się zgłosiła do RPO. Wyjaśniła, że razem z gminą jest współwłaścicielem gruntu rolnego. Organ podatkowy wezwał spółdzielnię do zapłaty podatku w części przypadającej na gminę, mimo że ta ustawowo zwolniona jest z podatku. Zdaniem fiskusa spółdzielnia jest zobowiązana solidarnie do zapłaty całości zobowiązania podatkowego. Ponieważ spółdzielnia odmówiła, organ wszczął egzekucję i zajął rachunek.
Według rzecznika takie postępowanie jest nieprawidłowe, co potwierdzają sądy administracyjne. Twierdzą one, że jeżeli jeden ze współwłaścicieli korzysta ze zwolnienia, to wartość podatku od całej nieruchomości należy pomniejszyć proporcjonalnie o przypadającą na niego kwotę podatku. Nie może być bowiem tak, że solidarna odpowiedzialność współwłaścicieli za zobowiązanie uniemożliwia skorzystanie z ustawowego prawa do zwolnienia. Tak stwierdził m.in. Naczelny Sąd Administracyjny w wyrokach z 5 marca 2014 r. (sygn. akt II FSK 748/12) i z 15 stycznia 2015 r. (sygn. akt II FSK 3012/12) oraz Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w prawomocnych wyrokach z 16 kwietnia 2015 r. (sygn. akt I SA/Kr 210/15) oraz z 3 lipca 2015 r. (sygn. akt I SA/Kr 673/15).
Wystąpienie RPO z 23 maja 2016 r., nr V.511.1.2016.EG.