Obecne przepisy zakładają wyłączenie od 30 czerwca 2010 r. możliwości uzyskania certyfikatu bez egzaminu. Senat jednak przyjął ustawę, która spowoduje, że przepisy te nie zostaną zastosowane.
W ostatnich miesiącach studia podyplomowe z rachunkowości cieszyły się dużym powodzeniem. Zwiększone zainteresowanie jest wynikiem zmian w przepisach dotyczących uprawnień księgowych. Przypomnijmy, że nowelizacja ustawy o rachunkowości z 18 marca 2008 r. zakłada wyłączenie możliwości uzyskania certyfikatu księgowego bez egzaminu po 29 czerwca 2010 r.
Przepisy te prawdopodobnie jednak nigdy nie zostaną zastosowane. Senat przyjął bowiem projekt ustawy przygotowany przez posłów Platformy Obywatelskiej, która pozwoli w dalszym ciągu zdobywać uprawnienia m.in. dzięki odpowiedniemu wykształceniu. Podtrzymane zostaną więc dotychczasowe zasady uzyskiwania uprawnień do usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych.

Certyfikat bez egzaminu

Obecnie certyfikat może otrzymać osoba z dwuletnią praktyką w księgowości, zdając egzamin w Ministerstwie Finansów lub z trzyletnim doświadczeniem i odpowiednim wykształceniem.
Może ono być magisterskie uzyskane na kierunku rachunkowość lub na innym kierunku ekonomicznym o specjalności rachunkowość. Uznawane są też specjalizacje, których plan studiów i program kształcenia odpowiadał wymogom określonym przez organy uczelni dla specjalności rachunkowość. Ostatni przypadek dotyczy tych specjalizacji, które obszarem wiedzy obejmują cały zakres rachunkowości, jak np. rewizja finansowa. Nie są brane pod uwagę takie kierunki, jak finanse i bankowość, na których przeprowadzane są zajęcia z rachunkowości. Należy pamiętać, że wykształcenie musi być zdobyte w jednostkach uprawnionych do nadawania stopnia doktora nauk ekonomicznych.
Kryterium wykształcenia będzie również spełnione, jeżeli kandydat ukończy na takiej uczelni studia podyplomowe z rachunkowości. Muszą być one poprzedzone studiami magisterskimi lub równorzędnymi. Nie ma więc możliwości otrzymania certyfikatu osoba, która ukończyła studia podyplomowe w przypadku, gdy posiada wyłącznie wykształcenie licencjackie.
Warto pamiętać, że wyłączenie możliwości zdobycia certyfikatu księgowego bez egzaminu nowelizacją ustawy o rachunkowości z 18 marca było inicjatywą Rządowego Centrum Legislacji. Miało za zadanie chronić bezpieczeństwo klientów usług księgowych. Po wprowadzonych zmianach wbrew oczekiwaniom prezydent nie zdecydował się na podjęcie inicjatywy ustawodawczej dotyczącej przywrócenia dotychczasowych zasad wydawania certyfikatu księgowego. Prezydent przychylił się do stanowiska, że zmiany wprowadzone do ustawy o rachunkowości w tym zakresie mają na celu zapewnienie wysokiego poziomu profesjonalizmu osób wykonujących działalność polegającą na usługowym prowadzeniu ksiąg rachunkowych.

Poselski projekt zmian

Inicjatywę podjęli jednak posłowie Platformy Obywatelskiej.
- Studenci z zadowoleniem przyjęli informację, że nasz parlament przywraca im możliwość uzyskania certyfikatów do prowadzenia biur rachunkowych bez konieczności zdawania egzaminu państwowego - twierdzi dr Mariusz Andrzejewski z Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie.
Dodaje, że od początku stali oni na stanowisku, że o wiele więcej są w stanie się nauczyć w ciągu kilku lat studiów lub nawet jednego roku studiów podyplomowych, aniżeli na miesięcznych kursach organizowanych przez prywatne instytuty, w których dorabialiby urzędnicy Ministerstwa Finansów. Ekspert podkreśla, że środowisko akademickie, które stanowczo protestowało przeciwko marcowym rozwiązaniom, również odzyskuje dziś utracone prawo do kształcenia w tym zakresie.
- Studenci, profesorowie i wykładowcy są zadowoleni z tego, że 15 posłów PO złożyło oczekiwany projekt naprawiający ten błąd, a w głosowaniu wszyscy posłowie, poparli go bez wyjątku - podkreśla nasz rozmówca.
Również prof. Zbigniew Messner, prezes zarządu głównego Stowarzyszenia Księgowych w Polsce, przywrócenie możliwości otrzymania uprawnień bez egzaminu uważa za prawidłowe rozwiązanie.
- Jest ono zgodne z intencjami prowadzenia studiów podyplomowych o specjalności rachunkowość, jak również innych studiów podyplomowych w szkołach wyższych, które mają uprawnienia do nadawania stopni naukowych doktora nauk ekonomicznych - twierdzi nasz rozmówca.
Dodaje jednak, że ważne, aby uczelnie podejmujące się ich prowadzenia, szczególnie z rachunkowości, przestrzegały wszystkich wymagań oraz zasad w realizacji programów nauczania i egzaminów.
NABYWANIE UPRAWNIEŃ KSIĘGOWYCH
Aby zdobyć uprawnienia bez egzaminu, trzeba:
• mieć minimum trzyletnią praktykę w księgowości i
• ukończyć studia magisterskie z rachunkowości zdobyte w jednostkach, które mają uprawnienia do nadawania tytułu doktora nauk ekonomicznych lub
• ukończyć studia magisterskie lub równorzędne oraz studia podyplomowe z rachunkowości w jednostkach, które mają uprawnienia do nadawania tytułu doktora nauk ekonomicznych.