Oprócz sankcji w postaci obowiązku uiszczenia odsetek od zaległości podatkowych podatnik niewpłacający w terminie należności podatkowych może podlegać odpowiedzialności karnej skarbowej, jeżeli organ podatkowy uzna jego działanie za uporczywe. Co należy przez to rozmieć i jakie kary grożą za uporczywe niewpłacanie podatków?
Uporczywe niewpłacanie podatku w terminie podlega odpowiedzialności karnej skarbowej na podstawie art. 57 kodeksu karnego skarbowego jako wykroczenie skarbowe.
Z uwagi na nieprecyzyjność sformułowania uporczywe niewpłacanie podatku, prawidłowa kwalifikacja tego wykroczenia jest w praktyce utrudniona. Posługując się znaczeniem słowa uporczywy według słownika języka polskiego PWN należałoby uznać, że uporczywość przejawia się w permanentnym lub długotrwałym działaniu określonego rodzaju. W konsekwencji zarówno powtarzające się, jak również jednorazowe, lecz długotrwałe opóźnienie w uregulowaniu należności podatkowej, może być potraktowane jako uporczywe niewpłacanie podatku.
Podatnik uporczywie niewpłacający podatku w terminie podlega karze grzywny w granicach od jednej dziesiątej do dwudziestokrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia. Przy czym dopuszcza się odstąpienie od wymierzenia kary w przypadku uiszczenia w całości należnego podatku przed wszczęciem postępowania w tej sprawie. Warto dodać, że uiszczenie w całości należnego podatku będzie możliwe wyłącznie w sytuacji, kiedy wraz z podatkiem zostaną w całości uiszczone odsetki za zwłokę. Jeżeli bowiem dokonana wpłata nie pokrywa kwoty zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę, zalicza się ją z mocy prawa proporcjonalnie na poczet kwoty zaległości podatkowej oraz kwoty odsetek za zwłokę w stosunku, w jakim, w dniu wpłaty, pozostaje kwota zaległości podatkowej do kwoty odsetek za zwłokę. Należy zaznaczyć, że wyłączenia odpowiedzialności karnej skarbowej w związku z uporczywym niewpłacaniem podatku w terminie nie uzasadnia istnienie obiektywnych trudności uniemożliwiających jego zapłatę, np. spowodowanych opóźnieniem w regulowaniu należności przez kontrahentów podatnika. W orzecznictwie podkreśla się, że podatnik nie może przerzucać na Skarb Państwa i pozostałych, regulujących terminowo podatki podatników, swoich niepowodzeń gospodarczych i nie płacić w terminie swoich zobowiązań. Nie oznacza to, że podatnik w obliczu wystąpienia obiektywnych trudności finansowych został całkowicie pozbawiony pomocy ze strony państwa. W takich bowiem sytuacjach przepisy Ordynacji podatkowej przewidują możliwość modyfikacji terminów w postaci odroczenia terminu płatności podatku czy rozłożenia jego zapłaty na raty.
dr JANUSZ MARCINIUK
doradca podatkowy Marciniuk i Wspólnicy