Zamontowanie klimatyzacji w budynku będącym własnością firmy stanowi dla celów ewidencji księgowej jego ulepszenie. Konsekwencją ulepszenia jest wzrost wartości środka trwałego w stosunku do momentu wprowadzenia go do ksiąg rachunkowych. Ewidencja środków trwałych będzie uzależniona od ich wartości oraz zdarzeń związanych z ich nabyciem lub utratą.

Spółki w swojej działalności korzystają ze środków trwałych. Nie zawsze jednak muszą one być ich własnością. Przykładowo w przypadku firm produkcyjnych wartość własnych środków trwałych (np. maszyn produkcyjnych) będzie bardziej znacząca w porównaniu z innymi składnikami majątku. Z kolei firmy konsultingowe bądź też działające w branży IT będą dysponowały niewielkim majątkiem trwałym z powodu swojej specyfiki działalności. Tego typu firmy praktycznie nie korzystają ze środków trwałych innych niż komputery lub samochody służbowe, które z reguły nie stanowią istotnych wartości w stosunku do majątku produkcyjnego (biura z reguły wynajmują). Fakt ten ma znaczenie dla ewidencji zdarzeń związanych ze środkami trwałymi. Tak jest w przypadku ujmowania w księgach montażu klimatyzacji lub systemu alarmowego w budynku biurowym.
Ewidencja kradzieży
Jednym ze zdarzeń związanych ze środkami trwałymi może być ich kradzież. W przypadku zaistnienia takiej sytuacji środek trwały nie powinien figurować w księgach rachunkowych, należy również zaprzestać jego amortyzacji. Usunięcie składnika aktywów powinno odbyć się za pomocą dowodu księgowego LT (likwidacja). W tym przypadku dokument powinien zostać wystawiony na podstawie protokołu sporządzonego przez policję po kradzieży.
Biorąc pod uwagę art. 3 ust. 1 pkt 32 lit. b) ustawy o rachunkowości (strata wynika pośrednio z działalności operacyjnej i mieści się w ogólnym ryzyku prowadzenia działalności), wartość skradzionego środka trwałego w wysokości nieumorzonej należy zaewidencjonować jako pozostałe koszty operacyjne.
Usunięcie środka trwałego z ksiąg rachunkowych powinno być odzwierciedlone w następujący sposób (patrz przykład 1):
1. Środek trwały w części umorzonej: strona Wn 050 „Umorzenie środków trwałych”, strona Ma 010 „Środki trwałe”.
2. Środek trwały w części nieumorzonej: strona Wn 766 „Pozostałe koszty operacyjne”, strona Ma 010 „Środki trwałe”.
Przykład 1: Jak ująć kradzież samochodu
Jeżeli natomiast chodzi o stronę podatkową, warto zwrócić uwagę na art. 16 ust. 1 pkt 5 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Zgodnie z tym przepisem nie uważa się za koszty uzyskania przychodów strat w środkach trwałych oraz wartościach niematerialnych i prawnych w części pokrytej sumą odpisów amortyzacyjnych. Oznacza to, że za koszt uzyskania przychodów będzie uznawana wartość, która nie została zamortyzowana.
Z kolei warunkiem zaliczenia strat powstałych w wyniku utraty samochodu do kosztów uzyskania przychodów jest objęcie samochodu ubezpieczeniem dobrowolnym, co wynika z art. 16 ust. 1 pkt 50 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. W przypadku gdy jednostka nie wykupi ubezpieczenia dobrowolnego dla samochodu, nie uzyska odszkodowania, a strat związanych z jego utratą nie będzie mogła zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów.
Należy pamiętać, że podatnik powinien zaniechać dokonywania amortyzacji od miesiąca następnego po miesiącu, w którym nastąpiła utrata środka trwałego.
JAK KWALIFIKOWAĆ ŚRODKI TRWAŁE
Na koncie 010 „Środki trwałe” ewidencjonuje się rzeczowe aktywa trwałe i zrównane z nimi, o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok, kompletne, zdatne do użytku i przeznaczone na potrzeby jednostki. Przykładowo, jeżeli zakupiona maszyna będzie wymagała montażu, powinno to być ujawnione na koncie „Środki trwałe w budowie”. Dopiero w momencie gdy jednostka przyjmie maszynę do użytku, może zostać przeniesiona na konto „Środki trwałe”. Taki wymóg oznacza również, że na tym koncie nie powinny znajdować się składniki majątku w trakcie ulepszenia.
CO STANOWI ŚRODKI TRWAŁE
Środki trwałe to przede wszystkim:
  •  nieruchomości - w tym grunty, prawo użytkowania wieczystego gruntu, budowle i budynki, a także będące odrębną własnością lokale, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego oraz spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego,
  •  maszyny, urządzenia, środki transportu i inne rzeczy,
  •  ulepszenia w obcych środkach trwałych,
  •  inwentarz żywy.
CO POWODUJE ULEPSZENIE
Ulepszenie własnego środka trwałego w odróżnieniu od remontu powoduje wzrost jego wartości w stosunku do ujęcia początkowego. Powstaje nowa podstawa ustalania odpisów amortyzacyjnych. Z ulepszeniem mamy do czynienia w przypadku przebudowy, rozbudowy, modernizacji lub rekonstrukcji. Wynikiem przeprowadzenia takich prac jest wzrost wartości aktywów trwałych w stosunku do momentu wprowadzenia ich do ksiąg rachunkowych. Miarą takiego ulepszenia zgodnie z prawem bilansowym są korzyści wynikające z wydłużenia okresu używania środka trwałego, zwiększenia możliwości wytwórczych, lepszej jakości produktów.
Zdarzenia nadzwyczajne
Środki trwałe mogą ulegać częściowemu zniszczeniu. Może to być spowodowane przykładowo pożarem. Jeżeli tego typu sytuacje związane ze składnikami majątku są efektem zdarzeń trudnych do przewidzenia, występujących poza działalnością operacyjną jednostki i niezwiązanych z ogólnym ryzykiem jej prowadzenia, ich skutki będą ewidencjonowane za pomocą kont 770 „Zyski nadzwyczajne” lub 775 „Straty nadzwyczajne”. Wynika to z art. 3 ust. 1 pkt 33 ustawy o rachunkowości.
Należy jednak pamiętać, że każda firma zdarzenia nadzwyczajne powinna rozpatrywać indywidualnie, biorąc pod uwagę zakres jej działalności. Może zaistnieć sytuacja, w której dane zdarzenie może mieć charakter nadzwyczajny dla jednej spółki, a dla innej nie mieć takiego charakteru. Przykładowo straty w środkach trwałych spowodowane powodzią, pożarem, huraganem itp. dla wielu jednostek gospodarczych są zdarzeniami nadzwyczajnymi. Jednak zakłady ubezpieczeń nie mogą zaliczyć do strat nadzwyczajnych roszczeń odszkodowawczych z tytułu powyższych zdarzeń losowych, zgłoszonych przez posiadaczy polis ubezpieczeniowych w ramach ubezpieczenia od tego rodzaju ryzyka.
Należy w zakładowym planie kont opisać zdarzenia, które jednostka będzie ewidencjonować jako straty i zyski nadzwyczajne. Nie wszystkie zdarzenia jednak da się przewidzieć i zdefiniować w planie kont. Dlatego też ważna jest każdorazowo analiza i ocena zdarzeń w celu poprawnego ich zaklasyfikowania.
Metodą pomagającą w kwalifikacji zdarzeń jako pozycji nadzwyczajnej jest porównanie zaistniałego zdarzenia z tymi, które występują w toku działalności operacyjnej, finansowej i pozostałej danej jednostki. Kryterium rozstrzygającym, czy dane zdarzenie ma charakter nadzwyczajny, jest brak jego związku z ogólnym ryzykiem gospodarowania oraz trudność jego przewidzenia. Warto zwrócić uwagę na fakt, że począwszy od 2005 roku pozycja zysków i strat nadzwyczajnych nie występuje w Międzynarodowych Standardach Sprawozdawczości Finansowej.
Jeżeli jednak spółka ewidencjonuje zdarzenia nadzwyczajne, straty w środkach trwałych w jego wartości niezamortyzowanej powinna ująć w księgach rachunkowych w następujący sposób: strona Wn konta 775 „Straty nadzwyczajne”, strona Ma konta 010 „Środki trwałe”. W przypadku środków trwałych w budowie do strat zalicza się pełną kwotę poniesionych nakładów: strona Wn konta 775 „Straty nadzwyczajne”, strona Ma konta 080 „Środki trwałe w budowie” (patrz przykład 2).
Remont dachu
Do strat nadzwyczajnych można zaliczyć dach, który został zniszczony w czasie pożaru, pod warunkiem że zostało to uznane w danej spółce za zdarzenie nadzwyczajne. Jednak konieczność zmiany lub naprawy dachu może wynikać z innych czynników. Każdy środek trwały pozostający w posiadaniu firmy może z czasem wymagać remontu. Należy jednak rozróżnić tego typu wydatki od ponoszonych w celu ulepszenia środków trwałych. Będzie to miało kluczowe znaczenie dla ewidencji księgowej poniesionych przez firmę kosztów. Warto pamiętać, że zła kwalifikacja wydatków może wpływać na nieprawidłowe oszacowanie wyniku finansowego na koniec okresu sprawozdawczego.
W przypadku położenia nowego dachu lub tynku nie zwiększy to okresu użytkowania budynku. Dlatego też wydatki na takie cele nie będą kwalifikowane jako ulepszenie, lecz remont, nawet jeżeli zostaną w tym celu użyte nowocześniejsze materiały, gdy są one rynkowym odpowiednikiem materiałów użytych poprzednio.
Prawo bilansowe nie definiuje działań, jakie są uważane za remont. Można ten termin odnaleźć w prawie budowlanym. Zgodnie z jego przepisami za remont uważa się wykonanie w istniejącym obiekcie budowlanym robót mających na celu odtworzenie stanu pierwotnego.
Koszty poniesione w tym celu będą ujmowane w ewidencji księgowej jako koszty operacyjne w okresie ich poniesienia.
Jeżeli ujęcie kosztów w ten sposób wpływa według oceny jednostki istotnie na wynik finansowy, konieczne będzie rozliczenie kosztów w czasie za pomocą konta „Rozliczenie międzyokresowe kosztów”.
Obciążenie kosztów działalności operacyjnej kosztami remontu w tym przypadku może przebiegać w następujący sposób: strona Wn konta „Koszty według rodzaju”, strona Ma konta 300 „Rozliczenie zakupu”. Zarachowanie kosztów do rozliczenia w przyszłych okresach: strona Wn 640 Rozliczenia międzyokresowe kosztów (lub np. konto 643 „Koszty remontów środków trwałych rozliczanych w czasie”), strona Ma 490 „Rozliczenie kosztów”. Natomiast rozliczanie kosztów remontu w kolejnych okresach powinno rozpocząć się od miesiąca następującego po miesiącu, w którym wykonano remont. W takim przypadku koszty przypadające na poszczególne okresy należy ująć przykładowo zapisem: strona Wn konta 550 „Koszty ogólnozakładowe”, strona Ma konto 643 „Koszty remontów środków trwałych”.
Warto pamiętać, że posiadane przez firmę budynki mogą być zakwalifikowane do środków trwałych lub do inwestycji. Związane jest to z przeznaczeniem zakupionego składnika majątku. Przykładowo, jeżeli firma zajmuje się produkcją, a kupiła budynek, którego pomieszczenia zamierza wynajmować, wtedy taki budynek będzie traktowany jako inwestycja.
Należy w takim przypadku pamiętać, że koszty amortyzacji, remontów i konserwacji nieruchomości obciążają konto z zespołu 7 „Pozostałe koszty operacyjne”. Z kolei przychody (opłata za wynajem) związane z ich eksploatacją ewidencjonuje się na koncie „Pozostałe przychody operacyjne”.
W ujęciu podatkowym wydatki poniesione na remont będą stanowiły koszt uzyskania przychodu w momencie ich poniesienia.
Klimatyzacja i alarm
Jak już zostało wcześniej podkreślone, każda spółka działająca na rynku wykorzystuje w swojej działalności budynki zarówno będące jej własnością, jak i użytkowane na podstawie różnych umów, np. najmu. W zależności od tego faktu różnego rodzaju prace wykonywane w takich obiektach będą inaczej klasyfikowane i ujmowane w księgach rachunkowych.
Przykładowo spółka może zainstalować w budynku klimatyzację lub system alarmowy. Tego rodzaju wydatki będą stanowiły ulepszenie, ponieważ powodują one wzrost wartości środka trwałego w stosunku do ujęcia początkowego. Z ulepszeniem zgodnie z art. 31 ust. 1 ustawy o rachunkowości mamy do czynienia w przypadku przebudowy, rozbudowy, modernizacji lub rekonstrukcji. Wynikiem przeprowadzenia takich prac jest wzrost wartości aktywów trwałych w stosunku do momentu wprowadzenia ich do ksiąg rachunkowych.
Jeżeli więc budynek jest własnością spółki, wydatek na klimatyzację będzie zwiększał wartość środka trwałego. W okresie montażu klimatyzacji wydatki poniesione odnosi się w ciężar konta „Środki trwałe w budowie”.
Przykładowa ewidencja zakupionej usługi związanej z ulepszeniem, która powiększy wartość środka trwałego, będzie przebiegała w następujący sposób:
1. Otrzymanie faktury od usługodawcy: strona Wn konta 300 „Rozliczenie zakupu” - wartość usługi netto, strona Wn konta 225 „Rozliczenie VAT naliczonego” - wartość VAT naliczonego, strona Ma konto 202 „Rozrachunki z dostawcami” - wartość brutto.
2. Zapłata za fakturę: strona Wn konto 202 „Rozrachunki z dostawcami”, strona Ma 130 „Rachunek bankowy”,
3. Zarachowanie usługi w ciężar kosztów środka trwałego w budowie w wartości netto: strona Wn konta 083 „Środki trwałe w budowie”, strona Ma konta 300 „Rozliczenie zakupu” (patrz przykład 3).
Podobnie jest z podatkowej strony na podstawie art. 16g ust. 13 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Środki trwałe uważa się za ulepszone w wyniku dokonania przebudowy, rozbudowy, rekonstrukcji, adaptacji lub modernizacji, gdy suma wydatków, która powiększa ich wartość początkową, nie jest niższa niż 3,5 tys. zł. Jeżeli nakłady nie przekroczą tej kwoty, można je jednorazowo zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów. Natomiast wydatki, które zostały poniesione na ulepszenie i przekraczają wartość 3,5 tys. zł, powiększają wartość środka trwałego. W związku z tym powstaje nowa, wyższa wartość środka trwałego.
JAK USTALIĆ WARTOŚĆ POCZĄTKOWĄ
Zgodnie z art. 31 ustawy o rachunkowości wartość początkową środka trwałego stanowi cena nabycia lub koszt wytworzenia środka trwałego powiększona o koszty jego ulepszenia. W przypadku odpłatnego nabycia środka trwałego - wartością początkową będzie cena nabycia. Obejmuje ona cenę zakupu i inne koszty poniesione w związku z zakupem takie jak: koszty transportu, załadunku i wyładunku, ubezpieczenia w drodze, opłaty notarialne, skarbowe. Wartość początkową w tym przypadku powiększają również koszty obsługi zobowiązań zaciągniętych w celu nabycia środka trwałego np. różnice kursowe, prowizje, odsetki, koszty ustanowienia zabezpieczenia. Cena nabycia nie obejmuje natomiast podatku od towarów i usług, chyba że zgodnie z ustawą o VAT podatnikowi nie przysługuje obniżenie podatku należnego o podatek naliczony.
Ulepszenie obcego środka
Zupełnie inaczej ewidencjonuje się montaż klimatyzacji czy systemu alarmowego w budynku używanym na podstawie umów leasingu, które nie spełniają żadnego z siedmiu warunków wymienionych w art. 3 ust. 4 ustawy o rachunkowości, czyli gdy środków tych nie zalicza się do aktywów trwałych korzystającego. Tego rodzaju koszty nie mogą zwiększać wartości tego środka trwałego. Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 15 lit. c) ustawy o rachunkowości ulepszenie w obcych środkach trwałych ujmuje się jako oddzielne środki trwałe. Dlatego też wszelkie koszty poniesione w tym celu można ewidencjonować zapisem: strona Wn konta 083 „Środki trwałe w budowie”, strona Ma konta 300 „Rozliczenie zakupu”. Natomiast po zakończeniu należy wprowadzić ulepszenie do ewidencji środków trwałych w następujący sposób: strona Wn konta 010 „Środki trwałe”, strona Ma konto 083 „Środki trwałe w budowie”.
Natomiast prawo podatkowe określa takie wydatki jako inwestycje w obcych środkach trwałych. Zalicza się je zgodnie z art. 16a ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych do grupy środków trwałych i amortyzuje. Tylko w przypadku, gdy wartość takich wydatków nie przekroczy 3,5 tys. zł, może być bezpośrednio zaliczana do kosztów uzyskania przychodów.
Warto również pamiętać, że o ile amortyzacja w ewidencji księgowej takiego składnika majątku przebiega zgodnie z ogólnymi zasadami amortyzacji według ustawy o rachunkowości, tak ustawa o podatku dochodowym wprowadza dodatkowe wymogi. Zgodnie z art. 16j ust. 4 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych okres amortyzacji dla inwestycji w obcych budynkach nie może być krótszy niż dziesięć lat.
Samochody w działalności
Większość firm działających na rynku w swojej działalności wykorzystuje samochody zarówno osobowe, jak i ciężarowe. Warto pamiętać, że od samochodów o dopuszczalnej masie całkowitej od 3,5 tony spółka będzie zobowiązana zapłacić podatek od środków transportowych. Wynika to z ustawy o podatkach i opłatach lokalnych. Wysokość podatku uzależniona jest od uchwały rady gminy. Jednak roczna stawka podatku od jednego środka transportowego zgodnie z ustawą nie może przekroczyć w przypadku samochodu ciężarowego o dopuszczalnej masy całkowitej:
  •  od 3,5 tony do 5,5 tony włącznie - 662,29 zł,
  •  powyżej 5,5 tony do 9 ton włącznie - 1103,81 zł,
  •  powyżej 9 ton - 1324,57 zł.
Firmy zobowiązane są do składania, w terminie do 15 lutego, właściwemu organowi podatkowemu, deklaracji na podatek od środków transportowych na dany rok podatkowy, sporządzone na formularzu DT-1 (formularze w wersji interaktywnej dostępne są na stronach Ministerstwa Finansów www.mf.gov.pl). W przypadku gdy obowiązek podatkowy powstanie po tym dniu - w terminie 14 dni od dnia zaistnienia okoliczności uzasadniających powstanie tego obowiązku.
Zgodnie z art. 11 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych podatek od środków transportowych jest płatny w dwóch ratach proporcjonalnie do czasu trwania obowiązku podatkowego, w terminie do 15 lutego i do 15 września każdego roku. Jeżeli obowiązek podatkowy powstał po 1 lutego, a przed 1 września danego roku, podatek za ten rok płatny jest w dwóch ratach. Należy to uczynić proporcjonalnie do czasu trwania obowiązku podatkowego, czyli zapłacić pierwszą ratę w ciągu 14 dni od dnia jego powstania, a drugą ratę do 15 września danego roku.
Jeżeli obowiązek podatkowy powstał od 1 września danego roku, podatek jest płatny jednorazowo w terminie 14 dni od dnia jego powstania.
Podatek od środków transportowych będzie ewidencjonowany jako koszt działalności operacyjnej. Należy to odzwierciedlić w księgach rachunkowych zapisem: strona Wn konta 454 „Pozostałe podatki i opłaty”, strona Ma konta 220 „Rozrachunki publicznoprawne” (lub 226 „Rozrachunki z tytułu pozostałych podatków, opłat i dotacji”). Natomiast zapłata podatku: Wn konta 220 „Rozrachunki publicznoprawne” (lub 226 „Rozrachunki z tytułu pozostałych podatków, opłat i dotacji”), strona Ma 130 „Rachunek bankowy”.
Przegląd techniczny
Firma korzystająca z samochodów co roku musi dokonywać przeglądów technicznych. Taki obowiązek wynika z ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 108, poz. 908 z późn. zm.). Wydatki poniesione w tym celu będą ujmowane jako koszty operacyjne. Inaczej będzie natomiast w przypadku samochodu zakupionego za granicą. Zgodnie z art. 71 ust. 5 tej ustawy, jednym z warunków dopuszczenia do ruchu pojazdu zarejestrowanego za granicą jest dowód, że odpowiada wymaganym warunkom technicznym. Dlatego też poniesione w tym celu koszty będą zwiększały wartość środka trwałego. Wynika to z faktu, że zakupiony samochód do ksiąg rachunkowych będzie wprowadzany według ceny nabycia. Zgodnie z art. 28 ust. 8 ustawy o rachunkowości obejmuje ona ogół kosztów poniesionych przez jednostkę, do dnia przyjęcia środka trwałego do używania.
Warto w tym przypadku wspomnieć, że do wartości początkowej samochodu będą zaliczane również pozostałe koszty związane z dopuszczeniem pojazdu do ruchu drogowego (np. koszty rejestracji i tablic rejestracyjnych), a także wydatki poniesione na dodatkowe wyposażenie (np. poduszka powietrzna), a także ubezpieczenia w drodze.
Nie zwiększają natomiast wartości początkowej koszty ubezpieczenia związane z jego eksploatacją. Wynika to z art. 71 ust. 1 ustawy Prawo o ruchu drogowym, zgodnie z którym ubezpieczenie (OC i AC) nie jest wymogiem, aby pojazd był dopuszczony do ruchu. Samochody są dopuszczone do ruchu, jeżeli spełniają warunki techniczne, są zarejestrowane i posiadają tablice rejestracyjne i posiadają nalepkę kontrolną. Natomiast dokumentem stwierdzającym dopuszczenie do ruchu jest dowód rejestracyjny albo pozwolenie czasowe.
Ubezpieczenie OC i AC w księgach rachunkowych należy zaewidencjonować zapisem: strona Wn konta 440 „Koszty według rodzajów”, strona Ma konta 240 „Inne rozrachunki”.
Samochód po wypadku
Samochód, który jest użytkowany przez spółkę, może ulec wypadkowi. Jeżeli w takim przypadku firma zdecyduje się sprzedać taki środek trwały, wszystkie przychody i koszty związane z tą czynnością powinna ewidencjonować odpowiednio na kontach 766 „Pozostałe koszty operacyjne” i 760 „Pozostałe przychody operacyjne”. Wynika to z art. 3 ust. 1 pkt 32 lit. b) ustawy o rachunkowości, zgodnie z którym koszty i przychody związane pośrednio z działalnością operacyjną, czyli m.in. ze sprzedażą środka trwałego, traktowane są jako pozostałe koszty i przychody operacyjne.
W tym przypadku przychód będzie stanowić wartość netto sprzedanego samochodu. Należy to odzwierciedlić w księgach rachunkowych następującym zapisem: strona Wn konta 245 „Rozrachunki z tytułu zbycia rzeczowych aktywów trwałych”, strona Ma konta 760 „Pozostałe przychody operacyjne”.
Bardziej skomplikowana będzie kwestia podatku od towarów i usług związana ze sprzedażą używanego przez firmę samochodu. Czy sprzedaż będzie zwolniona z podatku, czy będzie trzeba naliczyć 22 proc. VAT, uzależnione jest od tego, czy firma miała prawo do odliczenia podatku przy zakupie danego samochodu, a także okresu jego używania. Jeżeli przy zakupie przykładowo samochodu ciężarowego firma nie miała prawa do odliczenia, należy wystawić fakturę sprzedaży ze stawką zwolnioną z VAT. Jednak tylko pod warunkiem, że środek trwały był używany dłużej niż pół roku. Podobnie przy samochodach osobowych, od których przysługiwało częściowe odliczenie VAT. Ich sprzedaż będzie korzystała ze zwolnienia z VAT (również pod warunkiem, że środek trwały był używany dłużej niż pół roku). Natomiast faktura sprzedaży samochodu ciężarowego, którego zakup dawał prawo do całkowitego odliczenia podatku, musi uwzględniać 22 proc. VAT. Do pozostałych kosztów operacyjnych zalicza się niezamortyzowaną wartość tego samochodu.
Zniszczenie środka trwałego
W firmie może dojść do takiej sytuacji, że środek trwały zostanie uszkodzony, co spowoduje, że nie będzie się nadawał do dalszego użytkowania. W takiej sytuacji należy go wyksięgować z ewidencji. Należy pamiętać, że taka konieczność istnieje zawsze wtedy, gdy środek trwały nie jest dłużej zdatny do użytku i należy go zlikwidować. W ewidencji księgowej zapisy wprowadza się pod datą postawienia środka trwałego w stan likwidacji. Powinno to być potwierdzone dokumentem LT. Jeżeli środek nie został umorzony w całości, zapis usunięcia będzie wyglądał w następujący sposób: strona Ma konta 010 „Środki trwałe”, strona Wn konta 050 „Umorzenie środków trwałych” - do wysokości dotychczasowego umorzenia, strona Wn 766 konta „Pozostałe koszty operacyjne” - w wysokości nieumorzonej.
Należy pamiętać, że w przypadku gdy likwidacja jest skutkiem zdarzeń losowych, to część nieumorzona obciąży konto 775 „Straty nadzwyczajne” (patrz przykład 4).
Usunięcie środka trwałego z ewidencji księgowej w związku z jego sprzedażą będzie wyglądało jak wyżej przedstawiona likwidacja. Natomiast wprowadzenie faktury za sprzedany środek trwały należy dokonać zapisem: Wn konto 240 „Inne rozrachunki”, Ma konto 760 „Pozostałe przychody operacyjne” (w wartości netto) i Ma konto 224 „Rozliczenie VAT należnego” - wartość VAT należnego. Podobnie będzie w przypadku środka trwałego w budowie (patrz przykład 5).
Agnieszka Pokojska
PODSTAWA PRAWNA
■ Art. 3 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2002 r. nr 76, poz. 694 z późn. zm.).
■ Art. 8-11 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (t.j. Dz.U. z 2006 r. nr 121, poz. 844 z późn. zm.).
■ Art. 71 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 108, poz. 908 z późn. zm.).
■ Art. 16 ust. 1 pkt 5 i 50, art. 16g ust. 13 oraz art. 16j ust. 4 pkt 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 54, poz. 654 z późn. zm.).
DGP
Przykład 2: Jak zaksięgować skutki pożaru / DGP
Przykład 3: Jak ująć instalację klimatyzacji / DGP
Przykład 4: Jak ewidencjonować likwidację środka trwałego / DGP
Przykład 5: Jak ująć sprzedaż środka trwałego w budowie / DGP