Jednostka budżetowa aktualizuje wartość należności poprzez dokonanie odpisów aktualizujących. Jak je wykazać w sprawozdaniu finansowym i sprawozdaniach budżetowych? Proszę też o przedstawienie prawidłowego schematu księgowego.
Sprawozdanie finansowe każdej jednostki powinno wiarygodnie przedstawiać wartość aktywów, dlatego też jednostki są zobowiązane do właściwej ich wyceny na dzień bilansowy.
Podstawową zasadą, którą jednostki powinny stosować przy dokonywaniu wyceny na dzień bilansowy, jest zasada ostrożnej wyceny. Chcąc urealnić wartość aktywów stanowiących należności prezentowanych w sprawozdaniu finansowym, jednostka powinna brać pod uwagę art. 35b ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości, który reguluje kwestię aktualizacji należności.
Stosownie do postanowień art. 35b ust. 2 tej ustawy odpisy aktualizujące wartość należności klasyfikuje się odpowiednio do pozostałych kosztów operacyjnych lub do kosztów finansowych w zależności od rodzaju należności, której dotyczy odpis aktualizujący. Pewne odstępstwa od tej zasady przewiduje par. 8 rozporządzenia ministra finansów z 5lipca 2010 r. Zgodnie z nim odpisy aktuali zujące wartość należności dotyczące:
1) rozchodów budżetu – zalicza się do wyniku na pozostałych operacjach niekasowych;
2) funduszy tworzonych na podstawie ustaw – obciążają fundusze.
W przypadku ustania przyczyny, dla której dokonano odpisu aktualizującego, równowartość całości lub odpowiedniej części uprzednio dokonanego odpisu zwiększa wartość należności i podlega zaliczeniu odpowiednio do pozostałych przychodów operacyjnych lub przychodów finansowych.
Zapisy związane z utworzeniem odpisów aktualizujących wartość należności oraz kwot ich podwyższających, jak również rozwiązanie lub wykorzystanie odpisów wskutek ustania przyczyn ich utworzenia przedstawiono na schemacie.
Trzeba pamiętać, że odpisy aktualizujące wartość należności z tytułu odsetek tworzy się wyłącznie od tych należności, w odniesieniu do których uprzednio utworzono odpis aktualizujący.
Odpisy aktualizujące wartość należności zmniejszają wartość aktywów obrotowych jednostki. Pomimo to nie we wszystkich sprawozdaniach sporządzanych przez jednostkę podlegają one prezentacji. I tak:
a) w sprawozdaniu finansowym (bilansie jednostki) jednostki wartość należności prezentowana jest po pomniejszeniu ich o wartość utworzonych odpisów aktualizujących ich wartość, zaś wartość samych odpisów aktualizujących wykazuje się w części B pkt 7 bilansu jednostki;
b) w sprawozdaniu RB 27 z wykonania planu dochodów budżetowych (dotyczy to państwowych jednostek budżetowych) i w sprawozdaniu Rb-27S z wykonania planu dochodów budżetowych (dotyczy to samorządowych jednostek budżetowych) wartość należności jednostki prezentują w pełnej wysokości, tj. bez pomniejszania ich o wartość utworzonych odpisów aktualizujących;
c) w sprawozdaniu Rb-30S z wykonania planów finansowych samorządowych zakładów budżetowych zakłady prezentują należności w pełnej ich wartości, a odrębnie wykazują kwoty odpisów aktualizujących ich wartość;
d) w sprawozdaniu Rb-N jednostki prezentują pełną wartość należności, tj. bez pomniejszenia jej o utworzone odpisy aktualizujące.
Podstawa prawna
Ustawa z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (t.j. Dz.U z 2013 r. poz. 885 ze zm.). Ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 330 ze zm.). Rozporządzenie ministra finansów z 5 lipca 2010 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 289 ze zm.).