Obowiązująca od początku roku nowelizacja kodeksu pracy pozwala rodzicom na decydowanie o sposobie korzystania z wielu uprawnień pracowniczych. Ma to umożliwić wychowywanie potomka bez konieczności rezygnacji z kariery zawodowej.
Czy wolne na opiekę można brać w godzinach
Nauczycielka mojej córki często prosi rodziców, aby towarzyszyli dzieciom na wycieczce np. do teatru lub do muzeum. Nie chcę brać na taki dzień urlopu, bo takie wyjście nie zajmuje całego dnia pracy. Czy mogę zwrócić się do szefa o zwolnienie tylko na 2–3 godziny?
TAK
W takiej sytuacji pracownik może poprosić o zwolnienie z części dnia pracy, czyli o zgodę na wyjście prywatne, albo wziąć 2–3 godziny z przysługujących 16 godzin na opiekę. Wnioskując o udzielenie zwolnienia na załatwienie osobistej sprawy (zapewnienie dziecku opieki podczas wycieczki), podwładny musi pamiętać, że jeśli szef zgodzi się zwolnić go z pracy z tego powodu, takie wyjście pewnie będzie musiał później odpracować. Korzystniejsze zatem jest skorzystanie z drugiej opcji. Jest to możliwe od 2 stycznia 2016 r., czyli od dnia wejścia w życie ustawy z 24 lipca 2015 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw, zgodnie z którą pracownik wychowujący co najmniej jedno dziecko do ukończenia przez nie 14 lat może wykorzystać przysługujące mu dwa dni zwolnienia od pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia, również w wymiarze godzinowym. W takiej sytuacji ma on do dyspozycji 16 godzin. O sposobie korzystania w roku kalendarzowym z tego zwolnienia, a więc czy będzie to w wymiarze godzinowym, czy dziennym, decyduje pracownik w pierwszym wniosku o udzielenie takiego zwolnienia złożonym w danym roku.
Podstawa prawna
Art. 188 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1502 ze. zm.).
Czy pracujący na niepełnym etacie też ma 16 godzin wolnego
Pracuję na pół etatu: w poniedziałek i środę po 8 godzin, w piątek 4. Wiem, że dwa dni na opiekę można teraz wykorzystywać w wymiarze godzinowym. Ile godzin wolnego z tego tytułu mi przysługuje? Czy tyle samo co osobie zatrudnionej na pełny etat?
NIE
Jeśli zwolnienie jest udzielane w wymiarze godzinowym, dla pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy ustala się je proporcjonalnie do jego wymiaru czasu pracy. Niepełną godzinę zwolnienia od pracy zaokrągla się w górę do pełnej. Oznacza to, że pracownik zatrudniony na pół etatu, jeśli będzie chciał, aby wolne udzielane mu było na godziny, ma do dyspozycji nie 16, ale 8 godzin. Dla niego zatem korzystniejsze może być pozostanie przy odbieraniu wolnego w dniach, a nie godzinach (liczba dni, z których może skorzystać, pozostała taka sama). Zwłaszcza gdy w niektóre dni pracuje po 8 godzin i wolnego będzie potrzebował na cały taki dzień.
Podstawa prawna
Art. 188 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1502 ze zm.).
Czy z wnioskiem o pracę na pół etatu można poczekać
Ostatnio złożyłam wniosek o urlop rodzicielski. Słyszałam, że jeśli połączę go z pracą, może być nawet dwa razy dłuższy. Czy decyzję w sprawie ewentualnej pracy mogę podjąć w trakcie urlopu? Jeśli tak, to jak obliczyć, o ile tygodni taki urlop zostanie wydłużony?
TAK
Zgodnie z art. 182 k.p. pracownik może łączyć korzystanie z urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy u pracodawcy udzielającego tego urlopu w wymiarze nie wyższym niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy. W takim przypadku urlopu rodzicielskiego udziela się na pozostałą część wymiaru czasu pracy.
Pisemny wniosek w tej sprawie należy złożyć co najmniej na 21 dni przed rozpoczęciem wykonywania pracy, można więc z nim wystąpić również w trakcie urlopu. Wniosek powinien zawierać: imię i nazwisko pracownika, określenie wymiaru czasu pracy i wskazanie okresu, w którym zamierza łączyć korzystanie z urlopu rodzicielskiego lub jego części z zatrudnieniem w niepełnym wymiarze czasu pracy. Potrzebne jest także oświadczenie o zamiarze łączenia części urlopu rodzicielskiego powstałej w wyniku proporcjonalnego jego wydłużenia z pracą w wymiarze nie wyższym niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy, z określeniem tego wymiaru, albo o braku takiego zamiaru.
Połączenie korzystania z urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy powoduje wydłużenie wymiaru urlopu proporcjonalnie do czasu wykonywanej pracy. Maksymalnie może to być 64 tygodnie (przy korzystaniu z urlopu rodzicielskiego udzielonego na jedno dziecko) lub do 68 tygodni (w przypadku korzystania z urlopu rodzicielskiego udzielonego na dwoje lub więcej dzieci urodzonych przy jednym porodzie). Okres, o który urlop rodzicielski zostanie wydłużony, stanowi bowiem iloczyn liczby tygodni, przez jaką pracownik łączy korzystanie z niego z wykonywaniem pracy, i wymiaru czasu pracy, w jakim w tym czasie będzie wykonywał swoje obowiązki.
Jeśli zatem pracownica zamierza łączyć urlop z pracą na pół etatu przez 10 tygodni, przysługujący jej urlop rodzicielski zostanie wydłużony o 5 tygodni (10 tygodni x 1/2 etatu = 5 tygodni), co oznacza, że w sumie będzie mogła wykorzystać 37 tygodni urlopu (32 tygodnie + 5 tygodni).
Może się również zdarzyć, że przy ustalaniu wymiaru urlopu, o który wydłuży się podstawowy urlop rodzicielski, nie otrzymamy pełnych tygodni lub dni. Jeśli dojdzie do takiej sytuacji, urlop jest udzielany odpowiednio w dniach, z pominięciem niepełnego dnia. Załóżmy, że pracownik zamierza pracować na pół etatu przez 9 tygodni. Jego urlop rodzicielski zostanie wówczas wydłużony o 4 tygodnie i 3 dni (9 tygodni urlopu x 1/2 etatu = 4 tygodnie i 3,5 dnia (pół tygodnia). Po zaokrągleniu da to 4 tygodnie i 3 dni.
Ale uwaga! Ten sposób obliczania stosuje się wtedy, gdy pracownik we wniosku o pracę na urlopie rodzicielskim zadeklaruje, iż części urlopu rodzicielskiego powstałej w wyniku proporcjonalnego jego wydłużenia nie będzie łączył z pracą. Jeśli zadeklaruje chęć pracy, to sposób obliczania stanie się trochę bardziej skomplikowany (patrz pytanie poniżej).
Podstawa prawna
Art. 182 [1f] ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (tj. Dz.U. z 2014 r. poz. 1502 ze zm.).
Par. 20 rozporządzenia ministra rodziny, pracy i polityki społecznej w sprawie wniosków dotyczących uprawnień pracowników związanych z rodzicielstwem oraz dokumentów dołączanych do takich wniosków (Dz.U. poz. 2243).
Czy na wydłużonym urlopie można pracować
Mam zamiar przez cały urlop rodzicielski pracować na pół etatu. Również tę jego cześć, o którą dzięki temu mój urlop się wydłuży, chciałabym łączyć z pracą na podobnych zasadach. Czy jest to możliwe?
TAK
Można pracować także w czasie wydłużonego urlopu rodzicielskiego. Wymiar tej części urlopu oblicza się, dzieląc długość części powstałej w wyniku proporcjonalnego wydłużenia przez różnicę liczby 1 oraz wymiaru czasu pracy. Jeżeli część urlopu rodzicielskiego nie odpowiada wielokrotności tygodnia, jest ona udzielana w dniach, a niepełny dzień urlopu się pomija.
Gdy pracownik chce łączyć 32 tygodnie urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy na pół etatu i deklaruje, że na podobnych zasadach chce funkcjonować także w czasie przedłużonego urlopu, ta wydłużona część wyniesie również 32 tygodnie. Wynika to z następujących obliczeń: 32 tygodnie x 1/2 etatu = 16 tygodni (jest to wymiar urlopu rodzicielskiego, o który nastąpi przedłużenie urlopu rodzicielskiego niełączonego z wykonywaniem pracy); 16 tygodni: (1 – 1/2) = 16 tygodni x 2 = 32 tygodnie urlopu łączonego z pracą na pół etatu.
Podstawa prawna
Art. 182 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1502 ze zm.).
Czy szef może odmówić powrotu do pracy
Chciałabym złożyć wniosek o pracę na pół etatu w trakcie urlopu rodzicielskiego. Wiem jednak, że na moje miejsce przyjęto osobę na zastępstwo. Czy to uniemożliwi mój powrót do pracy?
NIE
Taki wniosek co do zasady pracodawca powinien uwzględnić. Przepisy pozwalają mu go odrzucić tylko wtedy, gdy jego uwzględnienie jest niemożliwe ze względu na organizację pracy lub rodzaj zadań wykonywanych przez pracownika. W razie odmowy akceptacji wniosku pracodawca powinien podać powody swojej decyzji na piśmie. Brak zgody może mieć jednak naprawdę wyjątkowy charakter. Uznaje się, że będzie usprawiedliwiona, gdy dotyczy np. pracownika zatrudnionego na stanowisku kierowniczym, które nie może być dzielone przez dwie osoby, albo przy pracy zmianowej. Zatrudnienie innego pracownika na zastępstwo nie uzasadnia takiej decyzji pracodawcy.
Podstawa prawna
Art. 182 par.2 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1502 ze zm.).