Spółka rozwiązała bez wypowiedzenia umowę o pracę z pracownikiem z powodu ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych. Zatrudniony na drodze sądowej uzyskał zmianę podstawy prawnej na rozwiązanie za wypowiedzeniem. Na podstawie obowiązującego u pracodawcy układu zbiorowego pracy pracownik nabył m.in. prawo do odszkodowania za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę. Czy wypłacone odszkodowanie stanowi koszt uzyskania przychodów pracodawcy?
Stosownie do art. 15 ust. 1 zdanie pierwsze ustawy o CIT kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia ich źródła, z wyjątkiem wymienionych w art. 16 ust. 1 ustawy o CIT.
Zatem aby wydatek poniesiony przez podatnika stanowił dla niego KUP, musi:
● zostać poniesiony przez podatnika, tj. w ostatecznym rozrachunku musi on zostać pokryty z zasobów majątkowych podatnika (nie stanowią KUP podatnika wydatki, które zostały poniesione na działalność podatnika przez osoby inne niż podatnik),
● być definitywny (rzeczywisty), tj. wartość poniesionego wydatku nie została podatnikowi w jakikolwiek sposób zwrócona,
● pozostawać w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą,
● zostać poniesiony w celu uzyskania, zachowania lub zabezpieczenia przychodów albo może mieć wpływ na wielkość osiągniętych przychodów,
● być właściwie udokumentowany,
● nie znajdować się w grupie wydatków, których zgodnie z art. 16 ust. 1 ustawy o CIT nie uważa się za KUP.
Omawianą kwestią zajmował się Naczelny Sąd Administracyjny, który w wyroku z 19 września 2014 r. (sygn. akt II FSK 2305/12) uznał, że odszkodowanie zapłacone pracownikowi przez pracodawcę za niegodne z prawem wypowiedzenie umowy o pracę miało swoją podstawę prawną w przepisach prawa pracy (tj. układzie zbiorowym pracy) i stanowiło ekwiwalent należności przysługujących pracownikowi od pracodawcy z tytułu rozwiązania umowy o pracę. Wydatek poniesiony na pokrycie odszkodowania na rzecz byłego pracownika należy zatem traktować podobnie jak wypłatę wynagrodzenia i innych należności wynikających z umowy o pracę. Sąd podkreślił, że wydatek na wypłatę przedmiotowego odszkodowania nie został wymieniony w katalogu zawartym w art. 16 ustawy o CIT. Podobnie NSA wypowiedział się w wyroku z 17 listopada 2011 r. (sygn. akt II FSK 882/10), gdzie orzekł, że rekompensata dla pracownika za wcześniejsze rozwiązanie stosunku pracy wypłacona na podstawie umowy jest kosztem uzyskania przychodów pracodawcy.
W konsekwencji należy uznać, że wydatki z tytułu wypłaconego odszkodowania za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę, którego obowiązek wypłaty wynika z układu zbiorowego pracy, stanowi dla pracodawcy koszt uzyskania przychodu (interpretacja indywidualna dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 2 lutego 2015 r., nr IBPBI/2/423-1352/14/KP).
Podstawa prawna
Ustawa z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. 2014 r. poz. 851 ze zm.).