Pan Wojciech kupił trzy sąsiadujące ze sobą działki i zamierza na nich pobudować dom jednorodzinny. Czeka jednak na zmianę przeznaczenia dwóch z nich w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego. Prawdopodobnie jeszcze w tym roku radni uchwalą, że są to tereny przeznaczone pod zabudowę jednorodzinną. Na razie jednak działki są sklasyfikowane w ewidencji gruntów i budynków jako grunt rolny i leśny. Jedynie trzecia jest budowlana. – Jak mam rozliczyć podatki od każdej z nich – pyta czytelnik
Rozliczenie podatku od każdej z działek musi się odbyć na odrębnych zasadach. W stosunku do gruntów rolnych zastosowanie ma podatek rolny, do lasów – leśny, a jedynie do gruntów budowlanych – podatek od nieruchomości. Inną kwestią jest wymiar i zapłata tych podatków przez właściciela, ale wyjaśnimy to w dalszej części artykułu.
Zacznijmy od podatku rolnego. Opodatkowane są nim grunty sklasyfikowane w ewidencji gruntów i budynków (prowadzi ją starosta powiatowy) jako użytki rolne lub jako grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych, z wyjątkiem tych zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej innej niż działalność rolnicza. W praktyce jednak na działce rolnej nie trzeba prowadzić działalności rolniczej, aby grunt opodatkować daniną rolną. Podatek płaci więc każdy podmiot, który posiada odpowiednio sklasyfikowane w ewidencji gruntów i budynków grunty. Mogą one nawet leżeć odłogiem.
Sposób ustalenia kwoty tego podatku nie jest skomplikowany. Podstawą opodatkowania dla gruntów innych niż grunty gospodarstw rolnych jest liczba hektarów wynikająca z ewidencji gruntów i budynków. Stawka za 1 ha gruntów wynosi równowartość pieniężną 5 kwintali żyta, obliczonych według średniej ceny jego skupu za 11 kwartałów poprzedzających kwartał poprzedzający rok podatkowy. Średnią cenę skupu żyta ogłasza prezes Głównego Urzędu Statystycznego do 20 października roku poprzedzającego rok podatkowy. W tym roku prezes GUS ogłosił, że stawka na 2016 r. wyniosła 53,75 zł za 1 decytonę (odpowiednik kwintala). Aby obliczyć stawkę za 1 ha gruntów, trzeba pomnożyć stawkę ogłoszoną przez prezesa GUS przez 5. W efekcie w 2016 r. wyniesie ona 268,75 zł.
Pan Łukasz musi uwzględnić powyższe zasady, jeśli chce obliczyć, ile wyniesie roczny podatek. Nie może jednak sam policzyć daniny i jej zapłacić. Jak wynika z ustawy o podatku rolnym, podatek na dany rok podatkowy od osób fizycznych ustala w drodze decyzji organ podatkowy właściwy ze względu na miejsce położenia gruntów, czyli wójt, burmistrz lub prezydent miasta. Zatem nasz czytelnik musi wcześniej złożyć informację na podatek rolny (informację o gruntach) na formularzu, którego wzór obowiązuje w gminie, na terenie której położona jest działka rolna. Na jej złożenie ma 14 dni od dnia zaistnienia okoliczności uzasadniających powstanie obowiązku w podatku rolnym, czyli np. od zakupu działki.
Bardzo podobne zasady obowiązują w podatku leśnym., którym obłożone są grunty leśne sklasyfikowane w ewidencji gruntów i budynków jako lasy, z wyjątkiem zajętych na działalność gospodarczą. Podstawą opodatkowania jest powierzchnia lasu, wyrażona w hektarach i wynikająca z ewidencji gruntów i budynków. Stawka z kolei jest uzależniona od średniej ceny sprzedaży drewna, uzyskanej przez nadleśnictwa za pierwsze trzy kwartały roku poprzedzającego rok podatkowy. Ogłasza ją prezes GUS w komunikacie do 20 października. Jak wynika z tegorocznego komunikatu, stawka wyniosła 191,77 zł za 1 m sześc. Podatek leśny od 1 ha wynosi zaś równowartość pieniężną 0,220 m sześc. drewna. A zatem za 1 m sześc. gruntu leśnego trzeba będzie zapłacić w 2016 r. 42,19 zł. Kwotę podatku na dany rok, podobnie jak w daninie rolnej, ustala organ podatkowy właściwy ze względu na miejsce położenia lasu, czyli wójt, burmistrz lub prezydent miasta. Wcześniej, w ciągu 14 dni np. od zakupu działki, podatnik musi złożyć informację na podatek leśny (informację o lasach).
Analogiczne zasady dotyczą opodatkowania działki budowlanej podatkiem od nieruchomości. W tym przypadku podstawą opodatkowania jest powierzchnia gruntu. Stawka maksymalna od tzw. gruntów pozostałych (jest ona właściwa dla gruntów budowlanych, niezwiązanych z prowadzeniem działalności gospodarczej) w tym roku wynosi 0,47 zł za 1 mkw. powierzchni. Pan Łukasz powinien jednak sprawdzić, czy na terenie gminy, na której ma działkę budowlaną, obowiązuje stawka maksymalna, czy też niższa.
Podobnie jak przy poprzednich podatkach, właściciel działki budowlanej musi złożyć do wójta, burmistrza lub prezydenta miasta informację na podatek od nieruchomości w terminie 14 dni np. od zakupu gruntu. Następnie organ podatkowy wydaje decyzję, w której ustala podatek na dany rok.
Powyższe zasady ustalania przez organ podatkowy kwot podatku leśnego, rolnego i od nieruchomości dotyczą sytuacji, gdy podatnik posiada grunty jednego rodzaju. Jeśli jest jednocześnie właścicielem działki rolnej i innej – leśnej lub budowlanej – to wójt, burmistrz lub prezydent miasta określa wysokość podatków od nich w jednym dokumencie – nakazie płatniczym.
Pan Łukasz powinien więc złożyć informacje na podatek rolny, leśny i od nieruchomości wójtowi gminy (lub gmin, jeśli działki znajdują się na obszarze więcej niż jednej gminy), a następnie czekać na nakaz płatniczy.
Podstawa prawna

Art. 1, art. 3 ust. 1 pkt 1, art. 4 ust. 1 pkt 2, art. 6 ust. 1 pkt 2, art. 6a ust. 1–5, art. 6c ustawy z 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1381 ze zm.). Art. 1 ust. 1 i 2, art. 2 ust. 1 pkt 1, art. 3, art. 4 ust. 1, art. 6 ust. 2 i 3 ustawy z 30 października 2002 r. o podatku leśnym (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 465 ze zm.). Art. 2 ust. 1 pkt 1, art. 4 ust. 1 pkt 1, art. 5 ust. 1 pkt 1 lit. c, art. 6 ust. 6 i 7 ustawy z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 849 ze zm.).