Nie można odliczyć od przychodu niezwróconego wadium, wpłaconego na przetarg, który w ogóle się nie odbył – orzekł NSA.

Chodziło o podatnika, który przystępując do przetargu ogłoszonego przez syndyka masy upadłości, uiścił wadium. Ogłoszenie okazało się jednak fikcyjne, a do przetargu nie doszło. Podatnik powiadomił prokuraturę, lecz ta – po przeprowadzeniu śledztwa – umorzyła postępowanie z powodu niewykrycia sprawcy.
Podatnik nie odzyskał pieniędzy wpłaconych tytułem wadium. Chciał je jednak zaliczyć do kosztów podatkowych. Uważał, że ma do tego prawo, bo poniósł wydatek w celu osiągnięcia przychodów – przystąpił do przetargu z zamiarem kupna ruchomości, które miały mu służyć w prowadzonej działalności gospodarczej. Podkreślał, że wpłata wadium została należycie udokumentowana – potwierdzeniem przelewu.
Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach uznał jednak, że wydatek nie spełniał podstawowej przesłanki wynikającej z art. 22 ust. 1 ustawy o PIT. Zarzucił podatnikowi, że przed wpłaceniem wadium nie dochował należytej staranności i nie wykorzystał wszelkich możliwości, by ustalić, czy ogłoszenie dotyczyło rzeczywistego przetargu. Nie wskazał też, jaki wpływ na osiągnięcie przychodów lub zachowanie albo zabezpieczenia źródła przychodów wywarło zapłacenie wadium.
Również WSA w Krakowie stwierdził, że wydatek, aby mógł być kosztem uzyskania przychodu, musi być definitywny, czyli nie może mieć charakteru zwrotnego. Wprawdzie w tej sprawie nie doszło do zwrócenia wadium, ale – jak zauważył sąd – nie wynikało to z celowego działania podatnika. Nie można więc przyjąć, że poniósł on wydatek w celu uzyskania przychodu, zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodu.
Tego samego zdania był NSA. Skoro przetarg okazał się fikcyjny, to trudno w ogóle mówić o wadium – stwierdził sąd. Dodał, że koszty oszustwa nie mogą być kosztem uzyskania przychodu w prowadzonej działalności gospodarczej. Podatnik może dochodzić zwrotu wpłaconych pieniędzy jedynie na drodze postępowania cywilnego.
ORZECZNICTWO
Wyrok NSA z 5 maja 2015 r., sygn. akt II FSK 1266/13. www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia