Od początku 2007 roku wszystkie opłaty leasingowe należy zsumować i proporcjonalnie odnosić w koszty uzyskania przychodów w miesiącach obowiązywania umowy leasingowej.

Obowiązujące od 1 stycznia 2007 r. postanowienia znowelizowanej ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych zasadniczo zmieniają stopę opłacalności leasingu jako popularnie zwanej tarczy podatkowej .
Tym samym jedna z podstawowych korzyści związanych z umowami leasingu, czyli tzw. wpłata początkowa, oraz możliwość dowolnego, umocowanego w umowie, kształtowania wysokości rat leasingowych (umowy typu big ticket) - w świetle znowelizowanych przepisów, jako tarcza podatkowa, tracą rację bytu.
Odpisy amortyzacyjne
Minimalny okres umowy leasingowej, który nie powoduje podważenia leasingu pod kątem przepisów podatkowych, wynosi 40 proc. normatywnego okresu amortyzacji. Oznacza to, że jeżeli podstawowa stawka amortyzacyjna (określona w załączniku nr 1 do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych) wynosi np. dla samochodów osobowych 20 proc., czyli pięć lat odnoszenia w ciężar kosztów odpisów amortyzacyjnych, to minimalny okres umowy leasingowej wynosić powinien dwa lata. Tym samym podatnik, zawierając umowę leasingową, może na przestrzeni dwóch lat niejako zamortyzować środek trwały, który w przeciwnym razie byłby amortyzowany przez pięć lat. Po upływie okresu umowy leasingowej może skorzystać z opcji wykupu przedmiotu leasingu, bądź zawrzeć nową umowę, tym samym utrzymując wysoki procent nowoczesności składników służących działalność operacyjnej. Przy okazji podanego przykładu samochodu osobowego jako składnika służącego wykonywanej działalności gospodarczej należy zauważyć, że leasing (jak również inne klasyczne formy umów wynajmu) jest szczególnie korzystną formą korzystania dla tego typu składników ze względu na brak ograniczeń kwotowych jako koszt uzyskania przychodów. Postanowienia ustaw o podatkach dochodowych stanowią, że przyjmując samochód osobowy jako własny składnik majątkowy, kosztem uzyskania przychodów są odpisy amortyzacyjne w części nieprzekraczającej 20 tys. euro wartości początkowej tych składników. Tym samym zawierając umowę leasingu na samochody osobowe należące do wyższej klasy średniej i klasy najwyższej, nie ma ograniczeń kwotowych w aktywowaniu kosztów jako kosztów uzyskania przychodów z tytułu opłat leasingowych.
Nowe regulacje
Nowe regulacje określają, że koszty uzyskania przychodów bezpośrednio związane z przychodami, poniesione w latach poprzedzających rok podatkowy oraz w roku podatkowym, są potrącalne w roku podatkowym, w którym osiągnięte zostały odpowiadające im przychody. Powyższa zasada obowiązuje nie tylko w przypadku podmiotów prowadzących tzw. pełną księgowość, lecz również dotyka podatników prowadzących rozliczenia w podatku dochodowym od osób fizycznych na zasadzie podatkowej księgi przychodów i rozchodów. Atutem powyższej nowelizacji jest to, że wprowadzono do przepisów podatkowych zasadę aktywowania operacji gospodarczych, tj. zasadę memoriałową. Zgodnie z nią przychody i koszty uważa się za osiągnięte lub poniesione w momencie ich wystąpienia, a nie w momencie wpływu lub wydatku pieniężnego. Oznacza to, że przychody i koszty ujmowane są w okresach, w których powstały. Prezentowane wyniki finansowe, szczególnie małych i średnich podmiotów, nie są wówczas krótkookresowo zniekształcone, co powinno ułatwiać prezentację obiektywnych sprawozdań finansowych instytucjom finansowym. Wprowadzone zmiany w skali makro spowodują zwiększone wpływy budżetowe z tytułu podatków dochodowych. Jest to w zasadzie główna intencja zmian ustawowych, gdyż możliwość memoriałowego rozliczania poniesionych kosztów była dostępna już w świetle postanowień ustawowych sprzed nowelizacji.
NA CZYM POLEGA TARCZA PODATKOWA
Tarcza podatkowa to efekt zmniejszenia obciążeń podatkowych jednostki w wyniku poniesienia pewnych kosztów uznawanych w przepisach podatkowych za koszt uzyskania przychodów.
Zaliczanie do kosztów
Należy również wskazać na niekorzystne podatkowo traktowanie umów typu wspomnianych umów big ticket, to jest takich, gdzie wartość przedmiotu leasingu jest wysoka, a kształtowanie opłat następuje albo w stronę kumulowania opłat we wcześniejszym okresie, w celu uzyskania jak największych korzyści podatkowych w krótkim czasie, albo kumulowania opłat w końcowej części umowy w sytuacji, w której oczekuje się, że w dalszym okresie firma będzie miała większe przychody i co za tym idzie, większą płynność finansową. Co więcej, ta elastyczność dotyczyła nie tylko poziomu opłaty wstępnej (zwyczajowo 5-35 proc.) i wartości rezydualnej (1-50 proc.), czyli tego, co trzeba zapłacić na początku i końcu umowy, ale również opłat w trakcie trwania umowy, pomiędzy granicznymi okresami. Przed nowelizacją ustaw można było dzięki temu płynnie kształtować warunki i postanowienia umowy leasingowej, dostosowując je do bieżącej i przyszłej sytuacji podatkowej podmiotu. Po nowelizacji umowy tego typu można w dalszym ciągu realizować, ale odnosząc je tylko i wyłącznie do ujęcia bilansowego. Tym samym w ujęciu podatkowym od 1 stycznia 2007 r. wszystkie opłaty leasingowe należy zsumować i proporcjonalnie odnosić w koszty podatkowe miesięcy obowiązywania umowy.
Mimo tych niekorzystnych zmian większość firm pozostanie przy tej formie finansowania środków służących obsłudze działań operacyjnych z kilku zasadniczych powodów.
Atrakcyjna forma
Leasing jest z natury prostszą formą sfinansowania składników wykorzystywanych w działalności gospodarczej. Wynika to z faktu jego wysokiej popularności i dość prostej procedury podpisania umowy. Wystarczy wypełnić krótki wniosek i przedstawić szczątkową informację finansową, a zaświadczenia z urzędu skarbowego i ZUS zazwyczaj nie są wymagane. Ponadto leasing daje możliwość utrzymania nowoczesnego parku maszynowego i, mimo wprowadzonych unormowań podatkowych, wyższej opłacalności podatkowej w porównaniu z zakupem składników jako własnego majątku trwałego. I jeszcze jedna, nie do przecenienia, zaleta leasingu. Otóż dzięki leasingowi operacyjnemu można zmienić strukturę bilansu i poprawić wskaźniki efektywności, w przeciwieństwie do aktywowania tych składników jako własnych środków trwałych. Relacja kapitałów własnych do zobowiązań w przypadku leasingu operacyjnego polepsza się.
CZY AMORTYZOWAĆ PRZEDMIOT LEASINGU
Amortyzacji podlegają niezależnie od przewidywanego okresu używania składniki majątku, niestanowiące własności lub współwłasności podatnika, wykorzystywane przez niego na potrzeby związane z prowadzoną działalnością na podstawie umowy leasingu, zawartej z właścicielem lub współwłaścicielami tych składników, jeżeli odpisów amortyzacyjnych dokonuje korzystający.
CZYM JEST UMOWA LEASINGU
Umowa leasingu w rozumieniu podatkowym to umowa nazwana w kodeksie cywilnym, a także każda inna umowa, na mocy której jedna ze stron (finansujący), oddaje do odpłatnego używania albo używania i pobierania pożytków na warunkach określonych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych lub prawnych drugiej stronie (korzystający) podlegające amortyzacji środki trwałe lub wartości niematerialne i prawne, a także grunty.
DOMINIK STACHERSKI
Ekspert podatkowy, wspólnik w firmie księgowej Open Profit Drejling i wspólnicy
PODSTAWA PRAWNA
■ Art. 15 ust. 4 oraz art. 16a ust. 2 pkt 3 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 54, poz. 654 z późn. zm.).
■ Art. 22 ust. 5 oraz art. 22a ust. 2 pkt 3 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).