TEZA: Gdy naczelnik urzędu skarbowego zawiadomi podatnika o niezałatwieniu sprawy w terminie w przedmiocie zaliczenia kwoty nadwyżki VAT na poczet zaległości za inny okres rozliczeniowy, podatnikowi przysługuje jedynie ponaglenie do właściwego organu, a nie skarga do sądu administracyjnego.
Linia orzecznicza / Dziennik Gazeta Prawna
Sygn. akt I FSK 1514/14
POSTANOWIENIE NACZELNEGO SĄDU ADMINISTRACYJNEGO
z 27 listopada 2014 r., prawomocne
STAN FAKTYCZNY
Spółka komandytowo-akcyjna złożyła skargę na postanowienie naczelnika urzędu skarbowego w przedmiocie przedłużenia terminu rozpatrzenia jej wniosku w sprawie zaliczenia zwrotu podatku od towarów i usług za czerwiec 2012 r. na poczet tego podatku za czerwiec 2013 r. W odpowiedzi na złożoną skargę organ wniósł o jej odrzucenie, a w razie nieuwzględnienia tego wniosku, o jej oddalenie.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi przychylił się do stanowiska naczelnika urzędu skarbowego i skargę spółki odrzucił. Orzekł, że z przepisu art. 3 par. 2 pkt 2 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 270 ze zm.; dalej p.p.s.a.) nie wynika, aby wszystkie postanowienia wydawane w postępowaniu podatkowym, będącym administracyjnym postępowaniem szczególnym, zostały poddane kontroli sądu administracyjnego.
Sąd podkreślił, że przedmiotem skargi spółki komandytowo-akcyjnej, jaka wpłynęła do sądu, było postanowienie wydane na podstawie art. 216 oraz art. 140 par. 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 749 ze zm.) o przedłużeniu terminu załatwienia sprawy.
Łódzki sąd administracyjny przypomniał, że postanowienia wydawane w toku postępowania podatkowego, o których mowa w art. 216 par. 1 i par. 2 ordynacji podatkowej, dotyczą poszczególnych kwestii wynikających w toku postępowania podatkowego, nie rozstrzygają jednak o istocie sprawy, z wyjątkiem sytuacji wyraźnie określonych we wspomnianej ustawie.
Zgodnie bowiem z art. 140 par. 1 tego aktu prawnego o każdym przypadku niezałatwienia sprawy we właściwym terminie organ podatkowy obowiązany jest zawiadomić stronę, podając przyczyny niedotrzymania terminu i wskazując nowy termin załatwienia sprawy. Ten sam obowiązek ciąży na organie podatkowym również wówczas, gdy niedotrzymanie terminu nastąpiło z przyczyn niezależnych od organu.
Ponadto sąd administracyjny orzekł, że art. 140 ordynacji podatkowej ma charakter porządkowy i dyscyplinujący organy podatkowe, ale w swojej treści nie zawiera uregulowania przewidującego wniesienie zażalenia.
Zgodnie z art. 236 par. 1 ordynacji podatkowej na wydane w toku postępowania postanowienia służy zażalenie jedynie wówczas, gdy ustawa tak stanowi. W odniesieniu zaś do pozostałych postanowień zapadłych w toku postępowania strona może je zaskarżyć tylko w odwołaniu od decyzji, o czym stanowi art. 237 ordynacji podatkowej.
Ponadto sąd administracyjny stwierdził, że w orzecznictwie przyjęty jest pogląd, zgodnie z którym skardze do sądu administracyjnego podlegają tylko takie akty, które kończą postępowanie albo orzekają co do istoty sprawy. Natomiast zawiadomienie o przedłużeniu terminu załatwienia sprawy wywołuje wyłącznie skutki procesowe. Nie rozstrzyga natomiast o jakichkolwiek uprawnieniach materialnych strony związanych z prowadzoną sprawą – uzasadnił łódzki WSA.
Spółka złożyła skargę do Naczelnego Sądu Administracyjnego, ale ten również ją odrzucił i utrzymał w mocy orzeczenie sądu pierwszej instancji.
UZASADNIENIE
Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że w obowiązującym stanie prawnym zawiadomienie podatnika o niezałatwieniu sprawy w terminie, tj. w trybie 140 par. 1 ordynacji podatkowej, nie jest postanowieniem, o którym mowa w art. 3 par. 2 pkt 2 prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Zgodnie z art. 3 par. 2 pkt 2 tego aktu prawnego kontrola działalności administracji publicznej przez sądy administracyjne obejmuje orzekanie w sprawach skarg na postanowienia wydane w postępowaniu administracyjnym, na które służy zażalenie, albo kończące postępowanie, a także na postanowienia rozstrzygające sprawę co do istoty. Zawiadomienie o niezałatwieniu sprawy w terminie nie jest takim aktem.
NSA dodał, że na zarzucane przez spółkę komandytowo-akcyjną naruszenie przez organ podatkowy przepisów o terminach załatwienia sprawy w dalszym ciągu przysługiwać będzie środek zaskarżenia w postaci ponaglenia, o którym mowa w art. 141 par. 1 ordynacji podatkowej. Dopiero po wniesieniu ponaglenia do właściwego organu stronie przysługiwać będzie skarga na bezczynność do sądu administracyjnego na podstawie art. 52 par. 1 i par. 2 prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.
Naczelny Sąd Administracyjny zwrócił też uwagę, że tylko w jednym z projektów nowelizacji ordynacji podatkowej była taka zmiana przepisów, aby zawiadomienie o niezałatwieniu sprawy w terminie przez organ miało formę postanowienia i żeby wprost było wskazane, że na takie postanowienie służy zażalenie do organu podatkowego wyższego stopnia lub skarga do sądu administracyjnego, jeżeli postanowienie zostało wydane przez dyrektora izby skarbowej, dyrektora urzędu kontroli skarbowej, dyrektora izby celnej lub samorządowe kolegium odwoławcze (chodzi o poselski projekt nowelizacji ordynacji z 2013 roku).