Naczelny Sąd Administracyjny wydał 11 grudnia 2014 r. istotne orzeczenie dotyczące zwolnienia z podatku od nieruchomości budowli wchodzących w skład infrastruktury kolejowej (sygn. akt II FSK 2945/12). Sąd zajął się interpretacją art. 7 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy o podatkach i opłatach lokalnych (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 849), który zwalnia z podatku od nieruchomości budowle wchodzące w skład infrastruktury kolejowej w rozumieniu przepisów o transporcie kolejowym oraz zajęte pod nie grunty, jeżeli zarządca infrastruktury jest zobowiązany do jej udostępniania licencjonowanym przewoźnikom kolejowym.
W omawianej sprawie spółka złożyła wniosek o wydanie indywidualnej interpretacji do prezydenta miasta, na którego terenie położone były budowle infrastruktury kolejowej, pytając, czy jako zarządca tej infrastruktury ma prawo do zwolnienia z podatku od nieruchomości. Organ uznał stanowisko spółki za nieprawidłowe i stwierdził, że do zastosowania zwolnienia nie wystarczy samo istnienie obowiązku udostępnienia infrastruktury kolejowej licencjonowanym przewoźnikom kolejowym. Jego zdaniem konieczne jest dodatkowo faktyczne udostępnianie zarządzanej infrastruktury licencjonowanym przewoźnikom kolejowym na podstawie regulaminu przydzielania tras pociągów i korzystania z przydzielonych tras pociągów.
Spółka zaskarżyła wydaną interpretację. WSA w Gdańsku oddalił skargę i podzielił stanowisko prezydenta miasta. W efekcie sprawa trafiła do Naczelnego Sądu Administracyjnego.
Tym razem sąd przyznał rację skarżącej spółce i stwierdził, że powołany przepis ustawy o podatkach i opłatach lokalnych należy interpretować ściśle z jego dosłownym brzmieniem. Oznacza to, że sformułowanie „zarządca infrastruktury jest obowiązany do jej udostępniania” należy rozumieć w ten sposób, iż zarządca ma jedynie obowiązek pozostawania w gotowości do udostępniania budowli w każdym czasie licencjonowanym przewoźnikom kolejowym. Zatem zwolnione z podatku na podstawie omawianego przepisu są wszystkie budowle, których zarządca ma obowiązek ich udostępniania, jeżeli zwróci się o to właściwy podmiot, a nie jedynie te budowle, które zarządca faktycznie udostępnia. Czym innym jest bowiem być zobowiązanym do udostępniania budowli, a czym innym faktycznie je udostępniać. W omawianym przepisie nie użyto sformułowania „zarządca infrastruktury, który ją udostępnia”, a tylko wówczas prawidłowa byłaby interpretacja tego przepisu dokonana przez sąd pierwszej instancji.
Wyrok ma duży praktyczny wymiar dla zarządców infrastruktury kolejowej. Przyjmując wykładnię przepisów dokonaną przez NSA, gminy nie będą już mogły swobodnie żądać od zarządców dowodów na faktyczne udostępnianie infrastruktury kolejowej licencjonowanym przewoźnikom kolejowym. Często bowiem zdarzało się, że aby móc skorzystać ze zwolnienia, zarządcy infrastruktury byli wzywani do przedkładania obszernej dokumentacji potwierdzającej faktyczne jej udostępnienie. Najczęściej spółki musiały przedkładać organom podatkowym wnioski składane przez licencjonowanych przewoźników kolejowych zgodnie z regulaminem przydzielania tras pociągów i korzystania z przydzielonych tras. Natomiast opierając się na wyroku NSA, wystarczy, że podatnicy wskażą, na podstawie jakich przepisów o transporcie kolejowym są zobowiązani do udostępnienia zarządzanej przez siebie infrastruktury licencjonowanym przewoźnikom kolejowym.
Ponadto wykładnia przyjęta przez NSA jest spójna z przepisami ustawy o transporcie kolejowym (t.j. Dz.U. poz. 1594), zgodnie z którymi infrastruktura kolejowa może być zarządzana w różnych częściach przez różnych zarządców. Może się zatem zdarzyć, że dany zarządca dysponuje infrastrukturą kolejową, która nie jest udostępniana w ramach przydzielania tras pociągów (chodzi tu głównie o linie energetyczne i telekomunikacyjne oraz, infrastrukturę stacyjną). Tacy zarządcy byli bezradni wobec gmin, które żądały od nich przedstawienia wniosków składanych przez licencjonowanych przewoźników kolejowych zgodnie z regulaminem przydzielania tras pociągów, gdyż takich regulaminów, ze względu na charakter zarządzanej przez siebie infrastruktury nie posiadali. Prowadziło to do nierównego traktowania podmiotów na tym samym rynku.
Należy też zwrócić uwagę, iż dotychczas orzecznictwo w zakresie interpretacji art. 7 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy o podatkach i opłatach lokalnych było niejednolite. Miejmy nadzieję, że omawiany wyrok NSA zmieni trwale linię orzeczniczą w tym zakresie.