Zapadł przełomowy wyrok w sprawie wypłat dla pracowników z dochodu netto. Firma może odliczyć je od przychodu – orzekł Naczelny Sąd Administracyjny.
Orzeczenie sądu kasacyjnego zarówno obala pogląd ministra finansów, jak i jest odmienny od wielu dotychczasowych orzeczeń.
Sprawa dotyczyła przedsiębiorstwa państwowego, które nagrody z zysku netto wypłaca zgodnie z ustawą o gospodarce finansowej przedsiębiorstw państwowych. Dla pracowników jest to dodatkowy przychód, podlegający opodatkowaniu i oskładkowaniu tak samo jak wynagrodzenie za pracę.
Przedsiębiorstwo było zdania, że wydatki na wypłatę nagród może ująć w kosztach, bo są one związane z prowadzoną przez nie działalnością gospodarczą. Mają bowiem na celu zmotywowanie pracowników do rzetelnej i wydajnej pracy, co w konsekwencji przekłada się na wypracowany zysk. Firma argumentowała, że każde wynagrodzenie, w tym również nagroda, wypłacane pracownikowi z tytułu wykonywanej pracy powinno być kosztem podatkowym.
Innego zdania była Izba Skarbowa w Warszawie. Stwierdziła, że choć wypłacone pracownikom nagrody z zysku netto są związane z prowadzoną przez przedsiębiorstwo działalnością gospodarczą, to nie mogą być kosztem. Są bowiem elementem podziału zysku netto wypracowanego przez przedsiębiorstwo. Skoro ich źródłem jest zysk, to nie mają one charakteru kosztowego. Izba skarbowa przyrównała tę sytuację do wypłaty dywidendy przez spółkę kapitałową.
Sprawa trafiła do WSA w Warszawie. Sąd zgodził się z przedsiębiorstwem, że nagrody z zysku są kosztem i że należy je traktować tak samo, jak wynagrodzenia pracownicze. Nie ma żadnego znaczenia to, że są one wypłacane po ustaleniu zysku netto. WSA zwrócił uwagę na to, że nagroda działa pozytywnie na wydajność i zaangażowanie załogi, co z kolei ma wpływ na osiągane przez przedsiębiorstwo przychody. Nie została również wymieniona w katalogu wyłączeń z kosztów (art. 16 ustawy o CIT).
WSA nie zgodził się z warszawską izbą, że nagrodę z zysku można przyrównać do wypłaty dywidendy. Mają bowiem inny charakter. „Postawienie znaku równości między wypłatami z zysku na rzecz wspólników (dywidendami) a wypłatami na rzecz pracowników dokonywanymi również z zysku po opodatkowaniu nie znajduje oparcia w przepisach” – stwierdził sąd. Dodał, że gdyby uznać stanowisko izby skarbowej za słuszne, to kosztem nie mogłyby być również pozostałe wydatki sfinansowane z zysku netto pozostawionego w przedsiębiorstwie, np. na zakup środków trwałych czy koszty zarządu.
Sąd zgodził się z przedsiębiorstwem, że o możliwości zaliczenia nagród z zysku do kosztów podatkowych przekonuje również wyłączenie z takich kosztów składek na ubezpieczenie społeczne oraz na Fundusz Pracy oraz inne fundusze celowe – od nagród i premii wypłacanych z dochodu po opodatkowaniu. Skoro zostały one wyłączone na zasadzie wyjątku, to zasadą jest, że same nagrody są kosztem.
Ostatecznie sprawę na korzyść przedsiębiorstwa rozstrzygnął NSA. Orzekł, że dochód uzyskany w określonym roku podatkowym może być w kolejnych latach przedmiotem analizy pod względem podatkowym na nowo. Dochód może być kosztem, jeśli tylko zajdą przesłanki wymienione w art. 15 ustawy o CIT.
Dotychczas przedsiębiorcy przegrywali
Nawet jeżeli przyjąć za Spółką, że opisywane wynagrodzenie pozostaje w związku z zabezpieczeniem źródła przychodów w ten sposób, że motywuje pracowników do wydajniejszej pracy, prowadziłoby to do sytuacji, w której powiększenie kwoty kosztów uzyskania przychodów pomniejszałoby obliczony wcześniej dochód do opodatkowania. (...) Treść opisywanych przepisów nie daje podstawy do powtórnego ujmowania w kosztach uzyskania przychodów wskazanych przez spółkę wydatków finansowanych z zysku netto, a więc po wcześniejszym obciążeniu tego dochodu podatkiem.
Wyrok NSA z 16 kwietnia 2013 r., sygn. akt II FSK 1692/11
Wykładnia językowa art. 15, a także art. 16 ustawy o CIT, powinna uwzględniać konstrukcję podatku dochodowego od osób prawnych oraz wypływający z niej charakter prawny, niepozwalający powtórnie ujmować w kosztach uzyskania przychodów osoby prawnej nagród wypłaconych jej pracownikom z zysku netto, a więc po wcześniejszym obciążeniu tego dochodu podatkiem dochodowym od osób prawnych.
Wyrok NSA z 5 marca 2013 r., sygn. akt II FSK 1375/11
Z uwagi na swoje źródło, kwoty wypłacane pracownikom z zysku po opodatkowaniu podatkiem dochodowym nie mają związku z przychodami. Nie służą ani ich osiągnięciu, ani też zachowaniu lub zabezpieczeniu źródła przychodów. W szczególności zaś nie mają żadnego, choćby pośredniego związku z przychodami roku, w którym są wypłacane.
Wyrok NSA z 3 października 2012 r., sygn. akt II FSK 332/11
Doliczanie do kosztów uzyskania przychodów osoby prawnej wypłaconych nagród z zysku spowodowałoby, niezgodne z przepisami art. 7 ust. 2 oraz art. 15 i art. 16 ustawy o CIT, powiększenie kosztów uzyskania przychodów o tę kwotę. (...) W skrajnych przypadkach operacje takie mogłyby w następnych latach doprowadzić do skorygowania dochodu podatkowego do poziomu zerowego. W rezultacie takich korekt przychód zrównałby się z kosztami uzyskania przychodu.
Wyrok NSA z 29 maja 2012 r., sygn. akt II FSK 2208/10







ORZECZNICTWO
Wyrok NSA z 29 kwietnia 2014 r., sygn. akt. II FSK 1220/12.