Począwszy od 2014 roku prawodawca wyraźnie wskazuje na to, co zwiększa, a co obniża podstawę opodatkowania VAT.

Podstawa opodatkowania obejmuje:
1) podatki, cła, opłaty i inne należności o podobnym charakterze, z wyjątkiem kwoty podatku;
2) koszty dodatkowe, takie jak prowizje, koszty opakowania, transportu i ubezpieczenia, pobierane przez dokonującego dostawy lub usługodawcę od nabywcy lub usługobiorcy.
7. Podstawa opodatkowania nie obejmuje kwot:
1) stanowiących obniżkę cen w formie rabatu z tytułu wcześniejszej zapłaty;
2) udzielonych nabywcy lub usługobiorcy opustów i obniżek cen, uwzględnionych w momencie sprzedaży;
3) otrzymanych od nabywcy lub usługobiorcy jako zwrot udokumentowanych wydatków poniesionych w imieniu i na rzecz nabywcy lub usługobiorcy i ujmowanych przejściowo przez podatnika w prowadzonej przez niego ewidencji na potrzeby podatku.





Powyższe regulacje są nowością w ustawie o VAT (wcześniej tylko w odniesieniu do wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów było wyraźnie powiedziane, jakie są elementy zwiększające podstawę), ale nie na płaszczyźnie polskiego VAT. Już wcześniej powinny być stosowane w oparciu o przepisy prawa wspólnotowego. To oznacza, że w zasadzie należałoby przyjąć, że praktyka nie powinna ulec zmianie.

Już na mocy wcześniejszych przepisów podatnicy musieli uwzględniać w podstawie opodatkowania inne niż VAT daniny i obciążenia publicznoprawne bezpośrednio związane ze świadczeniem. Dzięki takiemu ogólnemu zapisowi, odnoszącemu się do obciążeń publicznoprawnych, zbędne było zamieszczanie – stosowanego w poprzednim stanie prawnym – zastrzeżenia, że w przypadku dostawy przez podatnika towaru podlegającego opodatkowaniu podatkiem akcyzowym, podstawą opodatkowania objęta jest również kwota tego podatku. Stan prawny obowiązujący od stycznia 2014 r. wskazuje również na akcyzę jako podstawę naliczania VAT, ale jest to konsekwencją tego, że prawodawca w sposób generalny alokuje w takiej podstawie podatki, cła, i inne obciążenia publicznoprawne związane ze świadczeniem.

Jednocześnie tak skonstruowany zapis eliminuje możliwość wyłączania z podstawy opodatkowania i przenoszenia poza VAT np. należności celnych bezpośrednio związanych z dostawą (co w przeszłości niekiedy było praktykowane przez podatników). Oczywiście nie wyłączy to prawa do stosowania przeniesienia poza rachunkiem podatkowym w przypadku działania w imieniu i na rzecz podmiotu trzeciego (ale o tym poniżej w dalszej części niniejszego rozdziału).

Więcej na temat VAT w książce: VAT po zmianach – rozliczenia w praktyce

Radosław Kowalski doradca podatkowy