Przedsiębiorstwa mogą wybrać inny okres rozliczeniowy niż rok kalendarzowy. O zmianie okresu należy zawiadomić urząd skarbowy do końca stycznia 2014 r.
Generalnie rokiem podatkowym jest rok kalendarzowy, czyli okres 12 miesięcy, liczony od początku stycznia do końca grudnia, o ile ustawa podatkowa nie stanowi inaczej. Taką regułę wprowadza ordynacja podatkowa. Jednocześnie ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych przewiduje możliwość wyboru innego niż rok kalendarzowy okresu rozliczeniowego.

Prawo wyboru

Spółki akcyjne, spółki z o.o., fundacje, stowarzyszenia oraz inne podmioty objęte CIT mogą (ze względów ekonomicznych oraz korzystniejszego sposobu rozliczeń) ustalić rok podatkowy inny niż kalendarzowy. Od 2014 r. do grona podatników CIT dołączą spółki komandytowo-akcyjne.
Jednym z powodów zmiany roku podatkowego mogą być np. okresowe wahania kosztów i przychodów w firmie, szczególnie gdy jej cykl gospodarczy rozbija się na więcej niż 12 kolejnych miesięcy kalendarzowych. Wykorzystując możliwość zmiany roku podatkowego oraz tzw. rok przejściowy, można skutecznie rozliczyć przychody ze stratami. [ramka]
Ustawa o CIT określa zasady, według których możliwa jest zmiana roku podatkowego. Odrębne regulacje dotyczą podmiotów rozpoczynających działalność, jak i tych, które już działają na rynku.

Nowy podatnik

Podmioty rozpoczynające działalność po raz pierwszy mogą ustalić rok podatkowy taki sam jak rok kalendarzowy albo inny okres kolejnych 12 miesięcy. Aby firma mogła wybrać inny rok podatkowy, musi spełnić dwa warunki:
1) możliwość taką musi przewidywać statut, umowa spółki albo inny dokument odpowiednio regulujący zasady ustrojowe danej organizacji,
2) podatnik ma obowiązek zawiadomić o tym właściwego naczelnika urzędu skarbowego w terminie określonym w ustawie (30 dni od dnia rozpoczęcia działalności).
Takie same obowiązki mają podatnicy zmieniający rok podatkowy (zawiadomienie w terminie 30 dni od dnia zakończenia ostatniego roku podatkowego). To zaś oznacza, że podmioty, których rok podatkowy kończy się 31 grudnia 2013 r., muszą zawiadomić urząd do końca stycznia 2014 r.
Okres rozliczeniowy w firmie, która rozpoczyna działalność, może być krótszy albo dłuższy niż 12 miesięcy. Długość jego trwania zależy od decyzji podatnika oraz momentu rozpoczęcia działalności, tj. od tego, czy następuje to w pierwszym czy drugim półroczu roku kalendarzowego.
Jeśli firma rozpocznie działalność w pierwszej połowie 2014 r. i za rok podatkowy przyjmie kalendarzowy, to jej rok podatkowy trwa do końca 2014 r. Oznacza to, że może on być krótszy niż 12 miesięcy, np. gdy podatnik uruchomi działalność w lutym, marcu czy kwietniu (rok podatkowy trwa odpowiednio 11, 10 lub 9 miesięcy).
Jeśli natomiast firma rozpoczyna działalność w pierwszej połowie roku – np. w lutym, i wybierze rok niepokrywający się z rokiem kalendarzowym (np. od początku marca do końca lutego), to jej rok podatkowy będzie trwał od początku działalności do ostatniego dnia wybranego okresu, ale nie dłużej niż 12 kolejnych miesięcy kalendarzowych. [przykład 1]
Z kolei gdy firma rozpocznie działalność w drugiej połowie roku – np. w lipcu, sierpniu czy wrześniu 2014 r. i jednocześnie za rok podatkowy przyjmie okres pokrywający się z rokiem kalendarzowym, to podatnik ma wybór. Jego pierwszy rok podatkowy może trwać albo do końca roku kalendarzowego, w którym rozpoczyna działalność (czyli do 31 grudnia 2014 r.), albo do końca roku kalendarzowego następującego po roku, w którym rozpoczęła działalność (czyli np. do końca 2015 r.). [przykład 2]

Decyzja o zmianie

Podatnicy działający już na rynku mogą zmienić rok podatkowy w trakcie prowadzenia działalności. Wówczas pierwszym po zmianie rokiem podatkowym będzie okres od początku miesiąca następującego po zakończeniu poprzedniego roku do końca roku nowo przyjętego. Czas trwania zmienionego roku podatkowego nie może być krótszy niż 12 i dłuższy niż 23 kolejne miesiące kalendarzowe. [przykład 3]

KIEDY TO SIĘ OPŁACA
Jeśli firma ma zakontraktowane zamówienia na kilkanaście miesięcy, a wie, że w kolejnych będzie przygotowywać się do realizacji innej inwestycji, ponosząc duże koszty, może zmienić swój okres rozliczeniowy. Jeśli zmieni swój podstawowy rok podatkowy na inny, może wykorzystać długość roku przejściowego (ten może trwać do 23 miesięcy) i kumulować w nim koszty. Stratę powstałą w tym okresie może wtedy skutecznie odliczyć w kolejnym roku, kiedy zacznie uzyskiwać przychody ze zrealizowanej inwestycji. Przepisy dopuszczają również powtórną zmianę roku podatkowego w kolejnych latach.
Dla niektórych przedsiębiorstw zmiana roku podatkowego na inny niż kalendarzowy może być korzystna z powodów organizacyjnych. Tak jest np. w firmach, które mają duże zamówienie w okresie świąt lub sezonu urlopowego. Jeśli w takim okresie część pracowników firmy odpowiedzialnych za finanse i podatki udaje się na urlopy, utrzymywanie rozliczenia zgodnego z kalendarzem może utrudniać jej funkcjonowanie.

Przykład 1
Zgodnie z umową spółki zarząd może ustalić rok podatkowy inny niż kalendarzowy. Rok podatkowy ustalono więc na okres od początku lipca do końca czerwca. Firma chce rozpocząć działalność od początku stycznia 2014 r. Oznacza to, że jej pierwszy rok podatkowy od momentu rozpoczęcia działalności będzie trwał od stycznia 2014 r. do końca czerwca 2014 r. Kolejny rok podatkowy, zgodnie z uchwałą spółki, będzie trwał od 1 lipca 2014 r. do 30 czerwca 2015 r.
Przykład 2
Zarząd spółki zdecydował, że rok podatkowy będzie pokrywał się z rokiem kalendarzowym. Spółka ma rozpocząć działalność w lipcu 2014 r. Zarząd postanowił, że pierwszy rok podatkowy zostanie przedłużony do końca roku kalendarzowego następującego po rozpoczęciu działalności. W tej sytuacji pierwszy rok podatkowy będzie trwał od 1 lipca 2014 r. do 31 grudnia 2015 r., czyli 18 miesięcy.
Przykład 3
Spółka postanowiła zmienić rok podatkowy, który zakończy się 31 marca 2014 r. Nowy rok podatkowy ma trwać od 1 maja do 30 kwietnia. Pierwszy rok podatkowy, zgodnie z nowo przyjętym okresem rozliczeniowym, będzie trwać zatem od 1 kwietnia 2014 r. do 30 kwietnia 2015 r., czyli będzie trwać 13 miesięcy. Docelowy rok podatkowy rozpocznie się 1 maja 2015 r. i będzie trwać do 30 kwietnia 2016 r.
Podstawa prawna
Art. 11 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.).
Art. 8, art. 27 ust. 1 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2011 r. nr 74, poz. 397 z późn. zm.).
Art. 3 ust. 1 pkt 9, art. 12 ust. 2 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2009 r. nr 152, poz. 1223 z późn. zm.).