Od 1 stycznia najważniejszą sprawą dla rozliczeń VAT będzie dostawa towarów lub wykonanie usługi. W rezultacie podatek będzie – co do zasady – uwzględniany w deklaracji za miesiąc, w którym doszło do jednego z tych zdarzeń.

To najbardziej rewolucyjna ze zmian w ustawie o VAT (t.j. Dz.U. z 2011 r. nr 177, poz. 1054 z późn. zm.) wchodzących w życie od początku 2014 r. Zgodnie z nowym art. 19a ust. 1 obowiązek podatkowy będzie powstawał co do zasady w związku z dostawą towarów lub wykonaniem usługi. Zmianę terminu rozliczenia podatku odczują ci przedsiębiorcy, którzy np. sprzedają towary pod koniec miesiąca i wystawiają fakturę w ciągu 7 dni od transakcji – już w następnym miesiącu. Do końca 2013 r. jeżeli podatnik wystawia dokument w miesiącu następującym po miesiącu, w którym sprzedał towar, obowiązek zapłaty podatku powstaje w dniu wystawienia faktury. Od 2014 r. zostanie on ustalony wcześniej – już w miesiącu sprzedaży.

Kluczowa jest dostawa towarów

Aleksandra Plichta, starszy konsultant, Accreo

Podatnik powinien być w stanie prawidłowo określić moment dostawy towarów lub wykonania usług. W przypadku dostawy zakłada się, że dochodzi do niej w chwili przeniesienia prawa do rozporządzenia towarem jak właściciel. Warto więc zaznaczyć, że nie zawsze będzie to tożsame z faktycznym wydaniem. Najczęściej określenie tego momentu następuje w umowie między stronami, niemniej istotne znaczenie mogą mieć również rzeczywiste warunki transakcyjne. Należy więc, ustalając warunki umowy i dostawy towarów, dostosować je nie tylko do biznesowego modelu transakcji, ale wziąć też pod uwagę skutki, jakie może wywołać w związku z brzmieniem przepisów prawa podatkowego. Warto też podkreślić, że samo zawarcie umowy sprzedaży towarów nie rodzi żadnych skutków podatkowych, kluczowa jest dopiero ich dostawa. W praktyce między jedną a drugą czynnością może być znaczna różnica czasu.
Jeżeli chodzi o moment wykonania usługi, to za taki można uznać moment dokonania wszystkich działań i czynności, które się na nią składają. Tutaj również ważne są postanowienia umowne, które najczęściej określają, jakie działania mają być podjęte i kiedy. Warto rozważyć wskazywanie wprost w umowach, jaką datę strony uznają za moment wykonania wszystkich czynności, by rozliczenie podatkowe nie budziło wątpliwości skarbówki.

Zmiany spowodują, że dostawa towaru lub usługi nabiorą szczególnego znaczenia

Magdalena Jaworska, doradca podatkowy, menedżer, Accreo

Celem zmian, jeśli chodzi o zasady ustalania momentu powstania obowiązku podatkowego, było lepsze odzwierciedlenie reguł zawartych w dyrektywie 2006/112/WE, a także ujednolicenie i uproszczenie przepisów.

Przyjęte rozwiązania mają być odpowiedzią na zarzuty o niezgodności niektórych dotychczasowych uregulowań ustawy o VAT z przepisami unijnymi. W praktyce jednak w wielu przypadkach przyczynią się one do przyśpieszenia momentu powstania obowiązku podatkowego.

Porównanie treści dotychczasowej zasady z art. 19 ust. 1 i nowej reguły z art. 19a ust. 1 na pierwszy rzut oka nie daje podstaw do twierdzenia o rewolucyjnej zmianie. Zarówno obecnie, jak i od 2014 r., punktem wyjścia do dalszej analizy jest, co do zasady, wykonanie czynności opodatkowanej. Jednak według nowych reguł dostawa towaru i wykonanie usługi nabiorą szczególnego znaczenia. O ile ustalenie, kiedy doszło do dostawy towarów, nie powinno rodzić nadmiernych problemów, o tyle w przypadku usług, szczególnie tych wykonywanych w sposób ciągły przez określony czas, może to stwarzać pewne trudności. Prawidłowe określenie momentu dokonania transakcji jest również niezbędne do wskazania dnia, do kiedy należy wystawić fakturę, pomimo że w większości przypadków sam moment jej wystawienia nie będzie miał już takiego znaczenia jak dotąd. Przypomnijmy, że zgodnie z art. 106i ustawy o VAT ogólną zasadą będzie wystawianie faktury nie później niż 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy towarów lub wykonano usługę.

PRZYKŁAD 1

Dostawa towarów – 26 marca

Wystawienie faktury – 1 kwietnia

Termin płatności – 30 dni od daty wystawienia faktury – 1 maja

Rozliczenie w roku – 2013–2014

Deklaracja – za kwiecień/ za II kwartał – za marzec/za I kwartał

Zapłata podatku do 25 maja/ 25 lipca – do 25 kwietnia

Środki na zapłatę VAT – płatność od kontrahenta, środki obrotowe firmy

PRZYKŁAD 2

Producent soków owocowo-warzywnych przekazał kontrahentom partię soków 27 stycznia 2014 r., przy czym:

● dla kontrahenta z Warszawy faktura została wystawiona już 2 stycznia 2014 r.,

● dla kontrahenta z Łodzi faktura została wystawiona 2 lutego 2014 r.,

● dla kontrahenta z Wrocławia omyłkowo w ogóle nie wystawiono faktury.

Niezależnie od dat wystawienia faktur obowiązek wykazania sprzedaży dla celów rozliczenia VAT dla każdej z powyższych transakcji powstanie 27 stycznia 2014 r. (w dacie dostawy towarów).

PRZYKŁAD 3

Agencja marketingowa podpisała umowę na świadczenie usług reklamowych w okresie 1–31 stycznia 2014 r. Fakturę z tego tytułu wystawiła 6 lutego 2014 r. Obowiązek podatkowy powstanie w dacie wykonania usługi, a więc z końcem okresu, w którym była świadczona – tj. 31 stycznia 2014 r. Moment wystawienia faktury nie ma wpływu na datę powstania obowiązku podatkowego. Podatnik zadeklaruje VAT w deklaracji za styczeń 2014 r. składanej do 25 lutego 2014 r. (gdy rozlicza się miesięcznie) i wpłaci w tym terminie podatek należny z niej wynikający.

PRZYKŁAD 4

Przedsiębiorca sprzedaje towary kontrahentom na terenie Polski. Produkty, w związku z otrzymanym zamówieniem, są przez niego zamawiane od firmy z Portugalii i przesyłane przez nią bezpośrednio do polskich kontrahentów.

Zgodnie z warunkami sprzedaży towar staje się własnością nabywcy, gdy zostanie do niego dostarczony. Moment dostawy jest więc datą, gdy należy wykazać transakcję dla celów VAT. Transport z Portugalii do Polski trwać może jednak kilka dni. Aby więc prawidłowo ustalić moment sprzedaży, konieczne jest uzyskanie przez przedsiębiorcę dokładnej informacji o dacie przekazania towaru przez firmę spedycyjną polskiemu nabywcy.

Szczególnie istotne jest to w sytuacji, gdy transakcja ma miejsce w ostatnich dniach miesiąca. Jeśli produkt został wysłany z Portugalii 28 stycznia 2014 r., sprzedaż przedsiębiorcy (dostarczenie towaru nabywcy) może mieć miejsce jeszcze w styczniu (rozliczenie sprzedaży w deklaracji za styczeń 2014 r.) bądź w pierwszych dniach lutego (rozliczenie sprzedaży w deklaracji za luty 2014 r.).