Mechanizm odwrotnego obciążenia, zgodnie z którym na nabywcy (np. miedzi) ciąży obowiązek rozliczania podatku, stosuje się nie tylko w transakcjach między dwoma czynnymi podatnikami VAT.
Jak twierdzi Paweł Kochowski, kierownik Samodzielnego Referatu Postępowań Podatkowych w Urzędzie Skarbowym w Sandomierzu, powinien on zostać zastosowany również, gdy odbiorcami są podatnicy korzystający ze zwolnienia podmiotowego w VAT (art. 113 ustawy o VAT; t.j. Dz.U. z 2011 r. nr 177, poz. 1054 z późn. zm.) i rolnicy ryczałtowi. Tak wynika z literalnego brzmienia znowelizowanego art. 17 ust. 1 pkt 7 ustawy. – I to na sprzedawcy ciąży obowiązek zweryfikowania klienta – dodaje rozmówca.
W tym przypadku sprzedawca wystawia fakturę, która opiewa na wartość netto. Dokument ten musi być oznaczony „odwrotne obciążenie” np. w miejscu przeznaczonym na wpisanie stawki podatku. Gdy nabywcami są rolnicy ryczałtowi czy podatnicy zwolnieni, sprzedawca dodatkowo musi wystawić paragon. Wynika to z art. 111 ust. 1 ustawy o VAT.
Paweł Kochowski wyjaśnia, że odbiorca (nabywca) musi złożyć do 25. dnia miesiąca następującego po miesiącu powstania obowiązku podatkowego (co do zasady pojawia się on z chwilą wystawienia faktury, nie później niż w 7. dniu, licząc od dnia wydania towaru), deklarację VAT-9M, w której wykazuje podatek od zakupu objętego odwrotnym obciążeniem. I to on odprowadza naliczoną (należną) kwotę na rachunek urzędu skarbowego.
Od 1 października mechanizmem odwrotnego obciążenia nie jest już objęty tylko złom, ale również np. pręty stalowe czy miedź rafinowana i nierafinowana. Wszystkie towary objęte tym mechanizmem określa załącznik nr 11 do ustawy o VAT